Zatrzymane w kadrze – Popisowa akcja Citroena

#1. Pierwsze modele Volkswagenów „Garbusów” wyprodukowanych w Niemczech Zachodnich, 1945 rok.

#2. Rzeźbiarz Gutzon Borglum pracuje nad modelem czterech prezydentów, który zawierał ramiona i dłonie. Pierwotny projekt nigdy nie został ukończony z powodu braku funduszy.

W 1907 roku Gutzon Borglum opracował projekt Pomnika Konfederacji w zboczu Stone Mountain w Georgii. Realizacja największego na owe czasy monumentu rozpoczęła się w 1923 roku, jednak dwa lata później rzeźbiarz przerwał prace, zniszczył modele i opuścił teren budowy pomnika.
W 1927 roku artysta rozpoczął realizację swojego największego dzieła. Był to projekt monumentalnych rzeźb, popiersi czterech prezydentów USA, wykutych w zboczu Mount Rushmore w Dakocie Południowej. Gutzon Borglum był tu głównym rzeźbiarzem i przez 14 lat kierował ekipą złożoną z około 400 robotników.
Niestety, Gutzon zmarł 6 marca 1941 roku w szpitalu w Chicago. W tym samym roku syn rzeźbiarza, Lincoln Borglum, sfinalizował realizację Mount Rushmore National Memorial.

#3. Żałobnicy zapalają świece przed domem zamordowanego premiera Izraela Icchaka Rabina, Izrael, 1995 rok.

#4. Alfred Hitchcock serwujący herbatę Grace Kelly na planie filmu Złodziej w hotelu, 1955 rok.

#5 Grupa wniebowziętych chińskich kelnerów czyta o kapitulacji Japonii, londyński West End, 1945 rok.

#6. Kopalnia diamentów Kimberley w RPA w 1872 roku. Po znalezieniu tu ogromnego 83,5-karatowego diamentu, poszukiwacze skarbów zgromadzili się w okolicy, z 800 roszczeniami do ziemi w pobliżu kopalni.

#7. Lauri Törni, jeden z najwybitniejszych i najbardziej kontrowersyjnych żołnierzy II wojny światowej, 1939-1945.

Lauri Törni – Amerykanom znany jako Larry Thorne – bił się z komunistami w trzech różnych armiach. Urodził się jako Lauri Törni w 1919 roku w fińskim mieście Viipuri (Wyborg) w Karelii. Od najmłodszych lat marzył o tym, by zostać żołnierzem. Do wojska zaciągnął się jako młody chłopak na krótko przed wybuchem II wojny światowej. Gdy Związek Sowiecki w listopadzie 1939 roku zaatakował Finlandię, Törni od razu trafił na front i ku niemałemu zaskoczeniu przełożonych, okazał się superżołnierzem.
Wykazywał fenomenalny instynkt na polu bitwy. Był wytrzymały, szybki i nie znał słowa „strach”. Prowadził brawurowe ataki i wypady za linię wroga. Brał udział w walkach wręcz, zasadzkach i potyczkach. Kule się go nie imały, a on nigdy nie chybiał. Pod koniec wojny zimowej Törni został więc wysłany do szkoły oficerskiej.
Rząd Finlandii na początku 1941 roku zawarł porozumienie z rządem III Rzeszy, na mocy którego grupa fińskich oficerów miała zostać przeszkolona przez Niemców. Finowie chcieli być uczeni przez Wehrmacht, ale Niemcy skierowali ich do ośrodka Waffen-SS. Taki też mundur przywdział Törni.
Gdy w czerwcu 1941 roku Finlandia znowu znalazła się w stanie wojny z Sowietami, rozpoczęła się tak zwana wojna kontynuacyjna – Törni natychmiast zażądał powrotu do domu. Chciał walczyć z bolszewikami w mundurze armii własnego kraju i tak też się stało.
O jego dokonaniach krążyły legendy, a Sowieci drżeli na dźwięk jego imienia. Wraz z grupą zaufanych żołnierzy wdzierali się głęboko na sowieckie terytorium. Z uczernionymi twarzami przemieszczali się jak duchy między bolszewickimi jednostkami. Do końca wojny Törni brał udział w kilkuset akcjach bojowych. Był kilkakrotnie ranny. Jego ludzie szli za nim jak w dym. Każdy chciał służyć pod jego dowództwem. Mieli opinię największych twardzieli na całym froncie wschodnim.
Sam Törni został uhonorowany najwyższym fińskim odznaczeniem – Krzyżem Mannerheima. Niemcy, którzy go podziwiali, dali mu Krzyż Żelazny. Sowieci, którzy się go panicznie bali, wyznaczyli zaś za jego głowę nagrodę w wysokości trzech milionów marek fińskich.
Został zmuszony do opuszczenia armii fińskiej w listopadzie 1944 roku z powodu rozejmu kończącego wojnę pomiędzy Finlandią a Związkiem Radzieckim podpisanego 19 września 1944 roku.
Komunistów nienawidził do tego stopnia, że w marcu 1945 roku dołączył do niemieckich oddziałów walczących z Sowietami w okolicy Schwerina. Pod koniec wojny poddał się amerykańskim i brytyjskim wojskom. Wrócił do Finlandii w czerwcu 1945 roku po ucieczce z brytyjskiego obozu dla jeńców wojennych w Lubece.
W obawie przed procesem w ojczyźnie za jego służbę w SS, w 1950 roku Törni wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie zmienił imię i nazwisko na Larry Thorne. Dołączył do Sił Specjalnych Armii Stanów Zjednoczonych w 1954 roku. Ukończył szkołę oficerską ze stopniem porucznika w 1957 roku. W latach 1958–1962 stacjonował w amerykańskiej bazie Bad Tölz w Niemczech Zachodnich.
W listopadzie 1963 roku został wysłany do Wietnamu Południowego, gdzie brał udział w szkoleniu południowowietnamskich jednostek specjalnych. W czasie ataku oddziałów Wietkongu na obóz, w którym stacjonował, odznaczył się w walce i został ranny, zdobywając Srebrną Gwiazdę oraz Purpurowe Serce.
18 października 1965 roku nadzorował operację za liniami wroga, mającą na celu namierzenie szlaków zaopatrzeniowych Wietkongu w prowincji Quảng Nam. Śmigłowiec, którym leciał, zaginął w trudnych warunkach pogodowych. Szczątki rozbitego helikoptera odnaleziono na zboczu wzgórza dopiero w 1999 roku. Wkrótce po uznaniu za zmarłego Thorne został pośmiertnie odznaczony Legią Zasługi oraz Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym.

