Co warto wiedzieć o kultowym serialu „Columbo”

Jak nietrudno się domyślić, pierwszym z bohaterów tego artykułu, który pojawił się na świecie, był pan Peter. Urodził się w rodzinie nowojorskich Żydów 16.09.1927 roku. Chociaż do historii przeszedł jako Włoch, jego rodzina pochodziła z terenów Rosji, Węgier i Polski.

Już na pierwszy rzut oka było widać, że pan Peter posiada szklane oko. Prawdziwe stracił już w wieku trzech lat. Musiało zostać usunięte w wyniku złośliwego nowotworu zwanego siatkówczakiem, który atakuje głównie dzieci do piątego roku życia.

Pierwszy raz z aktorstwem zetknął się w wieku dwunastu lat. Wystąpił w sztuce wystawianej podczas wakacyjnego obozu. Jego opiekunem na obozie był Ross Martin. Falka i o siedem lat starszego Martina wiele łączyło. Ross też pochodził z rodziny żydowskiej, urodził się w Polsce, po przyjeździe do Stanów jego rodzina zamieszkała na Bronksie, gdzie później urodził się Falk. Martin też został aktorem głównie występującym w telewizji, zagrał w kilku filmach i wielu serialach, raczej w małych rolach. Najbardziej zapisał się w pamięci dzięki serialowi The Wild Wild West emitowanemu od 1965 do 1969 roku.

Szklane oko nie przeszkadzało Falkowi zajmować się sportem (głównie baseballem i koszykówką) w czasie nauki w liceum, które skończył w 1945 roku. Przeszkodziło mu jednak zaraz potem, II wojna jeszcze trwała, żądny przygód Falk próbował się zaciągnąć do wojska, jednak został odrzucony, zaciągnął się więc do marynarki handlowej, gdzie służył w kuchni. Przygodę z kambuzem zakończył po roku i spróbował kontynuować edukację. Na studiach się nudził, więc szybko zrezygnował. Wpadł na pomysł, by wziąć udział w pierwszej wojnie izraelsko-arabskiej. Jak sam mówił, nie miało to podłoża ideologicznego, po prostu szukał przygód. Izraelska armia go przyjęła, miał już zaplanowany rejs, jednak statek nie wypłynął, bo wojna się skończyła.

Później Peter wrócił do nauki, przez pół roku był kolejarzem w Jugosławii i próbował dostać się do CIA, tym razem nie przeszkodził brak oka, tylko członkostwo w związku zawodowym kucharzy podczas służby na statku. Zatrudnił się w biurze budżetu stanu Connecticut jako ekspert od efektywności. Jak sam mówił, był takim ekspertem, że pierwszego dnia nie potrafił znaleźć budynku, w którym miał pracować i się spóźnił, co później zdarzało mu się notorycznie.
I gdyby nie to spóźnianie, być może, Peter nigdy by nie został zawodowym aktorem.

Zapisał się na warsztaty doszkalające dla profesjonalnych aktorów, którym oczywiście wtedy jeszcze nie był. W końcu prowadząca zajęcia Eva Le Gallienne zapytała go, czemu się spóźnia. Odpowiedział, że dojeżdża z Hartford (stolica Connecticut). Nauczycielka spytała, gdzie w takim razie Peter pracuje, bo w Hartford nie było teatru. Falk przyznał, że nie jest profesjonalnym aktorem. La Gallienne powiedziała, że powinien nim zostać. Falk rzucił pracę w urzędzie i zaczął szukać pracy w aktorstwie.

Zaczął występować w małych teatrach, przebił się i trafił do sztuk broadwayowskich. Jego agent twierdził, że Peter nie zrobi kariery w telewizji, od szefa studia Columbia usłyszał „Za taką cenę mogę mieć aktora z dwojgiem oczu”. Falk się nie poddawał i załapał się do kilku filmów w małych rolach. W 1960 roku dostał rolę gangstera w filmie Murder Inc.. Film był, delikatnie mówiąc, przeciętny, ale Falk zachwycił widzów i krytyków. Swoją rolą zapracował na nominację do Oscara za rolę drugoplanową w 1961 roku, rola przyniosła mu także nominację do Złotego Globu.

