CZY PRACA UMYSŁOWA PRZEDŁUŻA ŻYCIE?
Liczne przykłady stwierdzają ponad wszelką wątpliwość, że praca najlepiej utrzymuje w świeżości ciało i umysł człowieka, a tem samem przedłuża jego życie. Już św. Augustyn podniósł niejednokrotnie, że niema nic gorszego nad bezczynność, nic dziwnego więc, ze brak zajęcia nadwątla przedwcześnie siły.
U niektórych wielkich ludzi zamiłowanie do pracy i nauki było tak silne, że nawet kalectwo nie zmniejszało ich gorliwości.
Galileusz, jeden z najznakomitszych uczonych, straciwszy wzrok w 77 roku, nie przerwał swoich badań, używając do pomocy uczniów, Michał Anioł miał 72 lata, kiedy papież Paweł III powierzył mu budowę bazyliki św. Piotra; największe swoje arcydzieło mistrz stworzył w sędziwym wieku, a skoro w 89 roku życia zaniewidział kazał się zwykle prowadzić do posągów starożytnych i, macając je rękoma, wskazywał uczniom ich piękności. Umiłował on tak pracę, że zrywał się niekiedy ze snu, ażeby kończyć przerwane wieczorne zajęcie.
Sławny malarz Tycyan, mając 90 lat, namalował jeszcze prześliczny obraz dla OO. Franciszkanów. Lata nie zdołają osłabić umysłu, który odmładza się wciąż niezmordowaną pracą. Franklin w 82 roku życia był tak czynnym, jak gdyby w latach młodzieńczych; Newton w 83 roku napisał świetną przedmowę do swego dzieła „Principia"; Kopernik, pomimo ósmego krzyżyka, nie porzucił astronomii; Fontenelle, autor dzieła „Entretiens sur la pluralite des mondes", doczekał się lat stu; Chevreul, sławny; chemik, zmarły w 102 roku życia, do ostatka zachował rzeźkość umysłu. Duński astronom, Hevelius, miał lat 68, kiedy ogień pachłonął jego rękopisy, bibliotekę i obserwatoryum astronomiczne; wypadek ten nie zniechęcił go jednak do ulubionej nauki: mimo sędziwego wieku wziął się do pracy i przez lat dziewięć jeszcze śledził bieg ciał niebieskich. Wiemy też wszyscy, jak niezmordowanym pracownikiem był Kraszewski, choć ósmy krzyżyk dźwigał na swoich barkach. Jokay był już sędziwym starcem, a jednak powieści jego młodzieńczym tchnęły zapałem. Tennyson, zmarły w 83 roku życia, nie ustawał w tworzeniu swych pięknych poezyj.
Zdawaćby się mogło, że wojna i polityka wyczerpuję życie ludzkie, a jednak historya nas przekonywa, że jest zupełnie przeciwnie.
Dandolo, doża wenecki, miał lat 84, kiedy ugruntował panowanie Wenecyi nad morzem Sródziemnem, a w 95 roku, jako ociemniały starzec, zdobył Konstantynopol. Wellington, Radecki, Palmerston, Taillerand, Metternich, Moltke, Bismarck, Thiers Gladstone dokonali wielkich dzieł w późnym wieku.
Wymownym także przykładem potęgi umysłu w późnej starości był papież Leon XIII, który mimo swych 86 lat pracował po 15 godzin dziennie i wcale nie wykazywał przemęczenia.
Ilustrowany Kuryer Codzienny, 06-09-1917
100lattemu.pl
