Pożar na pokładzie najnowszego polskiego okrętu podwodnego może zdecydować o jego wycofaniu ze służby. W przyszłym roku Polska Marynarka Wojenna będzie obchodziła 100-lecie istnienia. Pytanie tylko, które okręty pod biało-czerwoną banderą dotrwają do tych chwil?
Na pokładzie ORP "Orzeł", czyli najnowszego polskiego okrętu podwodnego, liczącego sobie 31 lat, 27 września wieczorem doszło do pożaru. Według tygodnika "Polityka", który opisał sprawę jako pierwszy, ogień pojawił się w przedziale z akumulatorami podczas ich rozładowywania.
Zdarzenie na terenie Stoczni Marynarki Wojennej nie umknęło czytelnikom Trojmiasto.pl, którzy informowali o nim w Raporcie z Trójmiasta.
Pożar miał być na tyle intensywny, że jednostkę zalano dużą ilością piany pożarniczej. Ogień ugaszono, ale jednocześnie zalano wyposażenie jednostki.
Wojskowi milczą na temat zakresu pożaru i zaprzeczają informacjom dziennikarzy, że "okręt nie nadaje się już do użytku". Zdaniem dowództwa MW "jest to informacja na wyrost", wojskowi przyznają jednak, że "skalę zniszczeń poznamy dopiero po zakończeniu prac komisji, która bada przyczyny pożaru".
Została powołana główna komisja awarii okrętowych. Wyjaśnienia w tym kierunku prowadzi też Żandarmeria Wojskowa z Gdyni. Na jej wniosek powołano biegłych z zakresu pożarnictwa i energetyki, którzy przygotowują ekspertyzy. Dopiero po wyjaśnieniu przyczyn zdarzenia będzie można określić zakres naprawczych prac do wykonania i szacować, kiedy okręt wróci do eksploatacji - informuje kmdr por. Czesław Cichy w oświadczeniu wysłanym do portalu Defence24.pl.
Szczęściem w nieszczęściu jest to, że do pożaru doszło nie podczas służby czy rejsu, lecz przy nabrzeżu. Od lutego 2014 r. okręt przybywał bowiem w Stoczni Marynarki Wojennej, gdzie prowadzono jego remont. Prace miały trwać 9 miesięcy, ale już po ich zakończeniu okręt został uszkodzony podczas wychodzenia z doku. To sprawiło, że jednostka wymagała kolejnych robót.
Czyli, w najgorszej sytuacji, właśnie straciliśmy jednostkę, której i tak od ponad trzech lat nie używaliśmy...
Od dłuższego czasu obserwujemy swoisty karnawał obietnic dotyczących rozbudowy lub modernizacji polskiej floty wojennej. Niejednokrotnie poruszaliśmy już ten temat w Trojmiasto.pl, za każdym razem mając nadzieję, że w tak czarnych barwach opisujemy tę kwestię po raz ostatni.
Niestety, wydaje się, że niektórym decydentom bardziej zależy na działaniach czysto wizerunkowych niż realnych. Jak inaczej bowiem można nazwać fakt, iż MON z jednej strony zapowiedziało powrót Dowództwa Marynarki Wojennej z dniem 1 stycznia 2018 roku do Gdyni (tak jakby aktualnie to była sprawa najpilniejsza), a z drugie unieważniło przetarg na budowę potrzebnych polskiej flocie holowników z powodu niezrozumiałego dla nikogo argumentu, iż "postępowanie jest dotknięte nieusuwalną wadą". Jaka to była wada - MON już nie doprecyzowało. Na zmianę decyzji urzędników MON wpłynęło dopiero orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej, do której zwróciła się Remontowa Shipbuilding. Ostatecznie kontrakt podpisano, a pierwsza nowa jednostka ma być przekazana w 2019 roku.
W przyszłym roku będziemy obchodzić 100-lecie utworzenia Marynarki Wojennej. Do tego czasu szeregi polskiej floty prawdopodobnie zasili niszczyciel min ORP "Kormoran" i - choć nie postawiłbym na to własnych pieniędzy - budowany od 2001 roku patrolowiec ORP "Ślązak" (oficjalna data zakończenia budowy i przekazania okrętu określana na dziś jest na lipiec przyszłego roku).
To, czy w najbliższym czasie jakiekolwiek nowe jednostki podniosą biało-czerwoną banderę, pozostaje nadal wielką niewiadomą. Jak wiemy, plany są, ale ich realizacja była już niejednokrotnie przesuwana.
Według najnowszych zapewnień Inspektoratu Uzbrojenia, okręty projektu Miecznik mają wejść do służby w 2024 roku, a Czapla - dwa lata później (zatem według pierwotnych planów przesunięciu uległa realizacja tego drugiego projektu).
Następca nieco leciwego (w służbie od 1970 roku) ale ostatnio gruntownie zmodernizowanego zbiornikowca "Z-8" ma wejść do służby do 2022 roku. Nowe okręty zwiadu elektronicznego i zabezpieczenia hydrograficznego mają pojawić się odpowiednio do 2023 i 2024 roku.
