Zatrzymane w kadrze CCCLII - Jedna z najbardziej spektakularnych klęsk Operacyjnego Oddziału Sił Specjalnych Armii Stanów Zjednoczonych

#1. Długa kolejka utworzona z mieszkańców Nowego Jorku w dniu, kiedy rozpoczęto szczepienia przeciwko ospie, 14 kwietnia 1947 roku.

4 kwietnia 1947 roku burmistrz Nowego Jorku William O'Dwyer oraz komisarz ds. zdrowia Israel Weinstein ogłosili publicznie, że w mieście pojawiła się groźba pandemii ospy oraz że są plany, aby zaszczepić WSZYSTKICH mieszkańców metropolii. W ciągu pierwszego tygodnia zaszczepiono ponad 600 tysięcy nowojorczyków, w sumie rozdysponowano ponad 6 350 000 szczepionek.

Dzięki szybkiej akcji zachorowało zaledwie 12 osób, z czego dwie zmarły. Początek "epidemii" szacuje się na 1 marca, a jej koniec na 24 kwietnia 1947 roku. Była do największa akcja masowych szczepień w USA oraz ostatnie przypadki ospy w Ameryce.

W Polsce ostatni raz ospa pojawiła się w 1963 we Wrocławiu. Pierwszym chorym był Bonifacy Jedynak (oficer SB), który przywlókł tę chorobę z Indii. Zachorowało 99 osób, z czego 7 zmarło. Wprowadzono przymusowe szczepienia wszystkich mieszkańców miasta, które od reszty kraju odgrodzono kordonem sanitarnym, oraz odizolowano ponad dwa tysiące osób, które mogły mieć kontakt z chorymi. Dzięki tym działaniom epidemia została opanowana w ciągu dwóch miesięcy.

#2. Turyści przed wejściem na pokład autokaru firmy Albert Tours, którym podróżowali na trasie Londyn - Kalkuta (Indie), 1957 rok.

Pierwsza taka podróż rozpoczęła się 14 kwietnia 1957 roku na Victoria Coach Station w Londynie, a zakończyła 5 czerwca w Kalkucie. Trasa wiodła przez Belgię, Niemcy Zachodnie, Austrię, Jugosławię, Bułgarię, Turcję, Iran, Afganistan, Zachodni Pakistan i Indie.

W następnych latach pasażerowie mogli liczyć na o wiele większe luksusy i wygody. Autobus miał przede wszystkim już dwa poziomy, gdzie na górnym każdy mógł liczyć na własne łóżko, a na dole była jadalnia, czytelnia, kuchnia, a także możliwość zorganizowania małej, kameralnej imprezki z muzyką z radia lub gramofonu.

Po drodze autokar zatrzymywał się przy wielu atrakcjach turystycznych, m.in. przy zatoce bosforskiej zwanej Złoty Róg oraz przy Taj Mahal. Koszt takiej wycieczki to 85 funtów, czyli uwzględniając inflację z ostatnich 63 lat - dzisiaj około 1750 funtów.

#3. Żołnierz gwardii honorowej zemdlał podczas ceremonii składania wieńców przy grobie nieznanego żołnierza. Rocznica wyzwolenia Kijowa spod niemieckiej okupacji, Kijów, Ukraina, 6 listopada 1993 r.

#4. Buddyjscy mnisi ze świątyni Asakusa w maskach przeciwgazowych przygotowują się na wypadek nalotów na Tokio podczas II wojny chińsko-japońskiej, Japonia, 30 maja 1936 roku.

#5. Kelnerki na Oktoberfest w Monachium, Niemcy, 1928 rok.

#6. Szczątki śmigłowca, pozostałość po nieudanej operacji Orli Pazur, 1980 rok.

Operacja Orli Szpon (inne kryptonimy to Operacja Wieczorne Światło lub Operacja Miska Ryżu) to nieudana akcja odbicia 52 zakładników z ambasady amerykańskiej w Teheranie, która miała być przeprowadzona w dniach 24-25 kwietnia 1980 roku przez żołnierzy Delta Force.

Operacja została podzielona na dwie części - pierwszego dnia zostało urządzone prowizoryczne lotnisko na bezludnej pustyni na wschód od stolicy Iranu. Miały tam wylądować śmigłowce RH-53D Sea Stallion z lotniskowca USS Nimitz oraz samoloty transportowe C-130 Hercules. Stamtąd śmigłowcami miano przetransportować komandosów na kolejne prowizoryczne lotnisko, tym razem w górach, skąd komandosi przy pomocy lokalnej sieci agentów mieli przedostać się do centrum Teheranu (!) i odbić zakładników.

