Zatrzymane w kadrze CDIX - Jeżeli myślisz, że II wojna światowa rozpoczęła się na Westerplatte, to być może się mylisz

#1. Chorwackie miasto Dubrownik płonie po bombardowaniu przez jugosłowiańską marynarkę wojenną w 1991 roku.

Oblężenie pięknego miasta rozpoczęło się 1 października 1991 roku około godziny 6:00 rano. Jugosłowiańska Armia Ludowa (JNA) rozpoczęła blokadę i ostrzał z ziemi oraz morza, który trwał od października do grudnia 1991 roku i był wymierzony głównie w cywilów i cele cywilne. Samo oblężenie miasta trwało do maja 1992 roku i spowodowało śmierć ponad 3 tys. ludzi, natomiast około 20 tysięcy mieszkańców straciło dach nad głową. Uszkodzono 68% spośród 824 budynków starego miasta.
Aha, jeżeli ktoś oglądał serial Gra o tron, to powyższa fotografia wyda mu się dziwnie znajoma...

#2. Katastrofa kolejowa pociągu TGV, w której zginęło 11 osób, 14 listopada 2015 roku.

Na pokładzie testowego przejazdu pociągu znajdowało się kilkadziesiąt osób. Śledztwo wykazało, że w chwili wchodzenia w łuk pociąg jechał z prędkością 265 km/h, podczas gdy dopuszczalna prędkość na tym odcinku wynosiła 176 km/h. Chwilę potem prędkość spadła do 243 km/h i z taką właśnie prędkością pociąg wykoleił się, a następnie wpadł do kanału znajdującego się tuż pod mostem będącym częścią trasy.

#3. Niezwykle okrutny SS Hauptsturmführer Amon Göth, komendant obozu pracy w Płaszowie pod Krakowem, 1944 rok.

Szacuje się, że osobiście zamordował około 500 więźniów obozu w Płaszowie. 13 marca 1943 roku Göth przystąpił do ostatecznej likwidacji getta w Krakowie. Żydzi mieszkający w getcie byli podzieleni na dwie grupy: w getcie A mieszkali ci, którzy "mieli przeżyć". Zostali ocenieni jako „zdolni do pracy” i mieli być przewiezieni do obozu w Płaszowie. W getcie B, oddzielonym od części A drutem kolczastym, żyli ludzie starzy, chorzy i dzieci – ci, którzy mieli zostać uśmierceni. Göth wykazywał się szczególnym okrucieństwem, mordując zwłaszcza matki z dziećmi i starców.
W trakcie pełnienia służby zgromadził wielki majątek, zrabowany ofiarom. Skala jego rabunków była tak wielka, że pomimo nieformalnego przyzwolenia na bogacenie się kosztem ofiar obozów, Göth został za to aresztowany przez władze niemieckie w roku 1944. Uniknął procesu i trafił do szpitala w Bad Tolz, gdzie 5 maja 1945 roku został aresztowany przez żołnierzy armii amerykańskiej. Początkowo ukrywał się pod inną tożsamością, ale został rozpoznany przez 4 więźniów płaszowskiego obozu. W lipcu 1946 roku przewieziono go do Polski, gdzie w sierpniu rozpoczął się jego proces, a we wrześniu usłyszał wyrok śmierci. Wyrok wykonano 13 września 1946 przez powieszenie.

#4. Księżna Walii Diana Spencer dla magazynu Vanity Fair, 1996 rok.

#5. Samolot Concorde z logo Pepsi w trakcie trasy reklamowej, sfotografowany podczas tankowania na lotnisku w Dubaju, 1996 rok.

#6. Na planie filmu „Skazani na Shawshank”, 1993 rok.

Scenę na podwórzu przed więzieniem kręcono aż 9 godzin. Przez ten cały czas Morgan Freeman rzucał piłką bejsbolową bez cienia sprzeciwu. Następnego dnia przyszedł z ręką na temblaku.

#7. Zdjęcie pracowników Nintendo, Japonia, 1949 rok. Fotografię wykonano przed głównym wejściem do świątyni Fushimi-Inari.

#8. Radziecki czołg T-55 taranuje tramwaj blokujący drogę. Praga, Czechosłowacja, 1968.

