7 historycznych ciekawostek o lekarzach i medycynie

Historycy podejrzewają, że pierwsze „szpitale” mogły powstać już 4 tys. lat przed Chrystusem, w starożytnej Grecji. Znacznie różniły się jednak od tych współczesnych. Zamiast „klinik” z gabinetami, w których przyjmowali lekarze, były to raczej świątynie poświęcone bogom uzdrawiania, przy których znajdowały się specjalne pomieszczenia, do których przynoszono chorych i cierpiących, by ci mogli „u źródła” modlić się o ulgę w cierpieniu.

#2.

O lekarskiej profesji źródła pisane wspominają po raz pierwszy w XVIII wieku p.n.e., w kodeksie Hammurabiego. Określono w nim całkiem dokładnie, jakie wynagrodzenie mogą lekarze przyjmować za skuteczne leczenie i jakie konsekwencje grożą im za popełnione błędy. Za wyleczenie majętnych pacjentów przysługiwało lepsze wynagrodzenie - ale i kara za ewentualne błędy była surowsza, włącznie z groźbą skrócenia o dłoń.

#3.

Na pierwszy prawdziwy, oficjalnie udokumentowany szpital trzeba było jednak poczekać jeszcze ponad tysiąc lat. Ze źródeł pisanych wynika, że uruchomiono go około V wieku przed Chrystusem na Sri Lance. Na wzgórzu Mihintale zachowały się ruiny budowli, którą uważa się za pierwszy szpital w historii. Praktykowano tam ajurwedę - tradycyjną medycynę - a lekarze zajmowali najwyższe miejsca w społecznej hierarchii. Leczeniem parali się nawet królowie.

#4.

Mniej więcej w podobnym czasie, kiedy na Sri Lance zakładano pierwsze szpitale, w starożytnej Grecji żył Hipokrates, uznany później za „ojca zachodniej medycyny”. Tym, czym Hipokrates najbardziej wyróżniał się spośród innych żyjących wcześniej i równolegle z nim lekarzy, było rozumowanie na temat przyczyn chorób. Podczas gdy reszta upatrywała się ich w woli boskiej i działaniu sił nadprzyrodzonych, Hipokrates szukał przyczyn w samych ludziach i naturze.

#5.

W tak zwanych średniowiecznych wiekach ciemnych, od końca V stulecia nawet do XIV wieku, wykonywanie zawodu lekarza nie należało do szczególnie trudnych czy skomplikowanych. Wszystko przez to, że uważano wtedy, że większość chorób powstaje w następstwie nadmiaru krwi. Wystarczyło jej trochę upuścić, by zażegnać chorobę - przynajmniej tak wtedy rozumowano. Pijawki do upuszczania krwi stosowano tak często, że w końcu samych lekarzy zaczęto nazywać pijawkami.

#6.

Rolę kobiet w medycynie zaczęto doceniać w Egipcie. Już starożytni dostrzegli, że „męska empatia” to nie zawsze to, czego potrzeba pacjentowi do wyzdrowienia. Kobiety służyły więc w roli lekarzy i położnych, osiągając przy tym doskonałe rezultaty. Jednak z jakiegoś absurdalnego powodu świat zachodni w XVIII wieku (n.e.!) doszedł do wniosku, że nauka kobietom szkodzi i w ciągu stu lat w zasadzie wypchnięto panie ze świata medycyny, pozostawiając im „tylko” rolę położnych i pielęgniarek.

#7.

Jak absurdalna była powyższa teoria najlepiej świadczy fakt, że James Barry, jeden z najlepszych chirurgów służących w XIX wieku w brytyjskiej armii, był w rzeczywistości kobietą ukrywającą swoją płeć. Pierwszą kobietą, która skończyła szkołę medyczną w USA była Elizabeth Blackwell - koledzy studenci i opinia publiczna dały jej się tak mocno we znaki, że sama wkrótce potem założyła pierwszą żeńską akademię medyczną, by ułatwić paniom dostęp do zawodu i oszczędzić im nieprzyjemności.

Źródła: 1, 2, 3