Zatrzymane w kadrze CDXXVII - Jane czy Marilyn? Oceńcie sami

#1. Zdjęcie wykonane przez Associated Press 25 września 1942 roku. Bomba zrzucona na Stalingrad.

#2. Bitwa o Bogside, 1972 rok.

#3. Pierwszy seans filmowy braci Lumiere, 28 grudnia 1895 roku.

Rok 1895 to rok narodzin kina. 22 marca bracia Lumière zaprezentowali publiczności pierwszy pokaz ruchomego obrazu uzyskanego za pomocą projektora-kamery, Cinématographe.
28 grudnia 1895 roku August Marie Louis i Louis Jean Lumière poszli o krok dalej. W Salonie Indyjskim przy bulwarze Kapucynów w Paryżu zorganizowali pierwszy w historii płatny pokaz filmowy dla publiczności. Film nazywa się Wyjście robotników z fabryki i trwa 45 sekund. Projekcję oglądało 35 widzów, a sam pokaz jest uznawany za początek historii kina.

#4. SS Morro Castle na mieliźnie u wybrzeży Asbury Park, 1934 rok.

Pierwszy rejs SS Morro Castle odbył się 23 sierpnia 1930 roku. Początek kariery luksusowego liniowca był bardzo owocny i już po kilku miesiącach statek zaczął przynosić olbrzymie zyski. Choć w Stanach Zjednoczonych szalał wówczas Wielki Kryzys, wiele osób wybierało się w podróż na Kubę, aby uciec przed prohibicją i legalnie, bez ograniczeń, spożywać alkohol.
Intensywna eksploatacja statku niosła jednak za sobą wiele problemów. Armator nie chciał ponosić strat związanych z przestojami na czas remontu przynoszącej spore zyski jednostki, dlatego większość napraw przeprowadzano w pośpiechu. Jeszcze większym problemem były rzadkie szkolenia z procedur bezpieczeństwa dla załogi.
5 września 1934 roku SS Morro Castle wyruszył w kolejny i jak się później okazało ostatni rejs. Na pokładzie znajdowało się wówczas ponad 300 pasażerów. Niestety, 7 września jednostka natrafiła na silny sztorm. Co gorsza, wieczorem, po kolacji, kapitan statku Robert Willmott doznał ataku serca i zmarł. Dowództwo nad jednostką automatycznie przejął jego zastępca William Warms.
Około godziny 2.50 w nocy 8 września załoga zauważyła pożar w ładowni pierwszej klasy na pokładzie B. Zanim podjęto odpowiednie środki, by rozpocząć gaszenie pożaru, płomienie zaczęły szybko rozprzestrzeniać się po wnętrzu jednostki.
Nieprzeszkolona i zdezorientowana załoga pod dowództwem Warmsa nie miała pojęcia, jak zachować się w takiej sytuacji. Uruchomiono wszystkie 42 hydranty rozmieszczone na statku. Niestety, nikt na pokładzie nie wiedział, że system doprowadzania wody zaprojektowano tak, aby naraz zasilać tylko sześć z nich. Ciśnienie wody było więc tak słabe, że nie było możliwości gaszenia ognia. Zapadła decyzja o wprowadzeniu statku na mieliznę.
Część uwięzionych na pokładzie pasażerów i członków załogi uciekając przed ogniem skakała do wody. Wzburzone morze rzucało rozbitkami na wszystkie strony, przez co wielu z nich straciło życie od uderzenia w burtę statku lub od wyrzucanych przez spanikowaną załogę przedmiotów, które w zamierzeniu miały pomagać w utrzymaniu się na wodzie. Załoga znajdująca się na dziobie zaczęła spuszczać do wody szalupy. Znajdowali się w nich głównie członkowie załogi, ponieważ pasażerowie zostali odcięci na rufie. Ostatecznie w wodzie znalazło się sześć szalup, które zamiast 408 osób zabrały z statku zaledwie 85. Załogi szalup nie próbowały nawet wyławiać rozbitków i kierowały się natychmiast ku brzegowi lub jednostkom, które przybyły na ratunek.
8 września dryfujący bez napędu i załogi statek znalazł się już bardzo blisko Long Beach Island i ostatecznie osiadł na płyciźnie niedaleko Asbury Park. Cały czas na jego pokładzie szalał pożar, który wypalał wnętrza.
Ostateczny bilans ofiar wyniósł 135 osób – 86 pasażerów i 49 członków załogi. Liniowiec został doszczętnie zniszczony, a jego wnętrze całkowicie wypalone. Wiele osób zginęło podczas skoków do wody, a ich ciała jeszcze przez kilka dni były wyrzucane na brzeg.

#5. Stacja kontroli NASA 13 kwietnia 1970 roku, podczas transmisji telewizyjnej z misji Apollo 13. Na ekranie widać astronautę Freda Haise'a. Wypadek, z którego Apollo 13 jest tak dobrze znany, miał miejsce zaledwie kilka minut po zakończeniu tej transmisji.

