Wydarzenia w Polsce[edytuj | edytuj kod]
1279 – W krypcie kościoła franciszkanów w Krakowie pochowano księcia Bolesława V Wstydliwego.
1671 – Sułtan Imperium Osmańskiego Mehmed IV wypowiedział wojnę Polsce.
1789 – Na posiedzeniu Sejmu odczytano list króla Prus Fryderyka Wilhelma II, w którym obiecywał on zawarcie sojuszu z Rzeczpospolitą pod warunkiem przeprowadzenia reform ustrojowych i wzmocnienia władzy wykonawczej w państwie.
1796 – Nowy car Paweł I ogłosił amnestię dla uczestników insurekcji kościuszkowskiej przebywających na zesłaniu w Rosji.
1806 – Przebywający w Poznaniu Napoleon Bonaparte przyjął delegację Elektoratu Hanoweru.
1811 – W Szczecinie spłonął doszczętnie kościół św. Mikołaja, używany przez okupacyjne wojska francuskie jako magazyn paszy dla koni.
1812 – Inwazja Napolona na Rosję: wojska rosyjskie ponownie zajęły Wilno.
1874 – We wsi Kłoda Mała koło Białej Podlaskiej, w proteście przeciw szykanom związanym z narzuceniem wyznania prawosławnego, dokonała samospalenia rodzina Koniuszewskich – rodzice z dwójką małych dzieci. Józef Koniuszewski za odmowę porzucenia grekokatolicyzmu miał zostać pobity, obciążony podatkami i zamknięty w areszcie. Desperacką decyzję podjął na wieść o przymusowym chrzcie córki w cerkwi prawosławnej.
1875 – Otwarto jednotorową linię kolejową Poznań-Kluczbork.
1898 – Oddano do użytku Palmiarnię Legnicką.
1920 – Utworzono diecezję łódzką.
1926 – Powołano Radę Finansową.
1939 – NKWD aresztowało we Lwowie w dniach 9 i 10 grudnia około 2 tysięcy oficerów Wojska Polskiego, których osadzono w poklasztornym więzieniu przy ul. Kazimierzowskiej (tzw. Brygidkach), a następnie wywieziono w głąb ZSRR.
1942 – We wsi Wola Przybysławska (powiat lubelski) hitlerowcy zamordowali 16-19 Polaków i 2 Żydów.
1956:
Rada Państwa wydała dekret przywracający Katowicom i województwu katowickiemu pierwotne nazwy.
Została powołana tzw. Komisja Mazura, mająca zbadać przypadki łamania prawa w naczelnych organach ścigania i wymiaru sprawiedliwości do 1956 roku.
1959 – Sejm PRL przyjął ustawę o Służbie Więziennej.
1966 – Grupa Czerwone Gitary wydała swój pierwszy album To właśnie my.
1972 – Premiera filmu Trzeba zabić tę miłość w reżyserii Janusza Morgensterna.
1980 – Powstał Instytut Nauk Ekonomicznych PAN.
1982 – Podczas meczu Górnik Wałbrzych-Pogoń Szczecin Mieczysław Młynarski ustanowił rekord rzuconych punktów (90) polskiej ekstraklasy koszykarskiej.
1989:
Premiera filmu telewizyjnego Dekalog I w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.
Zdemontowano pomnik Włodzimierza Lenina w Nowej Hucie.
1993 – Instytut Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego powołał organizowaną corocznie olimpiadę informatyczną, skierowaną do uczniów szkół średnich i gimnazjów.
2004 – Po wieloletniej przebudowie otwarto nowoczesny gmach Filharmonii Łódzkiej im. Artura Rubinsteina.
2007 – Wystartowała Biełsat TV.
2011 – Leszek Miller został ponownie wybrany na przewodniczącego SLD.
Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]
Marcin Luter pali bullę Exsurge Domine (1520)
W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
10 grudnia
741 – Zachariasz został papieżem.
1041 – Michał V Kalafates objął tron Bizancjum.
1260 – Zwycięstwo mameluków nad Mongołami w I bitwie pod Hims.
