Shahed-136 - bardzo wredna broń, która kosztowała Putina bardzo niewiele a zadaje sporo strat

Od pierwszych dni konfliktu Ukraina używała dronów Bayraktar, które zbierały krwawe żniwo wśród radzie... rosyjskich jednostek pancernych. TB2 to duży (650 kg) i drogi (5 milionów dolarów) dron rozpoznawczo-uderzeniowy wielokrotnego użytku. Może on samodzielnie atakować cele za pomocą rakiet przeciwpancernych, ale również dobrze się sprawdza w rozpoznaniu i wyszukiwaniu celów oraz oświetlaniu ich laserem dla sił naziemnych.

Amerykański Switchblade leży po drugiej stronie spektrum dronów bojowych – niewielki (2,5 kg z głowicą bojową będącą ekwiwalentem granatu 40 mm) i tani (6000 dolarów) dron-samobójca małego zasięgu, który ma być wystrzeliwany przez żołnierzy znajdujących się blisko celu, którzy z pomocą tabletu mogą (ale nie muszą) pomóc mu wybrać cel, na który dron nurkuje i (oby) trafia go, i wybuchając niszczy.

Wydaje się, że na początkowym etapie wojny Rosja nie dysponowała jeszcze takimi dronami, jednocześnie pokładając ogromną wiarę w siłę swojego lotnictwa frontowego. Rzeczywistość zweryfikowała te założenia, siły powietrzne odniosły ogromne straty, wielu pilotów zginęło i doszło do tego, że w niektórych rejonach frontu rosyjskie samoloty przestały się pojawiać ze względu na zbyt wysokie ryzyko zestrzelenia.



W połowie października Rosja wykonała zmasowany atak na cele w całej Ukrainie, atakując miasta, elektrownie, stacje transformatorowe, porty i inne cele strategiczne i cywilne. Można się domyślać, że była to odpowiedź na udany atak (nie do końca wiadomo przez kogo przeprowadzony) na most Krymski. Rosjanie wykorzystali jednak drony o zupełnie innej zasadzie działania.




W ataku użyto irańskich dronów-kamikaze Shahed-136 (w Rosji oznaczono je jako Geranium-2), które zostały wyprodukowane przez irańską korporację HESA.



Wielkościowo są one czymś pośrednim pomiędzy powyższymi dronami – ważą 200 kg (w tym głowica bojowa 30-50 kg), mają rozpiętość skrzydeł 2,5 m i kosztują zaledwie 20 tysięcy dolarów - co oznacza, że w cenie jednego Bayraktara można kupić ich aż 250 sztuk!
Drony poruszają się z maksymalną prędkością 185 km/h, a napędzane są czterocylindrowym silnikiem tłokowym MD-550 o pojemności 548 cm sześc. i mocy 50 KM. Prosta konstrukcja, którą jeszcze niedawno można było kupić na Aliexpress!


Shahed (czyli męczennik) jest dronem-samobójcą dalekiego zasięgu, dokładne parametry nie są znane, ale szacuje się, że można je wysłać na cele odległe nawet o 2500 km (przynajmniej teoretycznie, niektóre źródła mówią o zasięgu „zaledwie” 1000 km). Dron w czasie lotu kieruje się za pomocą nawigacji satelitarnej, ale został również wyposażony w system nawigacji inercyjnej (podobnie jak współczesne okręty podwodne i wojskowe samoloty), dzięki czemu może kontynuować swoją misję po utracie łączności z satelitami.


Drony Shahed są bronią nękającą, podobnie jak niemieckie bomby V-1 i pierwsze pociski balistyczne V-2. . Można ich użyć do rażenia celów powierzchniowych, ale nie nadają się do punktowych, precyzyjnych ataków. Dlatego atak za pomocą takiego typu broni polega na użyciu roju dronów, podobnie jak przy zmasowanym ostrzale artylerii. Atakujący zakłada, że z wystrzelonych dronów część może po drodze ulec awarii, część zostanie zestrzelona, część nie trafi w cel, więc aby zwiększyć prawdopodobieństwo rażenia wybranego celu, trzeba na niego wysłać dużą liczbę dronów.

Szacuje się, że w czasie październikowych nalotów obronie przeciwlotniczej Ukrainy udało się przechwycić i zniszczyć 60% nadlatujących dronów.


Drony Shahed-136 transportowane są w samochodowych kontenerach , w których mieści się po pięć maszyn. W czasie startu wspomagane są jednorazowymi silnikami rakietowymi na paliwo stałe. Ze względu na zastosowaną taktykę roju, w czasie startu wystrzeliwane są wszystkie drony z kontenera i oczywiście atak następuje z wielu kontenerów jednocześnie.




Ze względu na swój napęd drony te są bardzo głośne (mówi się o latających kosiarkach), a dodatkowo osiągają niewielki pułap, więc są łatwe do spostrzeżenia gołym okiem, ale z drugiej strony przez to, że są zbudowane z lekkich materiałów i napędzane małym silnikiem, są trudne do wykrycia i namierzenia przez systemy przeciwlotnicze opierające się na działaniu radaru lub podczerwieni. Również użycie całych rojów dronów powoduje przesycenie celami systemów obrony przeciwlotniczej, przez co systemy te nie są w stanie zaatakować wszystkich wykrytych maszyn. Ze względu na takie warunki najskuteczniejszą bronią przeciwko nim okazuje się klasyczna artyleria lufowa, aż po broń osobistą żołnierzy. Jakiś czas temu sieć obiegł filmik pokazujący ukraińskiego policjanta, który strącił Shadeda z pomocą swojego służbowego karabinku Kałasznikowa.


W związku z rosyjskimi atakami przy użyciu dronów irańskich, ambasador Iranu został pozbawiony akredytacji w Ukrainie i musiał opuścić kraj. Rosjanie zamówili ich kolejne tysiące sztuk, wywiad informuje o zbliżającej się dostawie kolejnych 200. 24 października Izreael zbombardował montownię Shahedów w Syrii


Edycja 8 listopada 2022 r. - najnowsze dane podają, że w zamian za otrzymane drony Rosjanie 20 sierpnia przekazali Iranowi 140 mln euro, a także brytyjski pocisk przeciwpancerny NLAW oraz amerykański Javelin. Może to umożliwić Iranowi zbadanie ich i stworzenie kopii.

Wśród zestrzelonych przez Ukrainę dronów najniższy numer seryjny to 205, najwyższy 282, może to sugerować, że Rosja dysponowała mniejszą liczbą tych urządzeń, niż sądzono.


Źródła: 1, 2, 3, 4, 5