Głosy, które słyszysz, istnieją? 8 ciekawostek o omamach i podobnych zjawiskach

Hipnagogia to zjawisko występujące podczas zasypiania. Kiedy znajdujemy się na granicy pomiędzy świadomością a zaśnięciem, zdarza nam się już słyszeć dźwięki czy widywać obrazy "pochodzące ze świata snów". Zdarza się też, że te właśnie hałasy czy zwidy powodują gwałtowne wybudzenie połączone z zaniepokojeniem. Nic złego, nic strasznego - to nie krasnoludki domagają się kielicha na dobranoc, to normalna praca mózgu.

#2.

Podobnie do omamów hipnagogicznych działają omamy hipnopompiczne. Tu również można słyszeć głosy i widzieć dziwne (a niekiedy baaardzo dziwne) rzeczy, jednak cała rzecz odbywa się podczas wybudzania - kiedy mózg nie jest jeszcze wystarczająco przytomny, by odróżnić senną złudę od rzeczywistości. Jeśli więc przebudziłeś się w środku nocy, a nad twoim łóżkiem ktoś stał (na przykład dawno nieżyjący krewny), to jest mimo wszystko duża szansa, że z twoją głową nadal wszystko w porządku.

#3.

Gorzej, kiedy omamy występują w innych sytuacjach, niepowodowane żadnym konkretnym, zewnętrznym bodźcem. Wówczas mamy do czynienia albo z halucynacjami, albo z omamami rzekomymi. Ani jedne, ani drugie nie są dobre. Różnica polega na tym, że w przypadku halucynacji (omamów "prawdziwych") odbieramy fałszywe sygnały z zewnątrz, natomiast omamy rzekome wydają się tkwić w nas samych. I jeden, i drugi przypadek do zupełnie normalnych już nie należy.

#4.

Omamy mogą przybierać tysiące form i postaci, a jedna z nich jest szczególnie... efektowna. Tak zwana halucynoza pasożytnicza to choroba, podczas której cierpiący ma niesamowicie wyraźne wrażenie, jakby pod jego skórą znajdowały się pasożyty, drążyły tunele, wygryzały otwory, poruszały się, łaskotały... okej, wystarczy. Halucynoza pasożytnicza szczególnie często występuje u uzależnionych od metamfetaminy.

#5.

Uzależnieni od alkoholu, szczególnie ci wpadający w wielodniowe ciągi, narażeni są na tzw. delirium tremens, czyli majaczenie alkoholowe. To specyficzny stan po nagłym odstawieniu alkoholu bądź wyraźnym zmniejszeniu jego dawki, podczas którego iluzje, omamy i urojenia to najmniejsze z nieszczęść. Do większych należą zapalenie płuc oraz różnego rodzaju niewydolności. W 4% przypadków delirium tremens kończy się śmiercią. We wszystkich wymaga leczenia szpitalnego.

#6.

Innym z zaburzeń, w którego skład wchodzą omamy, jest schizofrenia - choroba, która fałszuje postrzeganie rzeczywistości. Zależnie od przypadku, schizofrenik ma problemy z właściwym osądem otaczającej rzeczywistości, postrzeganiem samego siebie, odbieraniem innych czy przeżywaniem zdarzeń. W Polsce najczęściej spotyka się przypadki schizofrenii paranoidalnej powiązanej między innymi z manią prześladowczą. To nie złośliwy komentarz, to statystyka.

#7.

Utrata wzroku to straszne przeżycie, z którym wiele osób nie jest w stanie sobie poradzić. Nie zawsze radzi sobie też mózg, który - znienacka pozbawiony całego zestawu bodźców - próbuje w jakiś sposób zrekompensować pustkę. Stosunkowo rzadko, głównie u osób starszych, mózg zaczyna wytwarzać własne obrazy w miejsce tych, których został pozbawiony. Omamy te określa się mianem zespołu Charlesa Bonneta. Część pacjentów określa powodowane zespołem halucynacje jako nawet przyjemne, wielu jednak obawia się, że to oznaka postępującego szaleństwa. Niekoniecznie.

#8.

W dzisiejszych czasach ci, którzy słyszą głosy lub widzą niestworzone rzeczy, uznawani są zwykle za obłąkanych i (przynajmniej społecznie) izolowani. Ot, wariaci. Jednak w dawnych kulturach należało im się szczególne miejsce, bowiem wierzono, że owe halucynacje to w rzeczywistości dar od bogów, kontaktujących się i przekazujących wiadomości za pośrednictwem godnego wybrańca.

Źródła: 1, 2, 3