#8. Justin Timberlake i Ryan Gosling, 1994 rok.

#9. 33-letni Lula, były (2003-2011) i nowo wybrany (z ponownym objęciem urzędu w 2023 roku) prezydent Brazylii przewodniczył Zgromadzeniu Związku Hutników w 1979 roku. Na spotkaniu tym zatwierdzono pierwszy strajk robotniczy na dużą skalę (około 200 tys. osób) w kraju od 1968 roku.

#10. Żałobnicy przed budynkiem The Dakota po zabójstwie Johna Lennona, grudzień 1980 roku.

#11. Mayim Bialik (przyszła gwiazda serialu Teoria Wielkiego Podrywu) oraz Jennifer Aniston (przyszła gwiazda serialu Przyjaciele, jeszcze z oryginalnym nosem) na planie serialu Molloy, 1990 rok.

#12. Eskorta uzbrojonej policji podczas marszu pogrzebowego pięciu członków Komunistycznej Partii Robotniczej zabitych 3 listopada w strzelaninie z nazistami i członkami Ku Klux Klanu, Greensboro, Karolina Północna, USA, 1979 rok.

Masakra w Greensboro była śmiertelną konfrontacją, która miała miejsce 3 listopada 1979 roku w Greensboro w Karolinie Północnej w USA. Tego dnia członkowie Ku Klux Klanu i Amerykańskiej Partii Nazistowskiej (ANP) zastrzelili pięciu uczestników marszu pod hasłem „Śmierci Klanowi” („Death to the Klan”).
Marsz zorganizowany został przez Komunistyczną Partię Robotniczą (KPR). Wśród ludzi, którzy zostali zabici, znaleźli się czterej członkowie KPR, którzy pierwotnie przybyli do Greensboro, aby wspierać akcje na rzecz praw pracowniczych wśród głównie czarnoskórych robotników przemysłu tekstylnego.
Wydział policji miejskiej w Greensboro miał informatora w grupie KKK i ANP, który poinformował ich, że Klan będzie przygotowany i zdeterminowany, by podczas marszu skorzystać z broni palnej, ale niewiele zrobiono w kierunku, by zapobiec tragedii.
Sam fatalny w skutkach marsz poprzedziła podburzająca i agresywna retoryka oraz obelgi i groźby skierowane w stronę przeciwną. Gdy dwie przeciwstawne grupy nawiązały ze sobą kontakt fizyczny, padły pierwsze strzały.
Pięć osób zginęło, rannych zostało dziesięciu demonstrantów i jeden członek Klanu. Prokuratorzy stanowi i federalni przeprowadzili dwa procesy karne kilku członków Klanu i ANP. W pierwszym procesie, przeprowadzonym przez stan, pięciu mężczyzn zostało oskarżonych o morderstwo pierwszego stopnia i wywołanie zamieszek. Wszyscy zostali uniewinnieni przez ławę przysięgłych, która uznała, że oskarżeni działali w obronie własnej.
Drugi, federalny proces karny w sprawie praw obywatelskich w 1984 roku, został wszczęty przeciwko dziewięciu oskarżonym. Proces zakończył się uniewinnieniem wszystkich oskarżonych, gdy ława przysięgłych stwierdziła, że mężczyźni działali z pobudek politycznych, a nie rasowych.

