Co można wygrać na loterii genowej i parę innych ciekawostek o DNA

Powiedzieć, że przypadki takie jak Olivii Farnsworth należą do rzadkości, to nie powiedzieć nic. Pochodząca z Wielkiej Brytanii dziewczynka jest jedyną znaną nauce osobą z „delecją chromosomu 6”, co sprawia, że nigdy nie jest zmęczona, nie odczuwa głodu ani bólu. W 2016 roku Olivię potrącił samochód i przeciągnął po asfalcie 30 metrów. Kiedy wreszcie się zatrzymał, Olivia wstała, otrzepała się i wróciła do mamy – jak gdyby zupełnie nic. Całą przygodę zakończyła jedynie z otarciami skóry… i odciskiem opon na klatce piersiowej.

Według lekarzy, którzy na próżno doszukiwali się jakichkolwiek większych obrażeń, wyjście cało z groźnego wypadku Olivia zawdzięczała temu, że – nie odczuwając strachu – nie napięła się i poddała sytuacji. To wtedy zaczęto określać ją mianem dziewczynki ze stali.

#2. Morderczyni z przypadku

Piętnaście lat i ponad 40 przestępstw popełnionych na terenie całej Europy. W nich – ślady tego samego DNA, w zupełności wystarczająca przesłanka do tego, by zacząć podejrzewać, że ma się do czynienia z seryjnym mordercą. Ten akurat zyskał przydomek „Upiora z Heilbronn”, mimo że w rzeczywistości nigdy nie istniał. Trop DNA doprowadził śledczych do… jednej z kobiet pracujących w fabryce patyczków do uszu w Bawarii. Okazało się, że niczego nieświadoma kobieta niechcący zanieczyściła produkty, które trafiły następnie do różnych osób, tworząc pomiędzy nimi przypadkowe, acz podejrzane powiązanie.

#3. Blondwłosi ciemnoskórzy

Mniej więcej co dziesiąty rdzenny mieszkaniec Wysp Salomona (Oceania, na wschód od Nowej Gwinei) wyróżnia się dość specyficznym wyglądem, kiedy bezdyskusyjnie ciemną karnację facjaty wieńczą… jajecznożółte włosy. Niespotykane na co dzień u czarnoskórych blond włosy to zasługa genu TYRP1. Co ciekawe, zupełnie innego i odrębnie ewoluującego niż ten, który odpowiada za podobne zabarwienie włosów u Europejczyków.

#4. Gen miłości do zioła

W genach znaleźć można różne niespodzianki, w tym na przykład wzmożoną odporność na stany lękowe, które przydarzają się większości ludzi. Niektórzy wydają się jednak z traumatycznymi wydarzeniami radzić sobie lepiej niż pozostali – a to zasługa pewnej wariacji genu FAAH. Co ciekawe, nie pozostaje to bez wpływu na… skłonności do palenia marihuany. Osoby obdarzone tą „przypadłością” rzadziej sięgają po marihuanę, a kiedy już to robią, odczuwają raczej obniżenie poziomu szczęścia niż jakiekolwiek stany euforyczne.

#5. Przodkowie nieznani

W genomie współczesnego człowieka wyróżnia się udział DNA czterech przodków – człowieka rozumnego, neandertalczyka, denisowianina oraz… no właśnie, cholera, nie wiadomo. Czwarty do genetycznego brydża czeka wciąż w kolejce do odkrycia. Tym samym do pełnego wyjaśnienia ludzkiej ewolucji brakuje jeszcze co najmniej jednego bardzo istotnego elementu. A żeby w tym wszystkim było nieco zabawniej, warto wiedzieć, że aż połowa DNA człowieka jest identyczna z DNA… banana.

#6. Zapach płci

Czy przedstawicieli jednej i drugiej płci (bo przecież nie ma ich więcej, prawda?) można odróżnić po samym zapachu? Cóż, w wielu przypadkach jest to możliwe… i nie trzeba się nawet szczególnie w tym celu wysilać. Utrudnijmy więc zadanie – czy można po zapachu rozpoznać płeć świni? Albo jeszcze bardziej – czy można po zapachu... rozpoznać, z jakiej płci świni pochodzi zaserwowany właśnie boczek? Jakkolwiek absurdalnie to brzmi, to posiadacze pewnego szczególnego genu są w stanie dokonać tego niezwykłego wyczynu. A co za tym idzie, zwykle nie lubią boczku z „męskiej świni”, przepadając za to za jego kobiecą odmianą.

#7. Geny zapożyczone

Genom człowieka fascynuje naukowców od lat, stanowiąc wprost nieskończone źródło tak informacji, jak i zagadek. Zainteresowanie badaczy wzbudził m.in. fakt znalezienia u człowieka 45 genów, które nie zostały odziedziczone po przodkach, tylko „przeskoczyły” z innych gatunków – różnego rodzaju robaków, muszek owocówek i bakterii. Są to stosunkowo nowe zdobycze, datowane najwyżej na kilka milionów lat.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7