W tym samym roku dostrzeżona została jego rola w odcinku serialu The Law and Mr. Jones. Dzięki temu Peter Falk został pierwszym aktorem w historii, który w tym samym roku był nominowany i do Oscara, i do Emmy. W 1962 roku Peter Falk został drugim aktorem w historii, który w tym samym roku był nominowany do Oscara, i do Emmy. Odpowiednio za role w Pocket Full of Memories i The Dick Powell Theatre. Tym razem udało mu się zdobyć Emmy.


Rok 1960 był także przełomem dla Columbo. Porucznik wyglądający jak nieposłane łóżko zaliczył ekranowy debiut w odcinku serialu The Chevy Mystery Show. Ojcami porucznika byli William Link i Richard Levinson. Para pisarzy zaadaptowała na potrzeby telewizji postać ze swojego krótkiego opowiadania, w którym policjant nazywał się Fisher. Inspiracją dla postaci Columbo byli sędzia Pietrowicz ze Zbrodni i Kary Dostojewskiego, oraz ojciec Brown, postać z książek Gilberta Keitha Chestertona. Od samego początku postaci towarzyszyły płaszcz i cygaro. Jako pierwszy w postać Columbo wcielił się Bert Freed.
Z telewizji Columbo trafił do sztuki teatralnej Perscription: Murder. W postać wcielił się Thomas Mitchell, dla którego rola Columbo była ostatnią w życiu.

W 1968 roku twórcy postanowili zrobić ze sztuki film telewizyjny o tym samym tytule. W roli Columbo widzieli Lee J. Cobba, który miał już podpisane inne zobowiązania, następny na liście był Bing Crosby, który podobno wolał grać w golfa. Reżyser Richar Irving polecił im Petera Falka, który mówił, że zabiłby, żeby wcielić się w rolę policjanta. Twórcy postanowili dać mu szansę mimo tego że był dużo młodszy, niż to sobie wyobrażali. Dziś ten film uznawany jest za pierwszy pilotażowy odcinek Columbo.

Chociaż nie miał nim być na początku, pomysł serialu nabrał kształtów dopiero w roku 1971, kiedy nakręcono drugiego pilota. W tym samym roku ruszyła produkcja serialu, który był nagrywany do 1978 roku. Później nastąpiła dłuuuga przerwa. Columbo wrócił na ekrany w 1989 roku na dwa sezony, od 1990 do 2003 roku odcinki ukazywały się nieregularnie.

Widzom spodobał się format, w którym nie szukamy przestępcy z bohaterem, ale obserwujemy, jak łapie przestępcę, którego my znamy od początku. Columbo wypromował ten format, ale go nie stworzył. Zrobił to w 1912 roku Dr. Richard Austin Freeman w zbiorze krótkich opowiadań The Singing Bone.

Widzom serial bardzo przypadł do gustu, kobiety uważały Petera Falka za przystojniaka, a męskiej części publiczności przypadł do gustu pomysł prostego, sympatycznego człowieka, który pokonuje wywyższających się bogaczy.

Nieujawnianie imienia Columbo było celowym zagraniem twórców. W jednym z odcinków Columbo zapytany o imię odpowiada: Imię mam w domu, w pracy jestem porucznik Columbo.
Jednak w tej kwestii, już na początku serialu, zdarzyła się wpadka, w jednej ze scen na legitymacji porucznika widać imię Frank. Podobno za błąd odpowiedzialna była osoba zajmująca się rekwizytami.

