Garść ciekawych faktów na temat parków narodowych USA. W tym odcinku Jaskinia Mamucia

#1.

Jaskinia Mamucia leży w stanie Kentucky i jest najdłuższą na świecie jaskinią lub ujmując inaczej – systemem połączonych ze sobą grot i korytarzy. Długość odkrytych i zmapowanych przejść wynosi obecnie 686 km, jednak wciąż odkrywane są kolejne fragmenty. Ponadto na terenie parku znajduje się ponad 200 innych jaskiń, niepołączonych z resztą labiryntu.

#2.

Jest to jaskinia krasowa (najczęstszy na świecie typ), czyli taka, która powstała na skutek wypłukiwania przez wodę jej ścian. Woda dostaje się z powierzchni przez mikroszczeliny w skałach, po drodze je rozpuszczając. Jaskinia Mamucia zbudowana jest w dużej mierze z wapienia, czyli węglanu wapnia. Jest on rozpuszczany przez wodę tylko w niewielkim stopniu, ale woda nasycona dwutlenkiem węgla z powietrza i gleby (taka woda będzie miała lekko kwaśny odczyn) rozpuszcza go już 300 razy silniej. W tym przypadku powiedzenie „kropla drąży skałę” nabiera prawdziwego znaczenia.

#3.

Skały, z których jest zbudowana, datuje się na 320-360 milionów lat, ale sama formacja zaczęła się tworzyć około 10 milionów lat temu. Większość korytarzy jest sucha, ale ponieważ woda wciąż przepływa przez jaskinię, szczególnie na jej niższych poziomach, proces ten wciąż się nie zakończył. Kto więc wie, co zobaczą turyści z przyszłości.

#4.

Na powierzchni Park jest obszarem rzeźby krasowej – występują tam leje krasowe, jary, doliny, źródła i inne formacje charakterystyczne dla tego ukształtowania terenu. Typowy kras charakteryzuje się tym, że zbudowany jest z miękkich skał, a woda z powierzchni, za pomocą szczelin, dostaje się pod ziemię, tworząc przy tym jaskinie i podwodne rzeki, a następnie wydostaje się z powrotem na powierzchnię w formie źródeł.

#5.

Badacze w parku znaleźli ciekawy sposób na obserwację podziemnej wędrówki wody. Używają do tego nieszkodliwego, fluorescencyjnego barwnika, który wpuszczają do wody na powierzchni, a następnie śledzą jego drogę pod ziemią.

#6.

Jaskinia Mamucia w 1981 roku została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO za jej „uniwersalną wartość”. Oprócz tego jest Międzynarodowym Rezerwatem Biosfery, a także Międzynarodowym Parkiem Ciemnego Nieba.

#7.

Dla zwiedzających udostępniono 19 km korytarzy. Turyści do wyboru mają kilka różnych tras – od łatwo dostępnego dla wszystkich zjazdu windą, po wild cave tour. To ostatnie jest opcją dla poszukiwaczy przygód – wycieczka trwa 6 godzin i wymaga od uczestników dobrej kondycji fizycznej. To nie jedyny warunek – trzeba mieć minimum 16 lat, a obwód klatki piersiowej i bioder nie może przekraczać 100 cm. Jeśli lubicie się zmoczyć, ubrudzić i wciskać w trudno dostępne miejsca – to coś dla Was!

Wild cave tour

Inną ciekawą opcją jest zwiedzanie jaskini niczym jej pierwsi odkrywcy, czyli w blasku ręcznych latarni.

#8.

Możemy tam podziwiać mnóstwo pięknych, podziemnych formacji. Wszystkie mają jedną cechę wspólną – tworzą się niesłychanie powoli, często przez tysiące lat i są bardzo delikatne. Strażnicy parkowi uczulają zwiedzających, aby niczego nie dotykali, gdyż naturalna warstwa hydrolipidowa naszej skóry może mieć na nie negatywny wpływ.

#9.

Nazwa „Jaskinia Mamucia” nie ma nic wspólnego z tymi prehistorycznymi zwierzętami. Nazwa odnosi się do „mamuciego” rozmiaru całego kompleksu i jest używana od początku XIX wieku.

#10.

Choć na terenie parku nigdy nie odnaleziono śladów mamutów, Jaskinia jest kopalnią wielu innych skamieniałości z dwóch różnych okresów w dziejach Ziemi – paleozoiku i kenozoiku.

300-325 milionów lat temu (paleozoik) region Jaskini był płytkim morzem, więc z tego okresu znajdziemy mnóstwo pozostałości morskich organizmów – korali, brachiopodów, gastropodów i rekinów.


Era kenozoiczna rozpoczęła się około 66 milionów lat temu i trwa do dzisiaj – z tego okresu jest wiele skamieniałości bardziej „współczesnych”, tzn. z czasów powstawania samej jaskini. Badacze znajdują mnóstwo pozostałości wymarłych dziś gatunków zwierząt, które w jakiś sposób zawędrowały do jaskini i tam spotkała je śmierć. Należą do nich między innymi starożytne salamandry, pancerniki, niedźwiedzie, szopy i nietoperze.

#11.

