Dzisiejszy odcinek to m.in. podróż sterowcem, rozwożenie poczty oraz zdobywanie górskich szczytów. Opowiemy wam o kotle w Falais, nieudanej ewakuacji z fińskiego portu oraz pokażemy, jak wyglądały paryskie ulice po zakończeniu II wojny światowej...
#1. Pasażerowie wsiadający na pokład brytyjskiego sterowca R101, Cardington, Anglia, lata 20. XX wieku.
#2. Portret Wielkiej Stopy, wojownika z plemienia Siuksów, Stany Zjednoczone, około 1870 roku.
Wielka Stopa, Si Tanka, został wodzem w 1874 roku po śmierci swojego ojca.
W 1890 roku miało miejsce ostatnie duże starcie zbrojne pomiędzy armią Stanów Zjednoczonych a Indianami Wielkich Równin. Właściwie to nawet trudno mówić tu o starciu...
W 1889 roku miał miejsce prawdziwy „renesans wiary” u Indian z Wielkich Równin. Prorok Wovoka podczas zaćmienia słońca 1 stycznia 1889 roku miał wizję i kazał Indianom tańczyć tak zwany Taniec Duchów, aby odzyskać utracone terytoria. Rzeczony Taniec Duchów przypominał bardziej mobilizowanie i zagrzewanie się do walki niż zwykły taniec...
29 grudnia 1890 roku do wioski Wielkiej Stopy przyjechał 7. Pułk Kawalerii dowodzony przez pułkownika Jamesa W. Forsytha i nakazał Indianom oddanie broni. Część Indian dobrowolnie, aczkolwiek bardzo niechętnie posłuchała rozkazu, inna część rozpoczęła Taniec Ducha. Amerykanie uznali to za agresję skierowaną w ich stronę.
Punktem kulminacyjnym była sytuacja, w której jeden z żołnierzy zażądał wydania broni od głuchego członka plemienia. Odmówił on wykonania rozkazu, a broń przypadkowo wypaliła. W tym momencie cała kawaleria otworzyła ogień. Członkowie plemienia nie mieli czym się bronić, bo chwilę wcześniej oddali pistolety. W krótkim czasie dziesiątki Indian zostały zastrzelone. Wśród zabitych znalazł się także Wielka Stopa. Niektóre kobiety i dzieci próbowały uciec z miejsca zdarzenia i szukały ochrony w pobliskim wąwozie. Niestety, rozstawione wcześniej działa żołnierzy federalnych ostrzelały niewinnych ludzi serią pięćdziesięciu pocisków na minutę. W krzyżowy ogień dostali się także żołnierze 7. pułku, którzy stali na linii ognia. Tragedia ta nazwana została masakrą pod Wounded Knee. W sumie zginęło 153 Siuksów i 25 żołnierzy.
Zwłoki poległego wodza amerykańscy żołnierze oskalpowali, a trofeum trafiło do muzeum 7. Pułku Kawalerii. Dopiero w 2000 roku, po wieloletnich staraniach, szczątki zostały zwrócone rodzinie zabitego i pochowane zgodnie z indiańskim obyczajem.
#3. Robert Plant z grupy Led Zeppelin składa swój autograf dla brytyjskiego policjanta na debiutanckim albumie Led Zeppelin, 1982 rok.
#4. Przewóz poczty samolotem, Niemcy, 1912 rok.
Były to pionierskie czasy i pierwsze próby wykorzystania techniki awiacji do szybszego dostarczania listów.
W latach 1912–1913 Aeroklub Bawarski otrzymał zezwolenie na uruchomienie poczty lotniczej w Niemczech. Zostały wydane specjalne znaczki – nalepki poczty lotniczej – oraz wydrukowano specjalne karty pocztowe.
Uruchomiona została poczta lotnicza nad Renem. Samolot „Gelber Hund” (Żółty pies – od koloru skrzydeł) pilotowany przez F. Hiddessena pierwszy lot odbył 10 czerwca 1912, a ostatni 23 czerwca 1912 roku.
W okresie 15–17 października 1912 odbywał się Tydzień Lotniczy w Norymberdze.
Prób tych zaprzestano po wybuchu I wojny światowej. Zarówno sterowce, jak i samoloty zostały użyte do walki. Pod koniec wojny produkowane samoloty były już na tyle pewne w eksploatacji, że można ich było użyć do regularnego przewozu poczty.
#5. Skutki ataku terrorystycznego w Cinema Rex, w którym ponad 400 osób zostało spalonych żywcem, Iran, sierpień 1978 roku.
