Dlaczego newsy szkodzą zdrowiu?

Newsy łatwo się trawią, media karmią nas sprawami nieistotnymi, które ani nie dotyczą naszego życia, ani nie wymagają myślenia. W przeciwieństwie do książek i długich artykułów, krótkie newsy można przyjmować w ilości niemal nieograniczonej - jak słodycze. Oto stoimy dzisiaj z informacjami w miejscu, w którym 20 lat temu znajdowaliśmy się z jedzeniem, i zaczynamy zdawać sobie sprawę z tego, że newsy są trujące.

Newsy wprowadzają w błąd

Wyobraźmy sobie następującą sytuację: samochód wjeżdża na most, most się wali. Na czym skupiają się media? Na samochodzie i jego kierującym. Skąd pochodził, dokąd jechał i jakie skutki miał dla niego wypadek. Same nieodpowiednie informacje. Co jest ważniejsze? Budowa mostu. Być może wjazd na inne mosty jest równie ryzykowny. Tymczasem to samochód jest dla mediów bardziej interesujący – skupia na sobie większą uwagę. Newsy zafałszowują przed nami prawdziwy obraz sytuacji. Terroryzm, upadek Lehmann Brothers, astronauci – są to tematy, które zostały wyolbrzymione, w przeciwieństwie do przewlekłego stresu, odpowiedzialności podatkowej i pracy pielęgniarek – tematów traktowanych po macoszemu. Ludzie nie myślą wystarczająco racjonalnie, by mogli mieć do czynienia z mediami.
 

Newsy są nieistotne

Zastanówcie się – czy któryś news przeczytany w ciągu ostatniego roku pomógł wam w podjęciu jakiejś ważnej życiowej decyzji? Chodzi o to, że wiadomości nie mają większego znaczenia dla przeciętnego człowieka. Łatwiej jest jednak rozpoznawać to, co nowe niż to, co ważne. Media chcą, byśmy wierzyli, że ciągłe przyswajanie wiadomości będzie dla nas korzystne. I wierzymy, co widać szczególnie, gdy zostajemy odcięci od źródeł z wiadomościami. Dlatego im mniej wiadomości pochłaniamy, tym więcej korzyści z tego dla nas płynie.

Newsy niczego nie wyjaśniają

Newsy są jak pęcherzyki powietrza unoszące się nad światem znajdującym się pod nimi. Nie wyjaśniają jednak w najmniejszym stopniu mechanizmów, które w nim zachodzą. Najważniejsze historie dzieją się poza zasięgiem dziennikarzy: są to historie, które posiadają moc zmiany. Im więcej „faktoidów” będziemy przyswajać, tym mniej będziemy rozumieć. Gdyby za ilością podawanych informacji szły pieniądze, to można się spodziewać, że dziennikarze byliby najbogatszą  grupą społeczną. Ale nie są.

Newsy zatruwają organizm

Newsy bombardują system limbiczny ludzkiego organizmu. Niepokojące historie pobudzają wydzielanie kortyzolu, który zaburza pracę systemu odpornościowego i stymuluje produkcję hormonu wzrostu, wprowadzając organizm w stan ciągłego stresu. Wysoki poziom kortykosteroidów spowalnia trawienie, hamuje wzrost komórek, włosów i kości, powoduje drażliwość i podatność na infekcje. Dodatkowo może pojawić się strach, agresja, widzenie tunelowe i odwrażliwianie.

Newsy powodują błędy poznawcze

Newsy napędzają powstawanie efektu potwierdzenia – „potwierdzają” nam to, co sobie zakładaliśmy przed ich przeczytaniem. Stajemy się zbyt pewni swoich tez – źle oceniając sytuację podejmujemy ryzyko. Z czasem zaczynamy dążyć do znajdowania historii, które potwierdzą nasze założenia, bez względu na to czy są prawdziwe, czy nie.

Newsy utrudniają myślenie

Myślenie wymaga koncentracji, a koncentracja – niczym niezmąconego spokoju. Zadaniem newsów jest ten spokój burzyć. Wiadomości są jak wirusy kradnące uwagę dla realizacji cudzych celów. Newsy sprawiają, że myślimy płytko, a co gorsza – uszkadzają naszą pamięć. Nadmiar informacji zapycha ścieżki pomiędzy obszarami mózgu odpowiadającymi za pamięć długotrwałą i krótkotrwałą. Najgorsze pod tym względem są wiadomości online – już sama obecność pojawiającego się linka działa na nas rozpraszająco.

Newsy działają jak narkotyk

Czytając jakąś historię, chcielibyśmy znać jej dalszy ciąg. Jednak wśród setek przypadkowych nagłówków trudno jest ją śledzić. Wraz z przyjmowaniem nowych wiadomości mózg wytwarza nowe połączenia pomiędzy neuronami, kosztem starych. Im więcej newsów pochłaniamy, tym bardziej mózg przestawia się z umiejętnego i wnikliwego analizowania treści na przeskakiwanie z tematu na temat. Nawet najwięksi fani książek, gdy czytają zbyt dużo newsów, dekoncentrują się po przeczytaniu zaledwie kilku stron książki.

Newsy to strata czasu

Pomyślcie, ile czasu poświęcacie przeglądaniu gazet i serwisów informacyjnych. Teraz dodajcie do tego czas, który trzeba później poświęcić powrotowi do innych, bardziej pożytecznych czynności (takich jak choćby praca), a może okazać się, że w tygodniu tracicie dobrych kilka godzin na samo przeglądanie newsów. Wiadomości nie są dzisiaj dobrem luksusowym, ale czas – owszem.

Newsy wywołują uczucie bezradności

Newsy w miażdżącej większości dotyczą rzeczy, na które nie mamy żadnego wpływu. Czytając dzień w dzień podobne historie zaczynamy myśleć o świecie jako o pesymistycznym i kwaśnym miejscu, w którym nie można zrobić nic poza załamaniem rąk. Naukowcy określają taką postawę mianem wyuczonej bezradności. Newsy mogą być w pewnym stopniu odpowiedzialne za szerzącą się na całym świecie depresję.

Newsy zabijają kreatywność

To, co już wiemy, ogranicza twórcze myślenie. Matematycy, pisarze, kompozytorzy i przedsiębiorcy dokonują zazwyczaj swoich największych osiągnięć będąc w wieku młodzieńczym.

Niezagospodarowana przestrzeń w ich umysłach popycha ich do szukania i realizowania swoich pomysłów. Niewiele słyszy się o tytanach intelektu uzależnionych od „bycia na bieżąco”, tak samo jak nie słyszy się o uzależnionych od newsów ludziach dokonujących rzeczy wielkich.

Nie ulega wątpliwości, że dziennikarstwo jest światu potrzebne. Potrzebujemy dziennikarzy demaskujących nadużycia, pokazujących prawdę i to, co rzeczywiście ważne - niekoniecznie jednak w formie krótkich, powierzchownych wiadomości. Rezygnacja ze śledzenia newsów może nieść ze sobą sporo dobrego, poczynając od braku poczucia uwiązania przez polepszenie koncentracji i myślenia po większą ilość czasu i wyraźniejszą perspektywę.

* * * * *

Z naszych poszukiwań w świecie badań naukowych wiemy, że oglądanie cycków przez kilka minut dziennie może przedłużyć życie o parę lat. Dlatego ten ważny tekst ma też, jak zauważyli bystrzy bojownicy, działanie lecznicze.