Wszystkie te daty są aktualne na dziś, ale jak długo te terminy pozostaną aktualne - nie wiadomo. Pozostaje mieć nadzieję, że ich realizacja będzie przebiegała bez żadnych zakłóceń i - co najważniejsze - przesunięć.
Skoro na nowe okręty trzeba jeszcze poczekać, to może jednak skusić się na używane? Nie tak dawno środowisko pasjonatów spraw morskich zostało zelektryzowane informacją, iż Polska jest zainteresowana zakupem australijskich fregat typu Adelaide. Jednostki te, będące zmodernizowaną wersją fregat Hazard Perry (czyli takich jak OORP "Gen. K. Pułaski" i "Gen. T. Kościuszko") są młodsze od obecnie używanych przez Polskę okrętów, a poza tym przeszły gruntowną modernizację (m. in. systemów sonarowych, radarowych oraz uzbrojenia rakietowego). Dodatkowo z ich pokładów mogą operować cięższe niż obecnie stacjonujące na polskich okrętach śmigłowce. Najistotniejszą kwestią jest silna obrona przeciwlotnicza, co w przypadku ewentualnego konfliktu na zamkniętym morzu, jakim jest Bałtyk, ma wyjątkowe znacznie.
Nie ma jednak róży bez kolców - jak już wspominałem, okręty są nieco młodsze od obecnie używanych przez Polskę, ale i tak liczą sobie 20 lat (co - biorąc pod uwagę średnią wieku naszych jednostek, czyli od 33 lat wzwyż - i tak prezentuje się atrakcyjnie).
Jednak wątek Adelaide tak samo jak się niepodziewanie pojawił, tak samo niespodziewanie zniknął
Dodatkowa, ciekawa informacja, dotyczy małych okrętów rakietowych projektu 660 (typ Orkan), na modernizację których w przyszłym roku ma zostać podpisana umowa. Termin realizacji nie jest jeszcze jednoznacznie określony.
Co nader istotne, zwłaszcza po decyzji o rezygnacji z kupna śmigłowców typu Caracal, w tym roku miała się również rozstrzygnąć kwestia zamówienia nowych śmigłowców morskich (tak w wersji ratowniczej, jak i zwalczania okrętów podwodnych). O ile jednak MON wysłało zaproszenie do składania ofert na śmigłowce dla sił specjalnych (termin składania wyznaczono na dzień... 28 grudnia), to w sprawie śmigłowców morskich na chwilę obecną takiego zaproszenia nie wysłano.
Od problemów ORP "Orzeł" zaczęliśmy, więc na problemach naszej floty podwodnej skończmy. Może nieco narażę się podwodniakom, ale nasze okręty podwodne nadają się głównie do tego, by zacumować obok Okrętu Muzeum ORP "Błyskawica" i pełnić taką jak on funkcję.
Mamy oczywiście ambitny plan Orka, który zakłada podpisanie umowy, kupno okrętów w 2019 r. i wejście nowych jednostek do służby w latach 2024-2026. W tym czasie ORP "Kondor" będzie liczył sobie 62 lata, tylko 27 mniej niż ORP "Błyskawica".
Według ostatnich słów ministra obrony narodowej skłaniamy się do zawarcia umowy z Francją, która oferuje okręty podwodne wraz ze zintegrowanym systemem rakiet manewrujących. Istotną rzeczą według ministra jest fakt, iż dzięki wsparciu Francuzów jednostki miałyby mieć pełne zabezpieczenie logistyczne w polskich stoczniach.
Tu pojawia się najważniejsze pytanie: która z naszych stoczni miałaby się zająć takim zadaniem? O ile bowiem są one przystosowane do budowy i napraw jednostek nawodnych, to z okrętami podwodnymi jest już znacznie gorzej (vide remont i pożar na pokładzie ORP "Orzeł" w Stoczni Marynarki Wojennej).
Wyposażenie nowych okrętów w rakiety manewrujące, które wystrzeliwane są z luków torpedowych, jest planem niezwykle ambitnym i zapewne od razu wywoła lawinę pytań, czy taki sprzęt jest nam faktycznie potrzebny. Sądzę, że jednak ważniejszym pytaniem jest to, gdzie i kiedy z ich obsługi przeszkolą się polscy marynarze. Otwartą kwestią pozostaje również sprawa podejścia francuskich decydentów do zawierania umów z Polską (nadal cieniem na wspólnych relacjach kładzie się sprawa z Caracalami).
Przebywając w Gdyni minister obrony narodowej Antoni Macierewicz powiedział:
"Marynarka będzie musiała w większym stopniu dysponować środkami zdolnymi powstrzymać każdego przeciwnika".
To bardzo ważne słowa, gdyż po raz kolejny zapowiadają utrzymanie naszych ginących sił morskich.