Budynek został oblany paliwem lotniczym przez irańskich islamskich ekstremistów. Było to preludium do irańskiej rewolucji islamskiej, która miała miejsce w 1979 roku. Krótko po zamachu w Cinema Rex, 8 września 1978 roku, szach Iranu wprowadził stan wojenny i zakazał wszelkich demonstracji. Mając po swojej stronie wojsko, krwawo tłumił wszelkie objawy buntu na ulicach, co doprowadziło do całkowitej utraty poparcia rządu zarówno ze strony obywateli, jak i przez zagranicznych sojuszników. 12 grudnia na ulicach Teheranu demonstrowało ponad dwa miliony ludzi. W tym samym czasie żołnierze zaczęli przechodzić na stronę protestujących i wszczynać bunty przeciwko dowódcom. Umierający na raka szach próbował negocjować z opozycją i stworzyć nowy rząd, ale nie został on zaakceptowany przez duchowego przywódcę rewolucji, ajatollaha Chomejniego. 1 lutego 1979 roku Chomejni wrócił do Iranu z Francji, gdzie został przywitany gorąco przez tłum wiernych. Podległe mu oddziały wdały się w walkę z wojskiem po stronie rządu premiera Bachtijara i odniosły błyskawiczne zwycięstwo. 11 lutego Chomejni przejął faktyczną władzę, a Bachtijar uciekł do Francji. Społeczeństwo poparło republikę islamską w marcowym referendum. 1 kwietnia 1979 roku Rada Rewolucyjna oficjalnie proklamowała Islamską Republikę Iranu.
#6. Pewnym rzeczom i zjawiskom żaden facet nie jest w stanie się oprzeć. Jayne Mansfield i Frank Sinatra, lata 60. XX wieku.
#7. Pierwsze wejście na najwyższy szczyt Nowej Gwinei Holenderskiej, Ettiakup (wówczas Wilhelminatop), 21 lutego 1913 roku. Czapa lodowa, na której stoi ekspedycja, stopniała w latach 1936–1962.
Po podpisaniu
Porozumienia Nowojorskiego 15 sierpnia 1962 roku Holandia, ulegając
naciskom ze strony Stanów Zjednoczonych, przekazała Nową Gwineę
Zachodnią Tymczasowej Władzy Wykonawczej Organizacji Narodów
Zjednoczonych, która następnie 1 maja 1963 roku przekazała to terytorium
Indonezji.
#8. Królewskie corgi wysiadają z samolotu królowej, Londyn, 1998 rok.
#9. Rzekomo porwani przez kosmitów Charles Hickson i Calvin Parker, 1973 rok.
Wieczorem 11 października 1973 roku 42-letni Charles Hickson i 19-letni Calvin Parker poinformowali biuro szeryfa hrabstwa Jackson w stanie Missisipi, że łowili ryby z pomostu na zachodnim brzegu rzeki Pascagoula w stanie Missisipi, gdy zostali porwani przez UFO. Wpierw mężczyźni usłyszeli ostry, wibrujący dźwięk, a po chwili ujrzeli dwa migające niebieskie światła i owalny obiekt o średnicy 9–12 m i wysokości 2–3 m. Parker i Hickson zgodnie twierdzili, że byli „przytomni, ale sparaliżowani”, podczas gdy trzy „stworzenia” z „robotycznymi rozciętymi ustami” i „szczypcami przypominającymi kraby” zabrały ich na pokład obiektu i poddały badaniu. Następnie kosmici odstawili dwóch panów, bez uszczerbku na zdrowiu, dokładnie w tym samym miejscu i obiekt zniknął. Po nagłośnieniu incydentu Hickson rozpoczął serię wywiadów i wykładów, a także występował w telewizji oraz napisał książkę UFO Contact at Pascagoula. Parker często uczestniczył w konwencjach UFO, a w 1993 roku założył firmę o nazwie „UFO Investigations”, aby produkować telewizyjne historie o UFO.
#10. Radzieccy żołnierze na pokładzie liniowca „Józef Stalin”, którzy przeżyli wybuch miny podczas ewakuacji z Półwyspu Hanko w Finlandii, 3 grudnia 1941 roku.