Praska wiosna, czyli okres politycznej liberalizacji w Czechosłowacji, trwała od 5 stycznia, od dnia objęcia władzy w Czechosłowacji przez Alexandera Dubceka, do dnia 20/21 sierpnia 1968 roku – dnia interwencji zbrojnej wojsk ZSRR, NRD, Polski, Węgier i Bułgarii w ramach Układu Warszawskiego.
Dubcek mimo poparcia samego Breżniewa okazał się kompletnie innym przywódcą niż jego poprzednik. W swoim przemówieniu z 20 lutego poinformował naród o konieczności zmian społecznych, gospodarczych i politycznych w kraju oraz przyznał, że w rządach partii komunistycznej dochodziło do wypaczeń.
Wprowadzono elementy rynkowe do gospodarki socjalistycznej, ale przede wszystkim w czerwcu formalnie zniesiono cenzurę w mediach. Coraz odważniej i bardziej otwarcie zaczęto dyskutować o tym, co władze komunistyczne robiły w Czechosłowacji po zakończeniu II wojny światowej. Postulowano także wprowadzenie swobody przemieszczenia się, ograniczenie władzy tajnej policji, a także potencjalne wycofanie się z Układu Warszawskiego. Władze ZSRR próbowały zmienić niekorzystny dla nich kurs polityki rządu Dubceka, ale nie pomogły ani prośby, ani groźby, ani niedwuznaczne aluzje, jak urządzenie na przełomie czerwca i lipca na terenie Czechosłowacji ćwiczeń wojsk Układu Warszawskiego.
Podczas posiedzenia KC KPZR w dniach 15-17 sierpnia postanowiono rozwiązać problem siłą. W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 roku 600 tysięcy żołnierzy wojsk radzieckich, polskich, węgierskich, bułgarskich i wschodnioniemieckich wkroczyło do Czech w ramach operacji "Dunaj", największej wojskowej operacji w powojennej Europie. Jeszcze 20 sierpnia aresztowano wszystkich przywódców politycznych i wywieziono ich do Moskwy. Partia Dubceka nie zamierzała reagować agresją na agresję, ale naród wyszedł na ulicę i doszło do tragedii. W sumie podczas tłumienia protestów na ulicach czechosłowackich miast zginęło 108 Czechów i Słowaków, a ponad 500 osób zostało rannych.
Uwięzieni członkowie rządu rozpoczęli negocjacje z KC KPZR i w rezultacie zostali oni przywróceni do władzy w Czechosłowacji, ale kierunek ich polityki zmienił się o 180 stopni. Wszelkie swobody, w tym także wolność mediów, zostały ukrócone, niektórzy działacze zostali uwięzieni, a w miejscach pracy robiono czystki z powodów politycznych.

#9. Fasada jednego z budynków podczas interwencji zbrojnej wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, 1968 rok.

Napis w języku rosyjskim: „Gdzie nie starcza argumentów, nadchodzą karabiny. To już nam pokazał Hitler. Czemu też i wy? Pomyślcie”.
Napis w języku polskim: „Polacy – synowie Kościuszki! Czy jeszcze pamiętacie na 1 września 1939? Tym samym jest dla nas teraz 20 sierpień 1968! Opamiętajcie się! Chodźcie do domu! Niech żyje wolność!”.

#10. Pokaz kostiumów plażowych uczestniczek konkursu piękności „Miss ZSRR – 1989”.

#11. Eamon De Valera, jeden z przywódców irlandzkiej rebelii wielkanocnej, zostaje aresztowany w Bolands Mill w Dublinie 29 kwietnia 1916 roku.

#12. Król Egiptu Faruk pozuje przy swoich "trofeach myśliwskich", Kair, 1946 rok.

#13. Uczniowie szkół średnich świętują dzień zakończenia roku szkolnego na Placu Czerwonym w sobotę 21 czerwca 1941 roku. Niemcy zaatakowały Rosję następnego dnia o 3:15 rano.

#14. Albert Einstein w wieku pięciu lat ze starannie uczesanymi i spłaszczonymi włosami, 1884 rok.

#15. Żołnierze iraccy niszczą mural ajatollaha Chomeiniego, Chorramszahr, Iran, 1980 rok.

