Lujeran: Przyzwyczailiśmy się do twierdzenia, że nazwiska na –ski, - cki to nazwiska szlacheckie. Lepsze. Tymczasem każdy historyk powie wam, że to bzdura. Natomiast takie "pospolite" nazwisko jak Kapusta okazuje się być mianem starego szlacheckiego rodu.
Stąd słynny okrzyk szanowanego biznesmena (nazwisko na –ski) "nie za to panu płacę!" pod adresem genealoga, który udowodnił mu pochodzenie od... ekonoma w cudzej posiadłości.
Polska genealogia i heraldyka odnotowuje przedziwne fakty dotyczące rodzin. Także tego co było wyróżnikiem "lepiej urodzonych" czyli herbu.
Oczywiście te słynniejsze znamy wszyscy, Odrowąż, Leliwa, Abdank , to nazwy nieobce chyba nikomu.
Są jednak i inne herby, o których mało kto wie.
Ich nazwy często brzmiące obco są czasem świadectwem tego, że przodek przybył ze świata i uzyskał indygenat, czasem zaś są pamiątką o jakiejś bitwie na obcej ziemi, w której brał udział.
Również ich kształt potrafi zadziwić nieprzyzwyczajonych.
Chciałbym wam dziś zaprezentować trochę takich niecodziennych herbów z polskich herbarzy. Najpierw jednak mały kurs heraldyki.
Przyda się znajomość podstawowych pojęć, a także umiejętność odczytywania tzw. herbów złożonych.
Czasem bowiem, szczególnie w przypadku bardzo znanych rodzin z takimi właśnie mamy do czynienia. Np. herb rodziny o najstarszych korzeniach w całej Rzeczpospolitej. Rurykowicze Czetwertyńscy.
Nieżyjący już marszałek sejmu Małachowski był potomkiem starego hrabiowskiego rodu pieczętującego się tak złożonym herbem.
Każdy herb miał tzw. legendę herbową czyli opowieść wyjaśniającą jego pochodzenie i wygląd. Oglądając poniżej przedstawione herby spróbujcie sami ja sobie stworzyć. Fantazja górą! I jeszcze jedna uwaga: przy herbach podaję ich nazwę co nie oznacza, że ktoś pieczętujący się nimi takie nosił nazwisko. Czasem tak bywało (tzw. herb własny), ale najczęściej nazwisko a nazwa herbu to były dwie różne rzeczy. No to lecimy. Skąd palma w herbie Adamowicz?
Adler jest herbem galicyjskim a mimo to mamy na nim sprzęt pływający.
Wiewiórki bywały w różnych herbach. Tu widzimy ją w herbie Achinger
Przechodząc w parku obok serduszka przeszytego strzałą ani podejrzewamy, iż mijamy właśnie herb Aksak II
Tym herbem moglibyśmy dziś obdarować przede wszystkim polityków. Herb Amboten
Herb Andruszkiewicz (odmiana herbu Mogiła) nie wymaga komentarzy
Sowa w herbie Bartliński
Budując legendę herbową dla herbu Bażeński II trzeba by się trochę wysilić. Murzyn z wiewiórką.... no no no...
Za to tu wszystko wydaje się jasne od początku. Herb Beczka.
Dość niezwykły jak na Polskę rysunek herbu BersztenII
Tchnąca specyficznym humorem nazwa herbu. Białogłowski.
Mieszkańcy Łodzi mogą się zdziwić, że herb ich miasta funkcjonował daleko przed jego powstaniem. Herb Łodzia, tu w odmianie Bolewski.
Dorobić tu legendę herbową... herb Bollo
Na temat herbu Borejko powiem tylko, że to naprawdę stary, polski herb
Powiedzieć o kimś, że jest „chomąt” to obelga. A herb Chomąto?
Herb Czachowski również prowokuje do najdziwniejszych domysłów odnośnie jego powstania
Herb Desztrunk, jeden z najoryginalniejszych
Herb Dobenek jest wart uwagi bo możecie się spotykać z różnymi jego odmianami, szczególnie w starych kościołach gdzie leżą pochowani kościelni dostojnicy. Jest to bowiem typowy herb kościelny, z kapeluszem kardynalskim ozdobionym sznurem z kutasami czyli frędzlami. Im kutasów więcej tym większy dostojnik. Taki lajf.
Herb nazywa się Dorsz. No i niech kto powie dlaczego?
Pani redaktor Dowbor byłaby zadowolona. Herb Dowbor
Herb Dulfus jakże przyjemny, ekologiczny... przodkowie z pośpiechu raczej chyba nie słynęli.
Herb Elżanowski krąży gdzieś w okolicach baśni
Gartenberg- Sadogórski o dość egzotycznym wyglądzie
Herb Haza. Zając. Jak widać.
Herb Hiż. Bez komentarza.
Jeśli ktoś sądzi, że w dawnej Rzeczpospolitej rozklejano plakaty mówiące o ochronie dziecka napoczętego to jest w błędzie. To nie galopujące radośnie plemniki, to herb Igelstrom.
Herb Kajzerling jakby z nieco innego niż Polska świata
Jeśli Kalwaria to miejsce męki to herb nazywa się bardzo adekwatnie do wyglądu.
Herb Karwiński z węzłami żeglarskimi
Niby nic niezwykłego. Prócz nazwy. Herb nazywa się Kobyłka.
Jeśli ktoś nie wierzy, że ten herb nazywa się Kolczyk to powiem, że moda na steampunk powinna go przekonać. Oczywiście, żartuję. Nazwa pochodzi od staropolskiego słowa „kolco” – koło. Do dziś po rosyjsku „kolco” to pierścień, kółeczko.
Herb Kosiński. Odsyłam do zdjęcia nr 2 o herbach złożonych. Jeden z najniezwyklejszych herbów w Polsce. Dla ułatwienia dodam, że ta panna na niedźwiedziu to Rawicz (takim pieczętował się sienkiewiczowski Kmicic)
Kot Morski. Niezwykły, ale jak najbardziej polski herb.
Landszaft czyli krajobraz. Fajna nazwa dla herbu.
Herb namiot. Namiot jest typu wschodniego, tureckiego. Na nim krzyż co sugeruje udział przodka w walkach z pohańcem.
Na koniec bardzo swojski herb, nie wymagający tłumaczenia. Nalewka.
W wakacje warto poszperać po strychach i zakamarkach domu babci. Może odkryjecie niejedną ciekawą historię własnej rodziny. Zaś jeśli będziecie chcieli to wrzucimy wam kolejną porcję niezwykłych polskich herbów.