Columbo dostojnie toczy się zdezelowanym Peugeotem 403 cabrio. Samochód w tej wersji produkowany był w latach 1956-61. Peugeot nie był zbyt zadowolony z faktu, że ich produkt rozsypuje się na ekranie popularnego serialu. Kabriolet był dużo droższy od podstawowej wersji, przez co nie wyprodukowano zbyt wielu egzemplarzy, dzięki temu dziś jest poszukiwanym klasykiem. W jednym z późniejszych odcinków Columbo mówi, że od nowości nie otwierał dachu w swoim samochodzie, jednak w dwóch wcześniejszych odcinkach widzimy jego pojazd z otwartym dachem. Nie jest to jednak łup dla łowców filmowych błędów.
Columbo w jednym z odcinków przyznaje, że większość prywatnych anegdotek wymyśla na poczekaniu, żeby zbliżyć się do podejrzanego. Dlatego nie można się przyczepić, że np. w jednym odcinku twierdzi, że nie zna włoskiego, a w innym rozmawia po włosku. Jednak nie wszystkie opowieści są zmyślone, w jednym z odcinków podejrzana rozmawia przez telefon z kuzynem Columbo, którego wcześniej wspominał. Istnieje też jego żona, znają ją inni policjanci, w jednym z odcinków przebywa z porucznikiem na statku, na którym dochodzi do morderstwa.

W serialu nie widzimy żony porucznika Columbo, ale druga żona Petera Falka Shera Danese pojawia się aż w sześciu odcinkach w różnych rolach.

Falk pożyczał Columbo nie tylko swoją żonę. Legendarny płaszcz i wiele innych ubrań porucznika były prywatną własnością Petera. Panów łączyło także zamiłowanie do cygar, chociaż pewnie Peter palił trochę droższe niż Columbo.


W produkcji serialu wzięło udział mnóstwo znanych ludzi. Jeden z odcinków reżyserował Steven Spielberg. W dwóch odcinkach pojawił się Leslie Nielsen (robot, który występował z nim w Zakazanej Planecie też pojawił się w serialu), podobnie Robert Vaughn. Obsadę Star Treka reprezentowali Leonard Nimoy, William Shatner (dwa razy) i Walter Koenig. W serialu brali udział także: Pat Morita, Vincent Price, George Gaynes (komendant Lassard), Rod Steiger, Dom Ameche, Martin Sheen, Roscoe Lee Browne, Hector Elizondo, Faye Dunaway, Robert Loggia, Martin Landau, Janet Leigh, George Hamilton, Ricardo Montalban. W jednym odcinku wystąpił stary znajomy Petera z wakacyjnego obozu – Ross Martin. Pojawili się też ludzie spoza kina, samych siebie zagrali Little Richard i Ron Cey (baseballista), w jednej ze scen pojawili się gracze Los Angeles Lakers. Przestępcę zagrał legendarny Johny Cash. Przez chwilę mignęli też ludzie, którzy dopiero mieli się stać sławni: Jeff Goldblum, Jamie Lee Curtis, Kim Cattrall (znana z serialu Seks w Wielkim Mieście), Katey Sagal (Peggy Bundy). Jednak wszystkich przebiła Gwyneth Paltrow. W jednym odcinku możemy zobaczyć panią, która jest bardzo podobna do Gwyneth. Nie jest to przypadek, jest to jej mama Blythe Danner, która w momencie występu w serialu była w piątym miesiącu ciąży.

Żadnej z gwiazd nie udało się przyćmić kompana porucznika. Chodzi o psa, który wabił się Pies. Po pierwszym sezonie władze stacji uparły się, że Columbo musi mieć pomocnika. Naciskali na wciśnięcie w fabułę jakiegoś młodego policjanta, który miał się uczyć fachu od mistrza. Twórcy serialu bronili się jak tylko mogli. W końcu ktoś z nich wpadł na pomysł, że może stacja się odwali, jeśli wprowadzą czworonożnego partnera. Peter Falk dalej był przeciwko. Uważał, że postać ma tyle „znaków firmowych”, że pies będzie przegięciem. Casting do roli odbył się w schronisku dla zwierząt. Kiedy Falkowi przedstawiono zaspanego i zaplutego basseta, natychmiast zmienił zdanie.
Oryginalny Pies zmarł podczas przerwy w serialu, w nowszych seriach zastąpił go inny aktor.

W jednym z odcinków Columbo pojawia się w nowym płaszczu od żony, przez cały odcinek stara się go „zgubić”.

