Bez obaw, to tylko przeszczep. 7 ciekawostek o oddawaniu organów

#1. Nie tak łatwo zostać dawcą

Owszem – zgłoszenie swojej chęci zostania dawcą organu nie jest szczególnie skomplikowane, niemniej jednak droga pomiędzy deklaracją chęci a faktycznym przeszczepem pozostaje długa. Wszystko przez to, że potrzebne są sprzyjające okoliczności. Inaczej mówiąc, dawca musi zemrzeć w odpowiednim miejscu i czasie (np. serce już po czterech godzinach nie nadaje się do przeszczepu). Oszacowano, że w przypadku mniej niż pół procenta umierających sytuacja pozwala na to, by można było rozważyć wykorzystanie ich organów.

#2. Po co czekać na śmierć

Nigdzie nie jest powiedziane, że przeszczepów można dokonywać wyłącznie po śmierci jednej ze stron. Można także za życia – choć oczywiście nie każdego organu. Nerka, część wątroby, fragment płuca, jelita czy trzustki nadają się w zupełności do tego, aby „pożyczyć” je potrzebującemu bez negatywnego wpływu na zdrowie dawcy. W zależności od przypadku, organ albo się regeneruje z czasem, albo też możliwe jest bezpieczne funkcjonowanie bez niego.

#3. Absolutny bestseller

Na który organ zapotrzebowanie jest największe? Na nerki. Na liście oczekujących na przeszczep w Stanach Zjednoczonych ponad 85% potrzebujących wymaga właśnie przeszczepu nerki – i gdzie indziej na świecie proporcje wyglądają podobnie. Jest też dobra strona – w organizmie człowieka nerki są dwie, za to do normalnego funkcjonowania wystarczy jedna. Można więc odstąpić potrzebującemu swoją „kopię zapasową”. I tak też dzieje się w praktyce – statystycznie właśnie nerki przeszczepia się najczęściej.

#4. Teściowa to nie rodzina

Z pewnością niejedna osoba chętnie ujrzałaby swoją teściową pod nożem... a niejedna teściowa zarzekałaby się, że równie chętnie – ale przecież nie jest rodziną, więc przeszczep na pewno by się nie przyjął. To jednak nieprawda. Ważniejsze od więzów krwi są jej grupa oraz stan organu, jaki ma zostać przekazany. To właśnie tymi czynnikami lekarze kierują się w pierwszej kolejności, decydując o zakwalifikowaniu na potencjalną transplantację.

#5. Nigdy nie jest za późno

W pewnym momencie – a moment ten przychodzi na bardzo różnych etapach życia, u niektórych zaskakująco wcześnie – człowiek dochodzi do wniosku, że z niego to już nic nie będzie, nawet organu do przeszczepu. Nic bardziej mylnego – na pobór organów, jeśli tylko są w dobrym stanie, nigdy nie jest za późno. Zaledwie kilka miesięcy temu pobrana od 98-letniego weterana wojennego wątroba ocaliła życie 72-letniej kobiecie. Nie był to całkiem odosobniony przypadek – parę lat wcześniej inny 95-latek oddał swoją.

#6. Starszy człowiek też może

Nie istnieje limit wieku, powyżej którego nie można byłoby już zostać dawcą – najlepiej dowodzą tego wspomniane wyżej przykłady. A jak to wygląda w przypadku przyjmujących przeszczep? Tu także – ogólnie rzecz biorąc – nie ma limitu wiekowego. Organy przeszczepia się zarówno młodszym, jak i starszym potrzebującym, a ponad dwie trzecie przeszczepów dotyczy osób po pięćdziesiątce. Tyle ogółem, bo każdy program może mieć pewne ograniczenia.

#7. Zdrowie – rzecz względna

Nie tak często zdarza się, aby umarł ktoś idealnie zdrowy – a to mocno zawężałoby grono potencjalnych kandydatów na dawcę organów. Na szczęście dla potrzebujących nie ma jednak takiego wymogu, aby dawca był całkiem zdrowy. Niektóre schorzenia – rozprzestrzeniający się nowotwór czy gruźlica – faktycznie czynią organy niezdatnymi do transplantacji, jednak wiele innych, bardziej „miejscowych” problemów nie stanowi przeszkody, by przekazać komuś czysty organ.