Na przeszkodzie stanęła olbrzymia burza piaskowa, podczas której 2 z 8 pilotów (cywilów, a nie wojskowych) śmigłowca zabłądziło, a trzeci musiał awaryjnie lądować. Operację odwołano, ponieważ obliczono, że ze względu na dużą liczbę zakładników potrzebne będzie przynajmniej 6 sprawnych maszyn. Na pustyni pozostawiono wiele sprzętu, który przejęły w późniejszych dniach władze Iranu i wykorzystały w swoich materiałach propagandowych.

Skąd więc zdjęcie spalonego śmigłowca? Podczas odwrotu ewakuacyjny śmigłowiec startujący z bazy zderzył się z amerykańskim samolotem, w wyniku czego zginęło 3 żołnierzy piechoty morskiej na pokładzie śmigłowca RH-53 i 5 żołnierzy sił powietrznych w C-130.
Klęska przyczyniła się do porażki prezydent Cartera w wyborach, a zakładników więzionych od 4 listopada 1979 roku zwolniono dopiero po 444 dniach, 20 stycznia 1981 roku, w dniu zaprzysiężenia Ronalda Reagana.

#7. Run DMC, Slayer, Rick Rubin, Russell Simmons, Beastie Boys, 1986 rok.

#8. Amerykański pilot-legenda, Charles McGee, który brał udział w 409 lotach bojowych podczas trzech wielkich konfliktów: II wojny światowej, wojny w Korei i wojny w Wietnamie. W 2019 roku w wieku 100 lat został awansowany na generała brygady.

#9. Członkinie Kobiecego Szkockiego Klubu Wspinaczkowego podczas wspinaczki na urwiskach Salisbury, Edynburg, Szkocja, 1908 rok.

#10. William Avery podczas jednego z pierwszych pokazów szybowców, Wystawa światowa w Saint Louis, 1904 rok.

#11. Gwyneth Paltrow, Harvey Weinstein i Cameron Diaz po ceremonii rozdania nagród Złoty Glob, Los Angeles, 24 stycznia 1999 roku.

#12. Modelka z Agencji Gaby Young uczy się poprawnie, z kolanami obok siebie, wysiadać z samochodu, Londyn, Anglia, 1965 rok.

#13. Wnukowie Giuseppe Garibaldiego - Bruno, Ricciotti, Giuseppe "Peppino", Sante, Costante i Ezio Garibaldi, którzy utworzyli i byli oficerami w tzw. Legionie Garibaldiego we Francji podczas I wojny światowej, 1914 rok.

#14. Manfred Albrecht Freiherr von Richthofen, 1917 rok.

Czerwony Baron był największym asem myśliwskim okresu I wojny światowej. Odniósł 80 oficjalnie potwierdzonych zwycięstw powietrznych, m.in. 23 listopada 1916 roku zestrzelił brytyjskiego asa Lanoe Hawkera. Podczas swojej służby został odznaczony licznymi medalami i odznaczeniami państw niemieckich wchodzących w skład Rzeszy oraz austriackimi, tureckimi i bułgarskimi, m.in. Orderem Orła Czerwonego III Klasy z Koroną i Mieczami, Krzyżem Żelaznym I Klasy i Krzyżem Żelaznym II Klasy. Jego sława i renoma sprawiły, że jego przełożeni chcieli odesłać go na wczesną emeryturę, a sam cesarz Wilhelm zakazał mu "dalej latać".

Manfred von Richthofen zginął 21 kwietnia 1918 roku, kiedy to goniąc niedoświadczonego kanadyjskiego pilota Wilfrida Maya dostał się pod ostrzał lecącego mu na ratunek innego Camela, pilotowanego przez Arthura „Roya” Browna. Równocześnie ostrzał z karabinów maszynowych w jego kierunku rozpoczęła 53 bateria artylerii polowej. Czerwony Baron (przydomek pochodzi od koloru obudowy silnika jego samolotów, a także tytułu szlacheckiego) został trafiony kulą, która przeszyła ciało od prawej strony, uszkadzając wątrobę, płuca, serce i zatrzymała się w kurtce pilota. Do dziś trwają spory, kto wystrzelił śmiertelny pocisk, czy był to Brown, czy jeden z dwójki artylerzystów: Cedric Popkin badź Snowy Evans.

Został pochowany następnego dnia z pełnymi honorami przez 3. dywizjon australijskich sił powietrznych. Trzy lata później Francuzi przenieśli zwłoki na cmentarz wojskowy we Fricourt, następnie 20 listopada 1925 uroczyście przeniesiono je na berliński cmentarz Invalidenfriedhof, a w 1975 do rodzinnego grobu na cmentarzu w Wiesbaden.

Po śmierci Manfreda von Richthofena pułkiem dowodził, do swej śmierci w lipcu 1918 roku, Wilhelm Reinhard, a po nim niejaki Hermann Göring.

#15. Amerykański żołnierz stacjonujący w Australii podczas II wojny światowej wita się z małym kangurkiem, 1942 rok.