Jaskinia jest domem dla 160 gatunków zwierząt, które zaadaptowały się do wyjątkowych warunków panujących pod ziemią. Do ciekawych przedstawicieli parkowej fauny należą ryby, które w toku ewolucji zatraciły oczy i wszelką pigmentację oraz przezroczyste krewetki jaskiniowe. Wiele gatunków zwierząt jest endemicznych, to znaczy, że nie występują nigdzie indziej na świecie.

#12.

W Parku występuje 13 gatunków nietoperzy, jednak nie wszystkie mieszkają w Jaskini – część z nich sypia na drzewach i innych strukturach, jak mosty czy budynki.

#13.

Populacja trzech gatunków parkowych nietoperzy jest zagrożona wyginięciem za sprawą Syndromu Białego Nosa (ang. White Nose Syndrom) – infekcji grzybicznej, która dotyka te ssaki w całej Ameryce Północnej. W niektórych przypadkach śmiertelność wynosi aż 90%! Infekcja dotyczy tylko osobników hibernujących. Za jedną z przyczyn jej rozprzestrzeniania uznaje się... turystykę. Nie można wykluczyć roli człowieka w przenoszeniu choroby między jaskiniami na butach, sprzęcie i ubraniach i aby temu zapobiec, po zwiedzaniu jaskini, każdy musi przejść po specjalnej macie, pełnej środka odkażającego.

#14.

Pierwsi ludzie odkryli Jaskinię 4000-5000 lat temu, a około 1200 r. p.n.e. zaczęli z niej wydobywać minerały. Dowodem ich działalności są różnorakie artefakty, a także petroglify i piktografy zdobiące ściany wielu komnat i korytarzy. Oprócz tego Jaskinia służyła jako miejsce pochówku, a warunki jakie w niej panują sprawiają, że odnajdywane szczątki były zachowane w doskonałym stanie.

#15.

W 1935 roku grupa ludzi odkryła zmumifikowane zwłoki prehistorycznego „górnika”, datowane na 450 r. p.n.e. Mężczyzna został przygnieciony kamieniem, który prawdopodobnie sam zruszył. Nadano mu przydomek Zaginiony John (ang. Lost John) i jego szczątki były wystawione na widok publiczny przez dziesiątki lat jako atrakcja jednej z tras zwiedzania. Dopiero w latach 70. władze parku zdecydowały, że należy mu się godny pochówek i został złożony w nieujawnionej lokalizacji, gdzieś na terenie Jaskini.

#16.

Co wspólnego mają nietoperze z wojną? Okazuje się, że całkiem sporo... Ich guano jest bogate w saletrę, która była wydobywana z Jaskini od początku XIX wieku. Saletra była niezbędna do wytwarzania prochu strzelniczego, na który zapotrzebowanie drastycznie wzrosło wraz z początkiem wojny brytyjsko-amerykańskiej w 1812 roku. Kiedy w 1815 roku wojna się zakończyła, operację wydobycia stopniowo wygaszono.

#17.

W Jaskini Mamuciej przez jakiś czas znajdował się... szpital dla chorych na gruźlicę. W 1839 roku teren obecnego parku został zakupiony przez lekarza z Kentucky, doktora Johna Croghana. Słusznie zauważył on, że drewno w jaskini nie butwieje, a zwłoki nie ulegają rozkładowi i przekonany był, że pobyt pod ziemią będzie miał zbawienny wpływ na chorych. Lekarz zaprosił do udziału w swoim eksperymencie 16 pacjentów, którzy jesienią 1842 roku zamieszkali w Jaskini Mamuciej. Początkowo ich stan się poprawił i dr Croghan zaczął snuć entuzjastyczne plany otwarcia podziemnego sanatorium dla suchotników. Jednak z biegiem czasu stało się jasne, że pobyt w ciemności i duża wilgotność powietrza mają bardzo zły wpływ na zdrowie. Po około pięciu miesiącach, w czasie których śmierć poniosło pięciu pacjentów, dr Croghan powrócił z pozostałymi podopiecznymi na powierzchnię i eksperyment zakończono.


Ciekawostką jest fakt, że w czasie tego medycznego eksperymentu Jaskinia była otwarta dla zwiedzających! Wielu turystów donosiło, że podczas wycieczki słyszeli kaszel, a nawet widzieli pacjentów snujących się w szpitalnych ubraniach podziemnymi korytarzami.

#18.

W latach 1920-1941 Jaskinia Mamucia znalazła się w centrum konfliktu zwanego wojnami jaskiniowymi. W przeciwieństwie do tradycyjnej wojny, broń w tej rozgrywce stanowiła plotka, dezinformacja, fałszywe znaki drogowe, a nawet... podstawieni autostopowicze. Do Kentucky ściągały rzesze turystów, chcących podziwiać podziemny świat, a zyski z prywatnej wówczas jaskini stale rosły. Zauważyli to przedsiębiorczy sąsiedzi i rozpętali nieuczciwą konkurencję. Zaczęto szukać nowych obiektów i urządzać w nich pokazy. Na porządku dziennym były mylące znaki drogowe, palenie kas biletowych, niszczenie infrastruktury, a nawet podstawianie fałszywych autostopowiczów, których zadaniem było informowanie turystów, że Jaskinia Mamucia została zalana i jest niedostępna. Trwało to do 1941 roku, czyli do momentu powstania Parku Narodowego.

#19.

Obecnie Park odwiedza ponad 2 miliony turystów rocznie.

W poprzednim odcinku: Wielki Kanion

Źródła: 1, 2, 3, 4