Irak i Iran od dawna kłóciły się o rzekę Shatt al-Arab i sąsiednie terytoria, którymi były pola naftowe. W czasach szacha Mohhamada Rezy Pahlawiego ziemie te zostały przydzielone Iranowi. Szach był wspierany przez Stany Zjednoczone.
W 1979 roku w Iranie miała miejsce rewolucja islamska, radykałowie zajęli amerykańską ambasadę w Teheranie i przetrzymywali zakładników przez 444 dni. Ajatollah w ramach budowy państwa islamskiego rozpoczął represje wobec wszystkich, którzy łamali ich normy religijne, w tym wobec wielu wojskowych, zastępując ich posłusznymi fanatykami. Tym samym oczywiście stracił poparcie USA.
Przywódca Iraku Saddam Husajn uznał, że to jego szansa i postanowił wykorzystać fakt, że w Iranie zapanował wielki chaos i 22 września 1980 roku najechał kraj sąsiadów.
Irak był wspierany przez państwa Zatoki Perskiej, obawiające się ekspansji rewolucji religijnej także na ich kraje. Irak miał za sobą także ZSRR oraz Stany Zjednoczone.
Iranowi pomogła Korea Północna, Libia i Syria.
Stany Zjednoczone oficjalnie dostarczały pomoc Irakowi, a nieoficjalnie także Iranowi (afera Iran-Contras), co skończyło się wielkim skandalem międzynarodowym.
Chiny dostarczały także broń obu stronom, ale już bez żadnych skandali.
Irak miał bardzo dobry początek, zaatakował z zaskoczenia i szybko zajął część kraju. Chomeini jednakże dość szybko zaktywizował masy, napompował ludzi opowieściami o świętej wojnie i hurysach. Wojska irackie zostały zablokowane i rozpoczęła się wojna pozycyjna.
Konkluzja: osiem lat wojny od 1980 do 1988, około 700 tysięcy zabitych, około 1,5 miliona rannych. Gospodarka obu krajów znalazła się w stanie ruiny. Chomeini umocnił się przy władzy w Iranie, a Saddam, w celu poprawy sytuacji finansowej i przywrócenia mu reputacji wielkiego przywódcy wojskowego, najechał Kuwejt w 1990 roku.

#16. Flaga Wielkiej Brytanii "Union Jack" zostaje po raz ostatni opuszczona na dół masztu, gdy Rodezja Północna stała się niepodległą Afrykańską Republiką Zambii podczas ceremonii w Lusace 24 października 1964 roku.

#17. Hindus przyniósł na rękach swoją matkę, aby ta mogła zagłosować w pierwszych wyborach powszechnych w Indiach, 1951 rok.

#18. Afgańscy studenci (kobiety i mężczyźni) studiują wspólnie informatykę w Centrum Obliczeniowym Instytutu Politechnicznego w Kabulu, 1981 rok.

#19. Brytyjska grupa Seona Dancing, w skład której wchodzili Bill Macrae i... Ricky Gervais, 1983 rok.

Występy w grupie Seona Dancing to pierwsze publiczne występy obecnie niezwykle popularnego komika i aktora Ricky'ego Gervaisa, którego medialna rozpoznawalność niebywale wzrosła po przemówieniu przed rozdaniem Złotych Globów w styczniu 2020 roku.
Duet nagrał demo taśmę z 16 kawałkami i podpisał kontrakt z wytwórnią London Records, która wydała jego dwa single. Żaden nie dotarł do UK TOP 40, a zespół rozpadł się w 1984 roku. Co ciekawe, jeden z ich singli "More To Lose" cieszył się niebywałą popularnością na Filipinach i stał się czymś w rodzaju „hymnu” młodzieży dorastającej w latach 80. XX wieku.

#20. Efekt bombardowania Wielunia, które rozpoczęło się 1 września 1939 roku o godzinie 4:40 nad ranem.

Niemieckie samoloty Junkers Ju 87 Stuka, zwane potocznie Stukasami, poderwały się w kierunku Wielunia o godzinie 4:02. Pierwsze bomby spadły na miasto o godzinie 4:40 nad ranem, a więc osiem minut przed tym, zanim padły pierwsze strzały z pancernika Schleswig-Holstein.
W wyniku dwóch nalotów na miasto zginęło co najmniej 127 osób (tyle ciał oficjalnie potwierdzono), aczkolwiek uważa się, że liczba ta jest o wiele większa. Nikt nie jest w stanie dziś tej liczby zmienić, gdyż ludność miejscowa ewakuowała się z miasta, a Niemcy wszystkie ciała wrzucili do jednego grobu.
Na Wieluń spadło 112 pięćdziesięciokilogramowych bomb burzących i 29 najcięższych bomb zapalających, o wadze pół tony każda. Zostało zniszczone ponad 70% zabudowy miasta, w tym m.in. kompleks budynków szpitala Wszystkich Świętych z 1840 roku oraz synagoga wybudowana w 1842 roku.
Za tę zbrodnię na ludności cywilnej nie odpowiedział żaden z dowódców Luftwaffe.

W poprzednim odcinku