10 niezwykle poważnych ciekawostek o ziemniakach

Pierwsi uprawą ziemniaków zajęli się Inkowie na terenie dzisiejszego Peru. Było to ok. 5 tys. lat przed Chrystusem. Zjadali je, ale nie tylko – ziemniaki wykorzystywali również w medycynie czy do… odmierzania czasu. Do Europy ziemniaki zawitały pod koniec XVI wieku, przywiezione z Ameryki przez hiszpańskich żeglarzy.

#2. Podróże

Na tym nie koniec ziemniaczanych podróży. Do Irlandii kartofle trafiły w 1589 roku za sprawą sir Waltera Raleigh, który zupełnie nieświadomie dał początek prężnie dzisiaj funkcjonującemu w tym kraju przemysłowi. Do Ameryki Północnej ziemniaki zawędrowały natomiast dopiero w 1621 roku. Do Jamestown wysłał je ówczesny gubernator Bermudów.

#3. Ozdoba

Koszyk kartofli wydaje się ostatnią rzeczą, jaką ktokolwiek mógłby uznać za ozdobę. Jednak ziemniaki to nie tylko stanowiące podstawę diety bulwy, to również efektowne kwiaty. Modę na wykorzystanie ich do dekoracji zapoczątkowała Maria Antonina. Francuska królowa otrzymała w prezencie bukiet ziemniaczanych kwiatów, których użyła później do ozdoby stroju.

#4. Wielki głód

Przywleczona ze Stanów Zjednoczonych zaraza ziemniaka doprowadziła niemal do ruiny polegającą na tej roślinie Irlandię. Niszcząc uprawy ziemniaków i pomidorów, przyczyniła się do trwającego w latach 1845-1849 „wielkiego głodu w Irlandii”, podczas którego populacja kraju (8-9 mln) zmalała o jedną piątą, kolejne 2 miliony osób zdecydowały się zaś przeprawić na drugą stronę oceanu w poszukiwaniu lepszego życia.

#5. Największy ziemniak

4 września 2011 roku w Somerset, podczas National Gardening Show, niejaki Peter Glazebrook pochwalił się rekordowo dużym ziemniakiem. Wyhodowany przez niego okaz ważył aż 4,98 kg – spokojnie wystarczyłby więc do nakarmienia dużej rodziny. I to zapewne nie tylko na jeden, ale nawet dwa czy trzy obiady. Największy ziemniak świata trafił oczywiście do Księgi rekordów Guinnessa.

#6. Psiankowate

Na pierwszy rzut oka ziemniak jest rośliną zupełnie wyjątkową – spośród stosowanych w kuchni najbliższe wydają się dopiero bataty. Podobne, aczkolwiek pod wieloma względami bardzo odmienne. Tymczasem ziemniak ma wielu znacznie bliższych krewnych (genetycznie – bo pod względem kulinarnym nie łączy ich absolutnie nic). To m.in. papryka, bakłażan czy pomidor – zaliczane do rodziny psiankowatych.

#7. Dieta ziemniaczana

W ziemniakach zawarte jest całe mnóstwo składników odżywczych, co powoduje, że doskonale nadają się do tego, by oprzeć na nich dietę. Niektórzy upatrują się w nich także rozwiązania problemu głodu na świecie, a najwięksi entuzjaści – jak Chris Voigt z Washington State Potato Commission – postanowili udowodnić nawet, że można żywić się wyłącznie ziemniakami. Lekarze jednak przestrzegają. Ziemniaki, jakkolwiek cenne jako składnik diety, nie powinny stanowić jej całości.

#8. Medycyna

Co trzeci ziemniak na świecie rośnie w Indiach lub Chinach. Zwłaszcza w tym ostatnim kraju rośliny te cenione są szczególnie – zajmując ważne miejsce w tradycyjnej medycynie. Uważa się, że ziemniaki bardzo dobrze robią na żołądek, jelita czy śledzionę. Stosowane są więc jako naturalne alternatywy dla „sztucznych” lekarstw.

#9. Jedzący kartofle

Jedzący kartofle to tytuł dwóch obrazów uchodzących za pierwsze prawdziwe arcydzieła Vincenta van Gogha. Utrzymane w dość mrocznej stylistyce, namalowane zostały w kwietniu 1885 roku – podsumowywały pięć lat działalności mistrza i dały mu przepustkę na „malarskie salony”. Mniejszy z obrazów znajduje się dzisiaj w Kröller-Muller Museum w Otterlo, drugi natomiast w amsterdamskim Muzeum van Gogha.

#10. Rok ziemniaka

2008 został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Ziemniaka, podobnie zresztą jak Krajowym Rokiem Ziemniaka w jego ojczyźnie, Peru. Organizacji Narodów Zjednoczonych, która była pomysłodawcą „wydarzenia”, zależało na powtórzeniu sukcesu Roku Ryżu (2005), podczas którego zorganizowano wiele wydarzeń promujących to właśnie zboże. Z ciekawostek – 2016 był rokiem roślin strączkowych, 2013 – rokiem komosy ryżowej.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7