7 rzeczy, które warto wiedzieć na temat kwarantanny

#1. Skąd się wzięła idea kwarantanny

Angielskie słowo „quarantine” zostało po raz pierwszy użyte w XVII wieku, wywodząc się od włoskiego określenia quaranta giorni, co oznacza czterdzieści dni. Pomijając wzmianki starotestamentowe, pomysł izolowania wybranych jednostek (w tym przypadku to trafne określenie) pojawił się w 1377 roku w Republice Raguzy, dzisiejszym Dubrowniku. Były to czasy, kiedy Europę dziesiątkowała epidemia dżumy. By zapobiec docieraniu choroby do kolejnych miast, zadecydowano o wprowadzeniu okresu zwanego trentino – trzydziestodniowej izolacji, zanim ktokolwiek z marynarzy mógł zejść na ląd. Wkrótce po Raguzie podobny przepis wprowadziły inne europejskie miasta, a z czasem okres izolacji uległ wydłużeniu do 40 dni. I stąd quarantena.

#2. Lima i Quebec

Z ideą przymusowej kwarantanny statków wiążą się dwie flagi znane dzisiaj jako Lima i Quebec. Pierwsza z nich wygląda jak żółto-czerwona szachownica. Oznacza, że na pokładzie statku albo znajdują się potencjalnie chore osoby (wykazujące objawy zakażenia), albo że statek znajduje się w okresie kwarantanny i nawet jeśli załoga nie zdradza póki co objawów chorobowych, to i tak nie należy się do niego zbliżać. Druga flaga, całkowicie żółta, wywieszana jest po upływie kwarantanny. Sygnalizuje, że wszyscy na pokładzie są zdrowi, oraz wyraża prośbę do władz portu o wpuszczenie na wolnych zasadach. Po raz pierwszy obie flagi zaczęto stosować w XVIII wieku.

#3. Biblijna procedura

Jeszcze wcześniejsze wzmianki na temat separowania pacjentów z podejrzeniem zakażenia chorobą pojawiają się w Księdze Kapłańskiej, części Starego Testamentu. Księga Kapłańska spisywana była najprawdopodobniej pomiędzy VI a IV w. p.n.e. Zalecano w niej, by ludzi mających jakieś zmiany na skórze lokować w odosobnieniu na siedem dni. Po upływie tygodnia uprawniona osoba miała za zadanie odwiedzić pacjenta i sprawdzić przede wszystkim, czy żyje, ale też zweryfikować ewentualny postęp choroby. Gdyby zmiany w tym czasie nie ustąpiły, wskazane było przedłużenie izolacji o kolejny tydzień.

#4. Kosmiczna kwarantanna

Głównym zadaniem kwarantanny jest ochrona przed tym, co nieznane. Przed bakteriami czy wirusami, przeciw którym nie ma jeszcze szczepionek, oraz wywoływanymi przez nie chorobami, których nie wiadomo jak leczyć. Gdzie takich szukać? W Chinach – to jasne. Ale także… na Księżycu. Właśnie dlatego trzej astronauci z misji Apollo 11 po triumfalnym powrocie na Ziemię trafili do trzytygodniowej izolacji. A wszystko po to, by uniknąć ewentualnego rozniesienia po Ziemi księżycowych zarazków, które mogłyby doprowadzić do zagłady nieprzygotowanej na nie ludzkości. Z „kosmicznej kwarantanny” dla powracających załóg zrezygnowano dopiero po misji Apollo 14, kiedy w dalszym ciągu nie znaleziono na Srebrnym Globie żadnych przejawów życia.

#5. Dzieła czasów izolacji

Ile nowych wspaniałych dzieł powstanie podczas tegorocznej izolacji? Trudno powiedzieć – tym bardziej że zdobycze współczesnej technologii skutecznie oddalają ryzyko zostania sam na sam z własnymi myślami. Dawniej tak nie było – i dzięki temu mamy chociażby opracowane przez Izaaka Newtona prawo powszechnego ciążenia czy podwaliny rachunku różniczkowego i całkowego, nad którymi angielski fizyk pracował podczas 18-miesięcznej kwarantanny. Podczas kwarantanny w 1606 roku powstał Król Lear Szekspira, a podczas epidemii cholery w 1816 roku Mary Shelley wymyśliła Frankensteina.

#6. Plusy i minusy

Dowiedziono skuteczności kwarantanny w spowalnianiu rozprzestrzeniania się choroby – pozytywne efekty wykazano przede wszystkim w dużych zbiorowościach ludzkich. Poważne konsekwencje gospodarcze powodują jednak, że nie brakuje osób podważających stosowność kwarantanny, sugerując między innymi, że lepszym sposobem byłoby ograniczenie się wyłącznie do śledzenia kontaktów osób zarażonych (co natychmiast nasuwa pytanie, jak właściwie robić to bez naruszania prywatności).

Kwarantanna, co ciekawe, budzi też zastrzeżenia natury etycznej – czy aby przypadkiem polecenie przeczekania epidemii w domu nie narusza wolności obywatelskich. Ciekawe tylko, gdzie byli ci, którzy dzisiaj domagają się natychmiastowej możliwości pójścia do fryzjera, kiedy w 2014 roku USA odsyłały do przymusowej kwarantanny medyków wracających z zachodniej Afryki z misji mających za zadanie pomóc zwalczać skutki Eboli.

#7. Kwarantanna na wyspie Gruinard

Nawet gdybyśmy mieli zostać zmuszeni do przesiedzenia w domach kilku miesięcy, to i tak byłoby to nic w porównaniu z zamknięciem wyspy Gruinard znajdującej się u wybrzeża Szkocji. Mająca ok. 2 km kwadratowych wyspa zamknięta została w 1942 roku po tym, jak wyproszono wszystkich jej mieszkańców, by… prowadzić eksperymenty nad wąglikiem. Wojna się skończyła, broń nie została użyta – można więc było spakować zabawki i przywrócić życie do pierwotnego stanu. Nie do końca. Skażenie wyspy okazało się tak silne, że walka z nim nie była możliwa przez niemal pięćdziesiąt lat! Dopiero w 1990 roku wyspa Gruinard została ponownie otwarta po tym, jak tamtejsze repozytoria wąglika zostały ostatecznie zneutralizowane. Mimo zapewnień, że „jest bezpiecznie”, tłumów na Gruinard nadal nie widać.