#6. Chińskie pistolety obrotowe Jingal, przechwycone przez wojsko japońskie. Używane były przez chińskich powstańców znanych jako tajne stowarzyszenie „Bokserów” przeciwko korpusowi wojskowemu ośmiu mocarstw podczas tzw. powstania bokserów, Chiny, około 1900 roku.

#7. Amerykański pilot pisze kredą hasło „Run Rommel! Run!” na bombie zamontowanej na B-25 Mitchell (NA-62), w oczekiwaniu na rozkazy na lotnisku w południowej Tunezji podczas II wojny światowej, 1941 rok.

#8. Finał Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 1950 roku.

Był to mecz ostatniej kolejki rundy finałowej Mistrzostw Świata w 1950 roku, który miał zadecydować o tytule mistrzowskim. Często nazywany jest mylnie finałem, ale w przeciwieństwie do innych mundiali, zwycięzca mistrzostw z 1950 roku został wyłoniony poprzez rozgrywki w drugiej fazie grupowej, w której cztery drużyny grały w formacie „każdy z każdym” i zrezygnowano z fazy pucharowej. Przed spotkaniem finałowym Brazylia miała punkt przewagi nad Urugwajem. Urugwaj, chcąc zostać mistrzem świata, potrzebował więc zwycięstwa, podczas gdy Brazylia mogła to spotkanie nawet zremisować .
Na stadionie zasiadło około 200 tysięcy widzów. Po pierwszej połowie jeszcze było spokojnie, nie padła żadna bramka. W 47. minucie Friaca strzelił na 1:0 dla Brazylii i Maracana zawyła z radości. Niestety, dla fanów Canarinhos, ten dzień miał zostać zapamiętany jako jedna z największych tragedii brazylijskiego futbolu.
Bramki Juana Schiaffino w 66. i Alcidesa Ghiggii w 79. minucie pozbawiły Brazylijczyków końcowego triumfu.

#9. W sylwestra mężczyźni z Appenzell w Szwajcarii przebrali się za Silversterkläusów, aby pożegnać stary rok i rozpocząć nowy. Fotografia wykonana w 1942 roku.

#10. Żołnierz fiński z objuczonym reniferem, północna Laponia, Finlandia, 26 października 1941 roku.

#11. Reprezentacja Wielkiej Brytanii w hokeju na lodzie po zdobyciu złota na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen w 1936 roku.

#12. Alan Rickman i plejada czarnych charakterów na planie filmu "Szklana pułapka", 1988 rok.

#13. Postrzelony Malcom X zabrany do szpitala, w którym zmarł z powodu obrażeń, 1965 rok.

W 1946 roku 21-letni Malcolm Little został aresztowany za kradzieże i skazany na 10 lat więzienia. W więzieniu zainteresował się islamem. Poznając nauki przywódcy Elijaha Muhammada z Narodu Islamu doszedł do wniosku, że biali wykorzystują czarnych do swoich celów. Jeszcze w więzieniu rozpoczął korespondowanie z Elijahem, a po warunkowym opuszczeniu zakładu w 1952 roku przystąpił do Narodu Islamu, przyjmując nazwisko Malcolm X – litera „X” (X – niewiadoma) miała podkreślić, że nie zna swoich przodków pochodzących z Afryki, a jego dotychczasowe nazwisko jest narzucone przez białych właścicieli niewolników.
Po wyjściu na wolność stał się jedną z najważniejszych twarzy Narodu Islamu, a jego działalność wzbudziła zainteresowanie FBI. W 1963 roku został zawieszony, a w 1964 roku odszedł z Narodu Islamu, gdy okazało się, że Muhammad, który na gruncie islamskim wprowadził w organizacji surowe zakazy obejmujące między innymi cudzołóstwo, ma nieślubne dzieci.
Odszedł od głoszenia religii islamu i walki o prawa czarnoskórych na rzecz walki o prawa obywatelskie dla wszystkich. W jego przemowach widoczny był coraz większy radykalizm utrzymany w tym duchu i coraz więcej odwołań do chęci przeprowadzenia rewolucji.
Po raz pierwszy nawiązał kontakt z grupami białych, jego sojusznikiem stała się lewicowa Socjalistyczna Partia Robotnicza. Coraz wydatniej głosił hasła rewolucyjne i antykapitalistyczne. Zbliżająca się jego zdaniem rewolucja miała nie być oparta na kolorze skóry, lecz być globalną rebelią skierowaną przez przedstawicieli wszystkich ras przeciwko wyzyskiwaczom.
Tuż przed wyjazdem do Algierii, 21 lutego 1965 roku, Malcolm X został zastrzelony na wiecu w Harlemie, na którym miał przedstawić status Organizacji Jedności Afroamerykańskiej. Za winnych zabójstwa uznano trzech członków Narodu Islamu, którzy mieli nie pogodzić się z opuszczeniem przez Malcolma organizacji. Istnieje również teoria, że zamachowcy byli opłacani lub byli tajnymi współpracownikami FBI.