1508 – Wojny włoskie: z inicjatywy papieża Juliusza II sformowano antywenecką Ligę z Cambrai.
1520 – W Wittenberdze Marcin Luter spalił publicznie papieską bullę Exsurge Domine, wzywającą go do odwołania 95 tez.
1541 – Wykonano wyroki śmierci na Francisie Derehamie i Thomasie Culpeperze, kochankach (byłym i aktualnym) Katarzyny Howard, piątej żony króla Anglii Henryka VIII.
1652 – I wojna angielsko-holenderska: flota holenderska pod dowództwem admirała Maartena Trompa pokonała Anglików w bitwie pod Dungeness.
1684 – Odwołująca się do praw Keplera praca Isaaca Newtona De Motu Corporum o pojęciu grawitacji i jej wpływie na orbity planet, została odczytana w Royal Society przez Edmunda Halleya. Praca ta obejmowała początki praw ruchu, które zostały szerzej omówione w Principiach.
1710 – Wojna o sukcesję hiszpańską: wojska francusko-hiszpańskie pokonały Austriaków w bitwie pod Villaviciozą.
1716 – W Lipsku powstało stowarzyszenie studentów Sorabija.
1726 – Agnieszka z Montepulciano została kanonizowana przez papieża Benedykta XIII.
1768 – W Londynie odbyło się zebranie założycielskie Royal Academy of Arts.
1807 – Napoleon Bonaparte przyłączył Królestwo Etrurii ze stolicą we Florencji do Cesarstwa Francuskiego.
1809 – W Jönköping podpisano traktat pokojowy kończący wojnę duńsko-szwedzką.
1817 – Missisipi jako 20. stan dołączyło do Unii.
1821 – W Santiago otwarto Cmentarz Generalny, będący chilijską nekropolią narodową.
1831 – W Paryżu założono Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich.
1832 – W Gruzji aresztowano grupę młodych szlachciców, którzy zainspirowani rosyjskim powstaniem dekabrystów polskim powstaniem listopadowym zorganizowali spisek mający na celu wyzwolenie kraju spod okupacji rosyjskiej.
1834 – W Wielkiej Brytanii powstał pierwszy rząd Roberta Peela.
1848 – Ludwik Napoleon Bonaparte został wybrany na prezydenta Francji.
1859:
Wojna domowa w Wenezueli: zwycięstwo Federalistów w bitwie pod Santa Inés.
Założono Uniwersytet Ateneum Manilski.
1861 – Wojna secesyjna: Kentucky jako 12. stan przystąpiło do Skonfederowanych Stanów Ameryki.
1865 – Leopold II Koburg został królem Belgów.
1868 – W Londynie uruchomiono pierwszą na świecie uliczną sygnalizację świetlną.
1869:
Amerykanin George Hull przyznał się w prasie do zorganizowania oszustwa naukowego, polegającego na odkopaniu skamieniałych rzekomych szczątków człowieka o wzroście 3 m (tzw. Giganta z Cardiff).
Wyoming (wówczas terytorium) przyznało prawa wyborcze kobietom.
1870 – Wojna francusko-pruska: zwycięstwo wojsk pruskich w bitwie pod Beaugency.
1877 – X wojna rosyjsko-turecka: po 5 miesiącach oblężenia wojska rosyjsko-rumuńskie zdobyły Plewen.
1879:
Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę Isolda.
Zmierzono najniższą temperaturę w historii Paryża (–23,9°C).
1889 – Amerykanin George Stafford Parker opatentował swoje pierwsze wieczne pióro.
1890 – Zakończono budowę nieistniejącego już pierwszego nowojorskiego drapacza chmur New York World Building.
1895 – W Petersburgu odbyła się premiera opery Noc wigilijna Nikołaja Rimskiego-Korsakowa.
1898 – W Paryżu zawarto pokój kończący wojnę amerykańsko-hiszpańską.
1899:
II wojna burska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Stormbergiem.
Sobhuza II został królem Suazi.
1901 – Przyznano po raz pierwszy Nagrody Nobla.