#13. Saudyjski turysta modli się na biegunie północnym przed sowieckim lodołamaczem jądrowym. Fotografia wykonana około 1990 roku.

#14. Księżna Diana, 1997 rok.

#15. Pojazdy przekraczające przełęcz Burzil na wysokości 4200 metrów w Himalajach w 1931 roku podczas francuskiej „Żółtej Ekspedycji”, która rozpoczęła się w Bejrucie, a zakończyła w Pekinie. Ta wyprawa była reklamą nowego modelu marki Citroën.

Było to najbardziej niezwykłe przedsięwzięcie tamtych czasów. Ekspedycja, zwana także „Citroën Centre-Asie”, opuściła Bejrut 4 kwietnia 1931 roku, aby pokonać Bliski Wschód i Azję. Trasa wiodła przez Liban, Syrię, Irak, Iran, Afganistan, Indie oraz Chiny. Pokonano między innymi Himalaje oraz pustynię Gobi.
Szefem ekspedycji był Georges-Marie Haardt, oprócz niego znajdowali się w niej również jezuita ojciec Pierre Teilhard de Chardin (paleontolog), Joseph Hackin, archeolog i kustosz Muzeum Narodowego, Guimet, malarz Alexandre Lacovleff. W wyprawie wzięli też udział geologowie, przyrodnicy, historycy, fotografowie oraz ekipa filmowa.
Każdego dnia, dzięki posiadanej radiostacji, nadawano do Francji reportaże i relacje z wyprawy. Ukazywały się one w gazetach na całym świecie, także w Polsce. Był to, jak często mawiał André Citroën „ostateczny test dla ludzi i maszyn”. Założyciel marki chciał udowodnić światu, że samochody usunęły dotychczasowe bariery i zmieniły świat w miejsce, gdzie można wszędzie łatwo, niedrogo i wygodnie dotrzeć.

#16. Ans van Dijk przed sądem, Amsterdam, 1947 rok.

Urodzona w Amsterdamie Ans van Dijk była córką żydowskich rodziców Arona van Dijka i Kaatje Bin. W 1927 roku wyszła za mąż za Brama Querido, ale para rozstała się w 1935 roku. Po zakończeniu małżeństwa rozpoczęła związek lesbijski z kobietą o imieniu Miep Stodel i otworzyła w Amsterdamie sklep z ubraniami o nazwie Maison Evany. Sklep został zamknięty przez nazistów w 1941 roku w ramach zajmowania przez nich mienia żydowskiego – Żydom zabroniono między innymi prowadzenia działalności gospodarczej lub pracy w sklepach detalicznych. W obawie o swój los Stodel uciekła do Szwajcarii w 1942 roku, a van Dijk została aresztowana w Niedzielę Wielkanocną 1943 roku przez detektywa Sicherheitsdienst (SD; nazistowski wywiad) z Biura Spraw Żydowskich amsterdamskiej policji.
Po obiecaniu pracy dla SD, van Dijk została warunkowo zwolniona z aresztu. Udając członkinię ruchu oporu, zaoferowała pomoc Żydom w znalezieniu kryjówek i zdobyciu fałszywych dokumentów. Niemożliwe było policzyć dokładnie, ile osób straciło przez nią życie, ale szacuje się, że zadenuncjowała co najmniej 145 osób (niektóre liczby mówią nawet o 700 (!) osobach), w tym własnego brata i jego rodzinę. Co najmniej 85 osób zmarło później w obozach koncentracyjnych. Sugerowano, że mogła zdradzić m.in. Anne Frank i jej rodzinę.
Po wojnie przeniosła się do Hagi, gdzie 20 czerwca 1945 roku została aresztowana w domu koleżanki. Oskarżona, usłyszała 23 zarzuty zdrady. 24 lutego 1947 roku została doprowadzona do Sądu Specjalnego w Amsterdamie. Przyznała się do wszystkich zarzutów, wyjaśniając, że działała, by przeżyć i kierował nią tylko instynkt samozachowawczy. Jednak jej przełożony z SD, Willy Lages, podczas wcześniejszych procesów opisywał van Dijk jako chętnie wykonującą swoje zadania, za które płacono jej od każdej schwytanej osoby. Została skazana na śmierć.
Van Dijk odwołała się od wyroku skazującego, ale we wrześniu 1947 roku Specjalny Sąd Apelacyjny zatwierdził wyrok kary śmierci. 14 stycznia 1948 roku została rozstrzelana w Forcie Bijlmer w gminie Weesperkarspel (obecnie dzielnica Bijlmermeer w Amsterdamie). W noc przed egzekucją została ochrzczona i wstąpiła do Kościoła rzymskokatolickiego.

