10 niezwykłych zakładów karnych

To największe w stolicy Boliwii więzienie jest domem dla ok. 1500 ludzi. Kiedy jednak mija się grube mury i przechodzi przez posterunki ochrony, znikają jakiekolwiek skojarzenia związane z typowym wyglądem więzienia: dookoła bawią się dzieci, w pobliżu widać sklepy, restauracje, fryzjera, a nawet hotel. Wszystko przypomina bardziej najbiedniejszą dzielnicę Laz Paz –  El Alto, niż zakład karny. Nie ma tutaj strażników, jednakowych ubrań czy krat w oknach. Ta upozorowana wolność ma jednak swoją cenę: więźniowie muszą sami zapłacić za celę, tak więc większość zmuszona jest do pracy we wnętrzu placówki.

- Jeśli masz kasę, możesz tu żyć jak król – mówi jeden ze skazanych. Za pieniądze można np. dostać lokum w bardziej luksusowej części więzienia, gdzie cele są przestronne i posiadają osobną łazienkę, kuchnię, a nawet kablówkę. W pobliżu są stoły bilardowe, stoiska ze świeżym sokiem owocowym i jedzeniem. Koszt takiej celi to ok. 1000 – 1500 dolarów. W biedniejszych częściach więzienia, skazani muszą dzielić ze sobą mniejsze pomieszczenia.

#2. Cebu (Filipiny): poznajmy najsłynniejszych tańczących skazańców

Nic tak nie wyraża słowa „rozrywka” jak mordercy, handlarze narkotyków i inni złoczyńcy, tańczący w rytmie muzyki pop. Większość z was zapewne widziała filmik, na którym więźniowie z Cebu wykonują choreografię do piosenki „Thriller”. Zdobył on 5 miejsce w rankingu „Top 10 Viral Videos” magazynu Time. Sam taniec ewoluował ze zwykłych programowych ćwiczeń przewidzianych dla skazańców. Większość placówek zezwala swoim podopiecznym na bieganie, granie w koszykówkę czy podnoszenie ciężarów. W Cebu postawiono na dyscyplinę. Potrzeba pójścia w kierunku muzyki została zainspirowana pewną sceną z filmu „Skazani na Shawshank”. Więźniom zdarza się występować ze swoim programem w akcjach charytatywnych i spotkaniach kulturowych, gdzie dostają za swój taniec zapłatę.

#3. Justizzentrum Leoben (Austria): 5-gwiazdkowe więzienie

Piękny biurowiec ze szkła i stali nierdzewnej? Nie – to pięciogwiazdkowe więzienie w Styrii! Jeśli spojrzymy na porównanie przestępstw w Stanach Zjednoczonych i Austrii, dostrzeżemy pewną dziwną rzecz: mimo iż USA posiadają większy odsetek przestępstw w niemal każdej kategorii (morderstwa, gwałty, napaści, itd.), Austria z niemal 40-procentowym przebiciem góruje we włamaniach. Dlaczego? To oczywiste: więzienia o niskim rygorze są w Austrii wręcz genialne! Jeśli jesteś właśnie w Austrii i potrafisz ruszyć głową, powinieneś właśnie starać się do takiego dostać!

#4. Kresty (Rosja): najbardziej przepełnione więzienie świata

Rosyjskie więzienia od dawna mają reputację najbardziej przepełnionych na świecie, a wśród nich zdecydowanie bryluje placówka w Petersburgu. Oficjalna pojemność wynosi tutaj 3 000 skazanych, jednak w rzeczywistości przebywa w niej przynajmniej 10 000 ludzi. Każdy więzień ma do dyspozycji całe… 4 metry kwadratowe i 15 minut na prysznic w tygodniu. Latem 2006 roku Władimir Putin ogłosił, że więzienie będzie przeniesione na obrzeża miasta. Po całej akcji, obecny kompleks ma być sprzedany na aukcji i być może zamieniony w hotel z dużą ilością atrakcji.

#5. Sark (Guernsey): najmniejsze więzienie świata

Ten kamienny barak znajduje się na wyspie Sark i został zbudowany w 1856 roku. Uważany jest za najmniejsze więzienie świata, co ze swoją pojemnością (2 osoby) nie powinno dziwić. Zamyka się tutaj ludzi zazwyczaj na noc, jeśli zdarzy im się przeskrobać coś w drobnym stopniu. Jeśli będą później kontynuować swoje ekscesy, trafią do normalnego więzienia… z korytarzem... i w ogóle.