1902:
Na Tasmanii kobiety uzyskały prawa wyborcze.
W Egipcie otwarto Tamę Asuańską.
1903 – Maria Skłodowska-Curie, Pierre Curie i Henri Becquerel odebrali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.
1905 – Henryk Sienkiewicz odebrał literacką nagrodę Nobla.
1910 – W nowojorskiej Metropolitan Opera odbyła się premiera opery Dziewczyna ze Złotego Zachodu Giacomo Pucciniego.
1911 – Maria Skłodowska-Curie odebrała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
1918 – Bolszewicy zajęli opuszczony przez Niemców Mińsk.
1921 – José María Orellana został prezydentem Gwatemali.
1924:
Adolf Hitler został przedterminowo zwolniony z więzienia.
Władysław Reymont odebrał literacką nagrodę Nobla.
1928:
Joseph Ward został po raz drugi premierem Nowej Zelandii.
Wilhelm Miklas został prezydentem Austrii.
1931:
Niceto Alcalá-Zamora został wybrany przez parlament na pierwszego prezydenta II Republiki Hiszpańskiej.
Uruchomiono kombinat hutniczy w Magnitogorsku.
1932 – Tajlandia została monarchią konstytucyjną.
1936 – Król Wielkiej Brytanii Edward VIII Windsor zrzekł się tronu z powodu planów zawarcia małżeństwa z amerykańską rozwódką Wallis Simpson.
1937 – W Miami otwarto Orange Bowl Stadium.
1941 – Wojna na Pacyfiku: pod Kuantanem doszło do pierwszego w czasie wojny starcia brytyjsko-japońskiego.
1942 – Minister spraw zagranicznych Edward Raczyński przedstawił aliantom szczegółowy raport o holokauście, sporządzony na podstawie dokumentów przywiezionych do Londynu przez Jana Karskiego.
1944 – W Moskwie zawarto sojusz radziecko-francuski.
1945 – Alcide De Gasperi został premierem Włoch.
1948:
István Dobi został premierem Węgier.
ONZ uchwaliła Powszechną Deklarację Praw Człowieka.
Otwarto Port lotniczy Meigs Field w Chicago.
1949 – Chińska wojna domowa: wojska komunistyczne podeszły pod Chengdu, ostatnie miasto na kontynencie znajdujące się pod kontrolą Kuomintangu. Tego samego dnia Czang Kaj-szek ewakuował się samolotem na Tajwan.
1954 – Ichirō Hatoyama został premierem Japonii.
1957 – Dokonano oblotu włoskiego myśliwca Aermacchi MB-326.
1961 – ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Albanią.
1962 – Premiera brytyjskiego filmu przygodowego Lawrence z Arabii w reżyserii Davida Leana.
1963:
Brytyjski protektorat Zanzibar uzyskał niepodległość jako sułtanat.
Wybuchło powstanie antybrytyjskie w Jemenie.
1969:
Premiera amerykańskiego filmu Czyż nie dobija się koni? w reżyserii Sydneya Pollacka.
Prezydent Dahomeju (późniejszego Beninu) Émile Derlin Zinsou został obalony w wojskowym zamachu stanu.
Została wręczona po raz pierwszy Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii.
1974 – Premiera amerykańskiego filmu katastroficznego Płonący wieżowiec w reżyserii Johna Guillermina.
1975 – Utworzono Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.
1977 – Rozpoczęła się załogowa misja Sojuz 23 na stację orbitalną Salut 6.
1980:
Czesław Miłosz odebrał literacką nagrodę Nobla.
W Ugandzie odbyły się pierwsze od 1962 roku wybory parlamentarne, w których zwyciężył Kongres Ludowy Ugandy, co umożliwiło powrót do władzy prezydentowi Miltonowi Obote, obalonemu w 1971 roku przez generała Idi Amina.
1982:
Premiera amerykańskiej komedii filmowej Spokojnie, to tylko awaria w reżyserii Kena Finklemana.
W Montego Bay na Jamajce podpisano Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza.
