Oko człowieka. 7 rzeczy, które warto wiedzieć o ludzkim wzroku

#1. Wszyscy jesteśmy daltonistami…

…ale tylko przez pierwszy tydzień od narodzenia, po którym to czasie zaczyna się rozwijać umiejętność widzenia w kolorze. Niektórym nierozróżnianie czerwieni i zieleni zostaje na resztę życia, ale większość noworodków już po około sześciu miesiącach jest w stanie rozróżnić tyle barw, ile rozróżniają ludzie dorośli (to, że mężczyźni nie potrafią nazwać więcej niż trzech z nich nie znaczy, że nie odróżniają jednego od drugiego). Ile właściwie kolorów jest w stanie odróżnić zdrowe ludzkie oko? Około… 10 milionów.

#2. Czas reakcji

Ile czasu zajmuje dostrzeżenie danego obiektu? O ile nie odnosimy się w tym przypadku do poszukiwania Wally’ego, tylko do fizycznych możliwości ludzkiego oka, „czas reakcji” wynosi około 1/10 sekundy. Tyle czasu potrzeba, aby mózg zinterpretował fale świetlne docierające do oka. W niektórych sytuacjach to zbyt długo, dlatego zdarza się, że mózg działa z wyprzedzeniem, na przykład przewidując, gdzie już za chwilę znajdzie się lecąca piłka. Niektóre badania wskazują natomiast, że wystarczy nawet 13 milisekund ekspozycji obrazka, by mógł zostać poprawnie zinterpretowany przez ludzki mózg.

#3. Większe już nie będą

Człowiek rodzi się mocno nieproporcjonalny… a twierdzenia o tym, że ludzkie dzieci piękne są od urodzenia, są nieźle przesadzone. Na szczęście z czasem proporcje zaczynają się wyrównywać. Jedne organy – jak oczy – robią się coraz większe, by osiągnąć docelowy rozmiar, po czym się zatrzymują. Inne rosną przez całe życie człowieka, np. nos i uszy. Ludzkie oczy przy narodzinach mają około 16 mm długości. Kończą rosnąć w wieku 19-21 lat, osiągając około 24 mm.

#4. Okamgnienie

Mięśnie w oczach są tymi, które w całym organizmie człowieka są w stanie działać najszybciej. Pojedyncze mrugnięcie zajmuje więc zaledwie od 100 do 150 milisekund, co sprawia przy okazji, że określenie „w okamgnieniu” nabiera szczególnego sensu. W ciągu życia możemy natomiast nieźle się omrugać. Przeciętnie człowiek mruga raz na ok. 4 sekundy, co daje 15 na minutę i około 20 tys. razy dziennie (co oczywiście zależy od różnych czynników, jak choćby długość snu). Tak czy inaczej, liczba mrugnięć w ciągu roku swobodnie sięga kilku milionów.

#5. Nie tylko kolor

Większość osób poproszona o opis oczu drugiej osoby skupiłaby się przede wszystkim na kolorze… i w wielu wypadkach na nim właśnie pozostała. Tymczasem unikalnych cech tęczówki jest zdecydowanie więcej, a naukowcy już w tym momencie są w stanie wyróżnić aż 256. Oznacza to, że nie tylko autorzy popularnych piosenek powinni się lepiej wysilić, ale też że skanowanie tęczówki to przyszłość identyfikacji człowieka. Dla porównania odciski palców wyróżniają się „zaledwie” 40 indywidualnymi cechami.

#6. Rozmiar ma znaczenie

Oko jest wyjątkowo skomplikowanym narządem, pod tym względem ustępując jedynie mózgowi. Każdy element ściśle powiązany jest z pozostałymi, a jakiekolwiek anomalie natychmiast prowadzą do zaburzeń widzenia. Najlepiej widać to już na przykładzie rozmiaru ludzkiego oka. Jeśli to w cyklu rozwoju danego człowieka okaże się minimalnie dłuższe, prawdopodobną konsekwencją będzie krótkowzroczność. W przypadku oka odrobinę krótszego niż właściwe – skutkiem może być długowzroczność. A to tylko początek wpływu zniekształceń na obraz widziany (z czego doskonale zdają sobie sprawę wszyscy noszący okulary).

#7. Zmiana koloru oczu

Czy można zmienić kolor oczu – na stałe? Nie od dzisiaj stosowane są koloryzujące soczewki kontaktowe, ale od pewnego czasu możliwe jest także uzyskanie trwałego efektu za pomocą zabiegu. Możliwości są nieco ograniczone, ale i tak interesujące. Dzięki wykorzystaniu lasera w specjalistycznych klinikach rozbija się cienką warstwę pigmentu, po to by spod brązowych oczu odsłonić niebieskie. Uzyskanie ostatecznego efektu zajmuje kilka tygodni, a koszt zabiegu sięga 5 tys. dolarów. Kolor oczu można zaś dopisać do długiej listy rzeczy, które możemy sobie na życzenie zmienić.