#16. Polska flaga wywieszona na Dworcu Pocztowym podczas ostatnich dni Powstania Warszawskiego, wrzesień 1944 roku.

#17. Georg Ferdinand Duckwitz, fotografia wykonana około 1950 roku.

W 1942 roku Georg Ferdinand Duckwitz pełnił funkcję niemieckiego attache morskiego w okupowanej przez III Rzeszę Danii, choć ideały partii nazistowskiej były mu zupełnie dalekie.
Jego bezpośrednim przełożonym, pełnomocnikiem Rzeszy w Danii, był Werner Best, zadeklarowany nazista i antysemita, swego czasu zastępca Reinharda Heydricha, który odpowiedzialny był za organizowanie terroru w okupowanej Polsce w latach 1939-1940 oraz deportowanie francuskich Żydów do obozów zagłady i walka z Ruchem Oporu w latach 1940-1942.

19 września 1943 roku przyszła z Berlina depesza, że należy "deportować wszystkich [około 8-10 tysięcy] Żydów z terenów Danii". Best nie zamierzał się przeciwstawiać temu rozkazowi, ale nie zabronił Duckwitzowi wycieczki do Berlina, by odwieść samego Himmlera od tego zamysłu.

Plan się, oczywiście, nie udał, więc Duckwitz zaczął szukać pomocy gdzie indziej. Odbył podróż do Szwecji, która mimo iż starała się zachować za wszelką cenę neutralność, zgodziła się przyjąć i wydać paszporty żydowskim uchodźcom. Następnie attache morski poinformował swoich duńskich informatorów o planowanej akcji nazistów. Co więcej, był w stanie podać także dokładną datę rozpoczęcia deportacji, ponieważ oficjalnie, ale po cichu, powiedział mu o niej sam... Werner Best. Best najprawdopodobniej wiedział, że Niemcy wojny nie wygrają i liczył na łaskawsze traktowanie w wypadku porażki albo, jak sugeruje sam Duckwitz, stał się kompletnie innym człowiekiem niż podczas pobytu we Francji i w Polsce.

Oficjalnie akcja deportacji Żydów z Danii rozpoczęła się 1 października 1943 roku. Podczas Rosz ha-Szana do bram domów i synagog zaczęli dobijać się gestapowcy, lecz praktycznie wszędzie zastali tylko puste pomieszczenia. Większość Żydów czekała już w ukryciu, aż pod osłoną nocy, przez cieśninę Sund łączącą duńską Zelandią ze szwedzką Skanią, zostaną przetransportowani w bezpieczne miejsce.

W sumie Gestapo aresztowało tylko 477 osób. Best stworzył oficjalny raport, w którym napisał, że akcja zakończyła się "pełnym sukcesem" oraz że wszyscy Żydzi zostali już wysiedleni z terenów Danii (co właściwie kłamstwem nie było...). Zarówno Wehrmacht, jak i duńska policja okazały się "niespecjalnie zaangażowane w to, aby pomóc Gestapo wyłapać wszystkich duńskich Żydów". Co więcej, Best i Duckwitz odesłali na czas akcji większość jednostek patrolujących nabrzeże do stoczni, gdzie miały przez 3 tygodnie być... przemalowywane.
Rząd duński nie zapomniał o schwytanych i wywiezionych obywatelach i na początku 1945 roku wynegocjował z Himmlerem zwolnienie z obozu 423 duńskich obywateli pochodzenia żydowskiego.

Ogółem szacuje się, że w czasie II wojny światowej śmierć poniosło 60-70 duńskich Żydów (mniej niż 1% całej populacji). Większość zginęła podczas próby przepłynięcia cieśniny (przewrócony kuter rybacki), popełniła samobójstwo lub zginęła w obozie. Po wojnie Duckwitz kontynuował pracę w Danii. W 1971 roku, dwa lata przed śmiercią, Jad Waszem nadał mu tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Best został schwytany przez aliantów i usłyszał wyrok śmierci, którego jednak nie wykonano, a zamieniono na karę 12 lat więzienia. Został zwolniony pod naciskiem władz RFN w 1951 roku. Później był jeszcze kilkukrotnie sądzony za zbrodnie w Polsce (oskarżony o zamordowanie co najmniej 8723 Polaków) i we Francji. Ze względu na zły stan zdrowia procesy z lat 70. zostały zawieszone, a potem i umorzone, a Beck spokojnie dożył 86 lat.

#18. Żołnierze przyglądający się obradom, które finalnie zakończyły się podpisaniem traktatu pokojowego (Traktat wersalski) kończącego I wojnę światową, Paryż, 28 czerwca 1919 roku.

#19. Socjalizm, dostatek, miłość, Warszawa, 1980 rok.

W poprzedniej części