1983:
Danuta Wałęsa, w imieniu swego męża Lecha, odebrała w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla.
Raúl Alfonsín został prezydentem Argentyny.
1984 – Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur.
1988 – W amerykańskim Lake Placid szwedzki skoczek narciarski Jan Boklöv po raz pierwszy wygrał zawody o Pucharu Świata dzięki zastosowaniu tzw. "stylu V".
1989 – Marián Čalfa został premierem Czechosłowacji.
1990 – Rada Najwyższa Gruzji podjęła decyzję o likwidacji Południowoosetyjskiego Obwodu Autonomicznego.
1991 – Władze Górskiego Karabachu przeprowadziły referendum, w którym przygniatająca większość mieszkańców opowiedziała się za niepodległością.
1993 – Premiera gry komputerowej Doom.
1996 – Wisława Szymborska odebrała literacką nagrodę Nobla.
1997 – Stolica Kazachstanu została przeniesiona z Ałmaty do Astany.
1999 – Fernando de la Rúa został prezydentem Argentyny.
2000 – Ion Iliescu został po raz drugi prezydentem Rumunii.
2002 – Premiera amerykańskiego musicalu filmowego Chicago w reżyserii Roba Marshalla.
2005:
Islandka Unnur Birna Vilhjálmsdóttir zdobyła w chińskim kurorcie Sanya tytuł Miss Świata.
W katastrofie lotu Sosoliso Airlines 1145 w Nigerii zginęło 108 osób, a 2 zostały ranne.
Wystartowała rosyjska telewizja informacyjna w języku angielskim Russia Today.
2007:
Cristina Fernández de Kirchner jako druga kobieta (po Isabel Perón) objęła urząd prezydenta Argentyny.
Koncert Led Zeppelin w Londynie (reaktywacja zespołu).
2009 – W Dublinie otwarto Most im. Samuela Becketta.
2010 – Były premier Chorwacji Ivo Sanader został aresztowany na autostradzie w Austrii, dokąd uciekł po uchyleniu mu immunitetu parlamentarnego w związku z zarzutami korupcyjnymi.
2011:
Mohammed Basindawa został premierem Jemenu.
Na podstawie porozumienia z opozycją ustąpił ze stanowiska prezydent Osetii Południowej Eduard Kokojty. Tymczasowym prezydentem został premier Wadim Browcew.
2012 – W Republice Środkowoafrykańskiej partyzanci z koalicji Seleka wznowili rebelię zmierzającą do obalenia prezydenta François Bozizé.
Urodzili się[edytuj | edytuj kod]
1394 – Jakub I Stuart, król Szkocji (zm. 1437)
1452 – Johannes Stöffler, niemiecki matematyk, astronom (zm. 1531)
1489 – Gaston z Foix, francuski książę, dowódca wojskowy (zm. 1512)
1538 – Giovanni Battista Guarini, włoski poeta, filozof, dyplomata (zm. 1612)
1588 – Isaac Beeckman, holenderski filozof, naukowiec (zm. 1637)
1751 – George Shaw, brytyjski botanik, zoolog (zm. 1813)
1773 – Antonina Campi, polska śpiewaczka operowa (mezzosopran) (zm. 1822)
1775 – Giacomo Filippo Fransoni, włoski kardynał (zm. 1856)
1776:
Maria Leopoldyna Habsburg-Este, elektorowa Bawarii i Palatynatu (zm. 1848)
Franz Krieg von Hochfelden, austriacki polityk (zm. 1856)
Abraham Mendelssohn-Bartholdy, niemiecki bankier, filantrop pochodzenia żydowskiego (zm. 1835)
1778 – Antonio Francesco Orioli, włoski kardynał (zm. 1852)
1787 – Mikołaj Sikatka, polski pasterz, wizjoner (zm. 1857)
1791 – Friedrich von Gärtner, niemiecki architekt (zm. 1847)
1800 – Philippe Ricord, francuski lekarz, fizyk (zm. 1889)
