:hubbabubba a to ciekawe, miesiąc dopiero się zaczął
"Tegoroczne Noble z dziedziny nauki są jak czarno-biała fotografia sprzed lat pokazująca świat, który odszedł. Oby już nigdy nie wrócił!
Przyjrzyjmy się dziewięciu tegorocznym noblistom z medycyny, fizyki i chemii. Ich średni wiek to 75,5 roku. Najmłodszym z nich - nomen omen - jest Michael Young (68 lat), najstarszym - Rainer Weiss (85 lat).
To były nagrody za dokonania sprzed kilku dekad, nic więc dziwnego, że poszły w ręce ludzi starszych.
W górnym rzędzie nobliści z medycyny (Jeffrey Hall, Michael Rosbash, Michael Young); w środkowym - z fizyki (Rainer Weiss, Barry Barish, Kip Thorne); w dolnym - z chemii (Jacques Dubochet, Joachim Frank, Richard Henderson)6 ZDJĘĆ
W górnym rzędzie nobliści z medycyny (Jeffrey Hall, Michael Rosbash, Michael Young); w środkowym - z fizyki (Rainer Weiss, Barry Barish, Kip Thorne); w dolnym - z chemii (Jacques Dubochet, Joachim Frank, Richard Henderson) cc
Nic też dziwnego, że byli to biali mężczyźni. Bo to oni zajmowali się wtedy nauką, dokonywali odkryć, kierowali zespołami badaczy. Dziś mają już siódmy krzyżyk na karku, cieszą się uznaniem i sławą.
I dodajmy, aby nie było żadnych wątpliwości: całkowicie zasłużenie dostali Nobla!
Medyczny Nobel dla trzech Amerykanów. Odkryli tajemnicę zegara biologicznego
A dlaczego nauką nie zajmowały się w tych czasach kobiety? Zajmowały się, można znaleźć przykłady genialnych badaczek z tamtych lat. Niestety pomija je w swoich werdyktach Komitet Noblowski, a właściwie komitety - bo wyborem kandydatów z chemii, fizyki czy medycyny zajmują się osobne grona ekspertów.
Wystarczy wspomnieć Rosalind Franklin, współodkrywczynię podwójnej helisy DNA, Jocelyn Bell Burnell, odkrywczynię pulsarów, czy astrofizyczkę Verę Rubin, której obserwacje dowiodły istnienia ciemnej materii.
Tyle że takich pań było mało, było im o wiele trudniej zrobić karierę w nauce. Wciąż tak jest, czego najlepszym przykładem jest Polska.
Kobiety stanowią u nas 60 proc. studiujących i aż 64 proc. magistrów, ale już na następnych szczeblach kariery coraz więcej kobiet wypada z nauki. Wśród profesorów jest ich tylko 21 proc. Na całym świecie w najważniejszych ciałach naukowych kobiety są słabo reprezentowane, ale Polska bije rekordy. W Polskiej Akademii Nauk jest proporcjonalnie mniej kobiet niż w Sudańskiej Akademii Nauk (!).
Mówi się o tym: efekt Matyldy, bo Matilda Gage, amerykańska działaczka praw kobiet, jako pierwsza zaczęła głośno mówić, że świat nauki je dyskryminuje. Tak jak za czasów Marii Skłodowskiej-Curie dostają gorsze stanowiska i są gorzej wynagradzane.
>>
laczego kobiety dostały tak mało Nagród Nobla? To zapewne efekt Matyldy
Oczywiście, niewykluczone, że jest jakaś różnica w zdolnościach, tak jak są różnice w budowie anatomicznej między płciami. Niedawno dr Łukasz Budzicz, członek Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej, pisał o kontrowersjach i niejednoznacznych wynikach badań w tej sprawie.
Nie są to jednak różnice, jeśli takie w ogóle istnieją, które mogłyby tłumaczyć aż tak wielką dysproporcję w liczbie wyróżnionych. Znowu policzmy. Od 1901 roku do dzisiaj w dziedzinie fizyki były tylko dwie laureatki, w chemii - cztery, w medycynie i fizjologii - 12 (dwa z tych nobli zdobyła nasza rodaczka).
Na ogólną liczbę 615 nagrodzonych w tych trzech dziedzinach nauki kobiet jest więc ledwie 17. Stanowią niecałe 3 proc. laureatów Nagrody Nobla.
Statystyka jest nieubłagana. Brzydsza płeć częściej osiągała i osiąga szczyty w nauce, nieliczne noblistki są wyjątkiem potwierdzającym regułę. Czy powodem jest to, że mężczyźni są sto razy bardziej inteligentni? Wielokrotnie częściej wpadają na dobre pomysły badań, mają dużo więcej talentu i uporu?
Wątpliwe. Pewne jest jedno - przez lata kobiety z trudem walczyły najpierw o dostęp do uczelni, a potem o równe traktowanie w świecie nauki. Były ignorowane, pomijane (także przez Komitet Noblowski), a ich osiągnięcia przypisywano mężczyznom.
Słowem, marnujemy potencjał umysłowy połowy ludzkości, jedziemy tylko na połowie mocy silnika. Pomyślmy, jakiego przyspieszenia mogłaby dostać nauka, gdyby odblokować ten ogranicznik."