#14. Maria Skłodowska-Curie (po lewej, wtedy jeszcze Skłodowska) z ojcem Władysławem i siostrami Bronisławą i Heleną. Polska, 1890 rok.

#15. Jane Russell i Marilyn Monroe, 1953 rok.

#16. Pies sikający na habity zakonnic, 1960 rok.

#17. Żołnierze pokazujący czaszki po bitwie na Filipinach, 1899 rok.

W drugiej połowie XIX wieku zaczęła budzić się u mieszkańców Filipin świadomość narodowa. Ojcem filipińskiego ruchu narodowego był José Rizal, który uważał, że Filipiny powinny odzyskać niepodległość z rąk hiszpańskich drogą pokojową i poprzez autonomię. Po aresztowaniu i skazaniu Rizala na śmierć w 1896 r., do głosu doszły radykalniejsze ugrupowania. Nowym przywódcą narodu został Emilion Aguinaldo, który jeszcze w styczniu 1898 roku przebywał na wygnaniu w Hong Kongu.
Tam właśnie skontaktowali się z nim Amerykanie, obiecując pomoc w pokonaniu Hiszpanów.
Po bitwie w Zatoce Manilskiej Amerykanie pilnowali strategicznych punktów archipelagu (w tym Manilę) przy pomocy floty, a wojska Aguinaldo zajęły sporą część lądu. 12 czerwca 1898 roku ogłosił niepodległość Filipin, natomiast 23 stycznia utworzenie Pierwszej Republiki Filipin.
Niestety, marzenia o niepodległym kraju trzeba było odłożyć na później, ponieważ Amerykanie nie mieli żadnego zamiaru uznać niezależności Filipin i traktowali je jak swoją kolonię. Stało się jasne, że Filipińczycy będą musieli stoczyć drugą wojnę.
Wojna wybuchła 4 lutego 1899 roku i toczyła się do 4 lipca 1902 roku. Były to wyjątkowe brutalne walki, gdzie jedna i druga strona prześcigały się w okrucieństwie wobec swoich wrogów. Ostatecznie szala zwycięstwa przechyliła się na stronę lepiej zorganizowanych i wyposażonych Amerykanów.
Wojna kosztowała Stany Zjednoczone około 600 mln dolarów. Kolejne miliony zostały przekazane rodzinom weteranów. Straty w ludziach to około 4200 poległych i 2818 rannych. W większości przypadków przyczyną śmierci amerykańskich żołnierzy były choroby tropikalne. Filipińczyków zginęło ponad 200 tysięcy. Większość to cywile.
Kongres USA uchwalił w 1902 roku przyznającą Filipinom ograniczoną autonomię. W 1916 roku uchwalono Ustawę Jonesa (Jones Act), która przewidywała przyznanie Filipinom niepodległości.

#18. Ówczesny prezydent Harry S. Truman podczas prowadzenia ćwiczeń fizycznych na USS Missouri, 1947 rok.

#19. Shirley Eaton i wizażysta na planie filmu„Goldfinger”, 1964 rok.

#20. Żołnierze AK wśród uwolnionych więźniów KL Warschau („Gęsiówki”), 5 sierpnia 1944 roku.

Obóz koncentracyjny w Warszawie został utworzony w lipcu 1943 roku na terenie byłego getta warszawskiego. Pierwszego dnia powstania warszawskiego w ręce powstańców wpadł komendant polityczny Gęsiówki, który zeznał, że w obozie wciąż przebywają żydowscy więźniowie. Dla wszystkich było jasne, że mogą zostać wymordowani w każdej chwili.
Natarcie rozpoczęło się 5 sierpnia. 90 esesmanów pilnujących obozu zostało całkowicie zaskoczonych śmiałym atakiem.
Niemcy wzięli powstańczy czołg za własną maszynę i zareagowali z entuzjazmem na jego widok. Dopiero gdy „Pudel” sforsował barykadę na ul. Gęsiej, zorientowali się w sytuacji i otworzyli gwałtowny, acz nieskuteczny ogień z broni maszynowej. W odpowiedzi powstańczy czołg zaczął metodycznie rozbijać niemieckie bunkry i wieże strażnicze. Następnie zdruzgotał żelazną bramę, a w ślad za nim do obozu wdarli się żołnierze batalionu „Zośka”.
W zdobytym obozie uwolniono 348 Żydów, w tym 24 kobiety. Tylko 89 więźniów było obywatelami polskimi, pozostali pochodzili z różnych krajów Europy: Węgier, Grecji, Francji, Holandii, Czechosłowacji, Litwy.

W poprzednim odcinku