#6. ADX (Kolorado): maksymalny rygor

Od kiedy ten zakład został w 1994 roku otwarty, jest niczym więcej jak powolną, nieludzką torturą. Więźniowie opuszczają celę jedynie 9 godzin w tygodniu i praktycznie nie mają z nikim kontaktu. Wszystko robi się w celi, do której ledwo dociera światło słoneczne. W niej spożywają również posiłki. Pomieszczenie takie jest wylane ze specjalnej mieszanki wzmocnionego betonu, którą niełatwo jest nawet zarysować. Toaleta i prysznic zabezpieczone są czujnikami przed potencjalnym zalaniem. ADX jest zaprojektowane specjalnie dla najgorszych przestępców, jakich posiada kraj.

#7. Aranjuez (Hiszpania): więzienie dla całej rodziny

Witamy w Hiszpanii, gdzie znajduje się jedyne więzienie na świecie, w którym istnieją cele dla całej rodziny: postacie z kreskówek Disneya na ścianach, żłobek i plac zabaw dla bobasów. Ideą jest pozostawienie dzieci pod opieką zamkniętych rodziców, w czasie, kiedy są jeszcze zbyt małe, aby zrozumieć zaistniałą sytuację. Równocześnie jest to dobry sposób rehabilitacji dla skazanych, którzy chcieliby nabyć nieco umiejętności rodzicielskich. Więzienie znajduje się 40 km na południe od Madrytu i posiada 36 cel dla takich młodych rodzin. W żargonie więziennym określa się je jako „pięciogwiazdkowe”. 

#8. Bastoey (Norwegia): pierwsze ekologiczne więzienie

Mimo tego, że niektórzy skazani popełnili naprawdę nieprzyjemne przestępstwa przeciwko ludzkości, istnieje dla nich szansa zrehabilitowania się w jakimś stopniu w walce o dobro planety. Idea przyjaznego środowisku więzienia może nie jest jeszcze tak bardzo rozpowszechniona, ale są miejsca jak Bastoey w Norwegii, gdzie postanowiono wprowadzić w tym temacie odrobinę zielonej świeżości. Więzienie używa paneli słonecznych do pozyskiwania energii, produkuje większość żywności na swoje potrzeby, przetwarza wszystkie odpadki jakie może i ogranicza ilość uwalnianego dwutlenku węgla. Stara się także zasiać w skazanych poczucie odpowiedzialności nie tylko za ich czyny, ale też za przyszłość środowiska naturalnego.
 
Organizuje się tutaj także letnie obozy rekreacyjne, na których można pograć w tenisa, pojeździć konno czy nawet popływać w morzu, jeśli temperatura na to zezwala. Brzmi to zachęcająco? Być może takie ekologiczne, prawie luksusowe życie zachęci niektórych do popełnienia przestępstwa, aby znaleźć się na tej swoistej „wyspie nadziei”.

#9. Cereso Chetumal (Meksyk): gdzie problemy rozwiązuje się boksem

Może to dziwić, ale to więzienie przez ostatnich 10 lat nie było świadkiem przemocy. Świetny program i rozkład zajęć resocjalizuje skazanych i w dodatku przyciąga turystów. Wg naczelnika Victora Terrazasa, „Kiedy dochodzi do jakichś sprzeczek, więźniowie chwytają za rękawice bokserskie i rozwiązują je w ringu. Zazwyczaj po dwóch rundach dyskusja jest zakończona.”

Przez dosyć łatwe i przyjemne życie, jakie panuje za murami, uważa się, że większość z 1100 odsiadujących wyrok nie za bardzo chce się stamtąd wynieść: dobre menu, włączając w to jajecznicę na śniadanie, kulturalne stosunki między kobietami i mężczyznami czy zezwolenie na dłuższe drzemki z pewnością się do tego przyczyniają. Nie mówiąc już o celach dla VIP-ów.

#10. Alcatraz (Kalifornia): najsłynniejsze więzienie świata

Najpierw latarnia morska, następnie wojskowa fortyfikacja, aż w końcu federalne więzienie do 1963 roku. Ta mała wysepka pośrodku Zatoki San Francisco, zwana także Skałą (The Rock), doczekała się niemałej sławy i na dobre zaistniała w popkulturze. Jako jeden z pierwszych więźniów, trafił tam sam Al Capone. Dziś ten historyczny obiekt jest częścią Golden Gate National Recreation Area i jest otwarty dla turystów. Spór o to, czy braciom Anglin i Frankowi Morrisowi udało się zbiec do dziś wywołuje ożywioną dyskusję. W programie „Pogromcy Mitów” co prawda udało się udowodnić, że ucieczka była możliwa, jednak brak jakiejkolwiek wieści o więźniach od tylu lat może sugerować, że nigdy nie dopłynęli do brzegu.