Columbo nie lubił broni do tego stopnia, że w jednym odcinku próbował dać koledze z pracy łapówkę (w wysokości 10 dolarów, jest to chyba największa kasa, jaką Columbo miał przy sobie), żeby poszedł za niego na strzelnicę. W kilku odcinkach wspominał o swojej niechęci do broni. Mówił, że nie lubi jej dźwięku, że nie umie strzelać, że nie chce aktywować bramek. We wspomnianym odcinku na statku prosi kogoś, by za niego oddał strzał. Jednak w dwóch odcinkach z lat 90. widać, że ma przy sobie broń. W jednym ze starszych oddaje strzał do pojemnika z piaskiem.


Podczas przerwy w serialu stacja NBC nie zamierzała rezygnować z psucia serialu. Zrobiła więc coś, co dziś jest stałym zagraniem przy dojeniu dobrych produkcji – spin-off. Wyszło gorzej niż źle. Serial początkowo nazywał się Mrs. Columbo. Twórcy oryginalnego serialu tylko pukali się w głowy, a NBC kombinowało. Wymyślili sobie, że żona porucznika nazywa się Kate, jest dziennikarką, wychowuje dziecko, a w wolnym czasie rozwiązuje zagadki kryminalne. Szybko zaczęli wycofywać się z połączeń nowego serialu z Columbo, żona Columbo wzięła z nim rozwód i zmieniła nazwisko, nagle się zorientowała, że nie tylko nie była jego żoną, ale wcale nie zna gościa, serial zmienił tytuł na Kate Columbo, potem na Kate the Detective, a potem na Kate Loves a Mystery. To wszystko nastąpiło w ciągu 13 odcinków. Dumni twórcy chcieli zapytać widzów, jak reagują na zmiany tytułu i niespójną fabułę, ale wtedy się okazało, że serial nie miał żadnych widzów od samego początku i zakończył życie na tych 13 odcinkach. Być może dlatego twórcy przenieśli się do stacji ABC.

Metody pracy porucznika były tak dobre, że weszły do użytku w prawdziwej policji, psychologii i biznesie.

Rola Columbo przyniosła Falkowi 9 nominacji do Złotych Globów, jeden raz zdobył nagrodę, i 10 nominacji do Emmy, które zdobył jeszcze cztery razy.

Prywatnie Peter Falk interesował się grą w szachy, golfa i sztuką. Głównymi tematami jego prac były kobiety i architektura, zdarzyło mu się także popełnić kilka autoportretów, w tym też jako Columbo.

Peter i Columbo byli kumplami. Nie była to znajomość, w której aktor, którego jedna rola przyćmiła resztę kariery, wymiotuje na myśl o ponownym wcieleniu się w swoją postać. To Peter inicjował powstawanie kolejnych odcinków, dopóki tylko miał siły. To on wyszedł z inicjatywą nagrania pożegnalnego odcinka w 2007 roku, jednak ABC odmówiło, twórcy mieli szukać pomocy za granicą, jednak choroba Falka pokrzyżowała te plany.

W 2007 stwierdzono u niego demencję starczą, która pogłębiła się po operacjach dentystycznych. Nie wyjaśniono, jak zabiegi wpłynęły na stan zdrowia, podejrzewano działanie znieczulenia. W 2008 roku stwierdzono chorobę Alzheimera. W rodzinie aktora zaczął się spór między córkami aktora z pierwszego małżeństwa a wspomnianą drugą żoną. Aktorka miała nie dopuszczać rodziny do chorego męża.

Peter Falk zmarł 23 czerwca 2011 roku. Pewnie w końcu jakiemuś pazernemu cymbałowi przyjdzie do głowy zarobić trochę kasy na tej franczyzie, ale nie oszukujmy się, jest to też data śmierci porucznika Columbo.

W 2015 roku dzięki zachowaniu żony Falka, która oprócz odcięcia rodziny od informacji o jego stanie zdrowia nie poinformowała ich o śmierci i pogrzebie aktora, ustanowiono Prawo Petera Falka, które zobowiązuje opiekuna do udzielania takich informacji rodzinie. Prawo to wprowadzono już w kilkunastu stanach.


Serial do dziś można oglądać na kilku polskich kanałach. Na pewno jest też dostępny w internecie. Warto odpuścić sobie jeden odcinek Rolnik szuka brony czy jakiegoś nowego serialu na Netflixie i spędzić zimowy wieczór przy tym wybitnym serialu.