Dekada lat 70. XX wieku w Polsce miała być czasem ucieczki w technologiczny postęp, nowoczesność i poprawę jakości życia. Towarzyszyły temu wielkie przemiany społeczne. Nawet jeśli ta próba się nie powiodła, to trwale zmieniła społeczeństwo. Dwa znakomite seriale: „Czterdziestolatek” oraz „07 zgłoś się” opowiadają o Polakach tamtych czasów.
Socjolog Maciej Gdula zwraca uwagę na aktualność „Czterdziestolatka”.
Mam wrażenie, że oglądam serial, który mógłby być wyprodukowany dzisiaj. Już pierwsze odcinki przynoszą tematy charakterystyczne dla społeczeństw klasy średniej – rzucanie palenia, sport, dieta, impotencja, czyli mierzenie się mężczyzn z upływem czasu, zdrada małżeńska. To pokazuje, że już w PRL-u zaszła jakaś radykalna zmiana (…).
Jest to serial o ówczesnej klasie średniej, realizującej aspiracje, o których nieco później w piosence „Nie płacz Ewka” zaśpiewał Perfect: „Telewizor, meble, mały fiat, oto marzeń szczyt”. Reprezentuje ją rodzina Karwowskich: Stefan (Andrzej Kopiczyński), inżynier budownictwa, jego żona Magda (Anna Seniuk) oraz dwójka dzieci.
Do klasy średniej można dostać się choćby przez edukację. Podwładny Karwowskiego – technik Maliniak (Roman Kłosowski), którego charakter w dzisiejszych czasach mogłyby doprowadzić go nawet do urzędu prezydenta – mimo usilnych prób nie może się do niej przebić. Generalnie w serialu robotnicy na budowie przedstawieni są jako ludzie niespecjalnie błyskotliwi czy pracowici. Zabieg ten jest niczym innym, jak wymazywaniem etosu robotniczego (pojawi się on ponownie w czasach Solidarności).
Serial jest mocno osadzony w epoce. Dekada Gierka miała być krokiem naprzód, krokiem do poprawy jakości życia dzięki postępowi technokratycznemu, dlatego nieprzypadkowo głównym bohaterem jest budowlaniec. Jest to czas wielkich inwestycji w kraju i zagranicznych delegacji: Polacy budują przecież autostrady i elektrownie w Iraku czy Libii.
Trochę dworku, trochę wielkiego świata
Stefan Karwowski, który najlepiej czuje się na placu budowy, z pewną niechęcią poddaje się zmianom. A przynajmniej do chwili, kiedy komputer wskazuje go jako najlepszego kandydata na dyrektora przedsiębiorstwa. Starego dyrektora z awansu społecznego ma zastąpić technokrata. To też oznaka czasów: przed Karwowskimi otwiera się świat klasy wyższej.
Znakomitym recenzentem tego środowiska jest serialowy inżynier Gajny (Wojciech Pokora), przełożony Karwowskiej. Trochę sobie z nich kpi, ale też nie ukrywa zazdrości. Nowa klasa wyższa próbuje się odnaleźć w zastanych realiach. Robi to tak, jak potrafi najlepiej: kopiując dawne dworkowe tradycje i elementy współczesnego, „zachodniego” świata.
Karwowskim nie pozostaje nic innego, jak iść tą drogą, dlatego np. kupują portret przodka (szlachcica). Główny bohater czuje się w tym świecie wyjątkowo nieswojo, tak bardzo, że na resortowym polowaniu omal nie odstrzelił wiceministra.
Dokończenie:
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2021/06/26/co-inzynier-karwowski-i-porucznik-borewicz-opowiedzieli-nam-o-prl/