#17. Angielski browar przekazał sporą ilość świeżego piwa żołnierzom walczącym w Normandii. W związku z trudnościami dostaw na tereny objęte walkami powstała unikalna metoda dostawy trunku, polegająca na zamocowaniu beczek pod skrzydłami Spitfire'ów wysyłanych na francuskie lotniska, 13 czerwca 1944 roku.

#18. Produkcja manekinów – głów, które miały przyciągnąć ogień wrogiego snajpera, Europa, 1914 rok.

#19. Richard Jewell w Waszyngtonie, 1997 rok.

Richard Allensworth Jewell był amerykańskim ochroniarzem i funkcjonariuszem organów ścigania podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1996 w Atlancie. 27 lipca 1996 roku zaalarmował policję o podejrzanym plecaku zostawionym bez nadzoru w Centennial Olympic Park oraz rozpoczął ewakuację z zagrożonego terenu. W plecaku schowana była tzw. rurobomba napchana gwoździami niczym kartacz, która eksplodowała 2–3 minuty po rozpoczęciu ewakuacji. Bomba zabiła jedną osobę, a raniła kolejnych 111, ale tylko dzięki szybkiej akcji Jewella uniknięto większej liczby ofiar.
Jewell szybko stał się bohaterem USA. Stacje telewizyjne przeprowadzały z nim mnóstwo wywiadów, wychwalając jego profesjonalizm, opanowanie i odwagę.
Tymczasem trwało chaotyczne poszukiwanie sprawcy. FBI wytypowało kilku podejrzanych, w zamieszaniu przerzucano się wzajemnie pretensjami i oskarżeniami o nieprofesjonalne prowadzenie śledztwa. W wyniku śledztwa oraz naprędce stworzonego profilu psychologicznego terrorysty, jednym z podejrzanych został właśnie Richard Jewell.
Choć nigdy nie został oskarżony, Jewell przeszedł przez coś, co opisuje się jako „piekło medialne”, które odbiło się na jego życiu osobistym i zawodowym. Te same media, które kilka dni wcześniej kreowały go na superbohatera, teraz okupowały jego ogródek, zaczepiano jego sąsiadów, rodzinę, znajomych, a w telewizji rozważano jego motywy oraz możliwe konsekwencje. Amerykańskie media miały głęboko w dupie fakt, że nikt nigdy Jewella o nic nie oskarżył. Liczył się tylko nakład i sprzedaż.
Jewell został oczyszczony z zarzutów i publicznie uznany za niewinnego dopiero 26 października 1996 roku. Rozpoczął wówczas batalię sądową z mediami, które zamieniły jego życie w koszmar. Niestety, historia ta nie skończyła się hollywoodzkim happy endem. Jewell zmarł w 2007 roku, gdy trwała jeszcze ostatnia rozprawa przeciw „The Atlanta Journal-Constitution”, który to rozpoczął medialny lincz. Ostatecznie sąd apelacyjny odrzucił pozew Jewella (wcześniej zawarł on ugody z innymi mediami).
31 maja 2003 roku został aresztowany niejaki Eric Robert Rudolph. W wyniku śledztwa przyznał się do zamachu bombowego w Atlancie i został skazany na dożywocie. W zeznaniach, wyjaśniając swoje motywy, określił igrzyska olimpijskie jako „wydarzenie celebrujące wartości światowego socjalizmu”, przeciwko którym toczył osobistą i krwawą krucjatę.

#20. Wykopaliska na terenie osady kultury łużyckiej w Biskupinie, 1935 rok.

W poprzednim odcinku

Źródła: 1, 2, 3