Ewakuacja bazy Hanko została przeprowadzona pomiędzy 26 października a 2 grudnia 1941 roku statkami Floty Bałtyckiej w warunkach sztormowych, przy silnym zalodzeniu i wielkim niebezpieczeństwie ze strony min morskich, przy aktywnym przeciwdziałaniu przeciwnika. Do 5 grudnia do Leningradu i Kronsztadu ewakuowano ponad 22 tysiące ludzi z oprzyrządowaniem i sprzętem bojowym. Podczas ewakuacji poważnie uszkodzony został liniowiec Iosif Stalin z 5589 pasażerami na pokładzie. Co ciekawe, statek natrafił na minę morską, mimo licznej eskorty trałowców. Rufa została poważnie uszkodzona, ale najbardziej dostało się układowi napędowemu, który stał się praktycznie nieprzydatny. Podczas gdy załoga próbowała jeszcze naprawić statek, fińska artyleria nadbrzeżna zauważyła konwój i otworzyła ogień. Wkrótce Iosif Stalin został trafiony w rufę pociskiem 12" (305 mm). Pocisk trafił w magazyn amunicji, powodując dużą eksplozję i statek zaczął tonąć. Gęste pole minowe sprawiło, że próba ratowania statku była niezwykle niebezpieczna. Kilka radzieckich trałowców zostało uszkodzonych, a jeden eksplodował podczas akcji ratunkowej. Załogi trałowców nr 205, 211, 215 i 217 oraz kolejnych 5 łodzi patrolowych z obrony konwoju zdołały uratować 1740 ludzi. Pozostałych pasażerów na liniowcu Józef Stalin ogarnęła panika. Statek, który osiadł głęboko w wodzie sięgającej głównego pokładu, dryfował w kierunku estońskiego brzegu i osiadł na mieliźnie. Kolejna zaplanowana próba ratunkowa została przerwana, ponieważ jeden trałowiec wpadł na minę i eksplodował. Siły niemieckie schwytały około 3000 ocalałych rozbitków z pokładu Iosifa Stalina. Co ciekawe, statek ten został „zapomniany” przez historię i historyków Związku Radzieckiego, ponieważ jego dowódca nakazał kapitulację prawie 3000 silnych ocalałych, chociaż mieli broń i na tyle amunicji, aby bronić się i polec ku chwale ZSRR. Kapitan liniowca N. S. Stepanov, który opuścił statek jako ostatni, został pojmany i w późniejszych latach pracował w porcie w Tallinie. Pozostał lojalny wobec swoich przełożonych i za pośrednictwem posłańców przekazywał stronie radzieckiej dane o ruchu niemieckich statków i ładunków. Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Tallina Stepanov został... zastrzelony przez NKWD w 1944 roku. Statek został odholowany do Tallina i zezłomowany.
#11. Kolejka przed paryską piekarnią wiosną 1945 roku. Wyzwolenie stolicy Francji przez wojska alianckie nie położyło momentalnie kresu niedoborom żywności.
#12. Wybuch wulkanu Kilauea na Hawajach, 1924 rok.
#13. (Od lewej do prawej) George S. Patton, Omar Bradley i Bernard Montgomery spotykają się w celu omówienia postępu kampanii w Normandii, 17 sierpnia 1944 roku.
Panowie spotkali się po zakończeniu operacji Cobra, która miała na celu przełamanie niemieckiej linii obrony i umożliwienie wojskom amerykańskim wydostanie się z Normandii. W dniach 25-31 lipca wojska Montgomery'ego i Bradleya zdołały zdobyć sporo terenu, ale finalnie wdały się w wojnę pozycyjną. Dopiero przybycie nowo stworzonej 3 Armii pod dowództwem Goerge'a S. Pattona pozwoliło przełamać impas. Do 19 sierpnia 1944 roku ramiona okrążenia prawie zamknęły się, podczas gdy jednostki niemieckie uciekały na wschód wszelkimi dostępnymi środkami. Do 22 sierpnia kocioł Falaise – w którym Niemcy desperacko walczyli, aby utrzymać go otwartym i umożliwić ucieczkę uwięzionym siłom – został ostatecznie zamknięty, kończąc bitwę o Normandię zdecydowanym zwycięstwem aliantów. Niemcy pozostawili po sobie 40 000 – 50 000 jeńców i ponad 10 000 zabitych, 344 czołgi i działa samobieżne, 2447 innych pojazdów i 252 działa. Niestety, w wyniku opieszałości wojsk alianckich 100 tysięcy niemieckich żołnierzy wydostało się z kotła na wschód, by bronić drogi do Berlina.
#14. Piękna Michelle Pfeiffer, początek lat 80. XX wieku.
#15. Sprowadzenie do Polski zwłok Juliusza Słowackiego. Przy nabrzeżu portu w Gdyni stoi okręt transportowy Marynarki Wojennej ORP Wilia z trumną poety, 1927 rok.