1804 – Carl Gustav Jakob Jacobi, niemiecki matematyk (zm. 1851)
1805:
Karl Ferdinand Sohn, niemiecki malarz (zm. 1867)
Joseph Škoda, czeski lekarz (zm. 1881)
Amelia Załuska, polska kompozytorka, poetka, malarka, (zm. 1858)
1814 – Sebastian Brunner, austriacki pisarz, teolog katolicki (zm. 1893)
1815 – Ada Lovelace, brytyjska matematyk (zm. 1852)
1818 – František Ladislav Rieger, czeski polityk, ekonomista (zm. 1903)
1819 – Felice Orsini, włoski rewolucjonista, zamachowiec (zm. 1858)
1821 – Nikołaj Niekrasow, rosyjski pisarz (zm. 1878)
1822 – César Franck, francuski kompozytor, organista pochodzenia belgijskiego (zm. 1890)
1827 – Alojzy Maria Palazzolo, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1886)
1830 – Emily Dickinson, amerykańska poetka (zm. 1886)
1841 – Joseph Blackburne, brytyjski szachista (zm. 1924)
1849 – Prosper Henry, francuski optyk, astronom (zm. 1903)
1852:
Henri Gervex, francuski malarz (zm. 1929)
Israel Cook Russell, amerykański geolog (zm. 1906)
1853 – Marian Józef Ryx, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski (zm. 1930)
1854 – Thomas Cooper Gotch, brytyjski malarz, ilustrator (zm. 1931)
1855:
Shigetō Dewa, japoński admirał (zm. 1930)
August Spies, niemiecki anarchista, dziennikarz (zm. 1887)
1864 – Carl Hellström, szwedzki żeglarz sportowy (zm. 1962)
1866 – Dušan Makovický, słowacki lekarz, pisarz, publicysta, tłumacz (zm. 1921)
1867 – Lauritz Christiansen, norweski żeglarz sportowy (zm. 1930)
1870:
Pierre Louÿs, francuski pisarz, poeta (zm. 1925)
Ferdynand Ruszczyc, polski malarz, grafik, rysownik (zm. 1936)
1873 – Arnold Hasse, niemiecki polityk, nadburmistrz Torunia (zm. 1933)
1876 – Sven Wingqvist, szwedzki inżynier, wynalazca, przemysłowiec (zm. 1953)
1878 – Chakravarthi Rajagopalachari, indyjski polityk, prawnik, pisarz (zm. 1972)
1879 – E.H. Shepard, brytyjski malarz, ilustrator (zm. 1976)
1880 – Charles King, amerykański lekkoatleta, skoczek w dal, trójskoczek (zm. 1958)
1881 – Arnold Bolland, polski chemik (zm. 1940)
1882:
Kazimierz Czarnecki, polski śpiewak operowy (tenor) (zm. 1964)
Otto Neurath, austriacki socjolog, ekonomista, filozof (zm. 1945)
Louis Wilkins, amerykański lekkoatleta, skoczek o tyczce (zm. 1950)
1883:
Giovanni Messe, włoski marszałek polny (zm. 1968)
Andriej Wyszynski, radziecki prawnik, działacz komunistyczny, dyplomata, minister spraw zagranicznych (zm. 1954)
1884 – Albert Steffen, szwajcarski poeta, malarz, dramatopisarz, eseista, powieściopisarz (zm. 1963)
1886 – Victor McLaglen, amerykański bokser, aktor (zm. 1959)
1887:
Stanley Cobb, amerykański neurolog, psychiatra (zm. 1968)
John Cudahy, amerykański dyplomata (zm. 1943)
1888 – Julien Pouchois, francuski kolarz torowy (zm. 1955)
1890:
László Bárdossy, węgierski polityk, dyplomata, premier Węgier (zm. 1946)
Leon Indenbaum, ukraiński rzeźbiarz pochodzenia żydowskiego (zm. 1981)
1891:
Harold Alexander, brytyjski marszałek polny (zm. 1969)
Nelly Sachs, niemiecka poetka, laureatka Nagrody Nobla (zm. 1970)
1892 – Maria od Jezusa Ukrzyżowanego Petković, chorwacka zakonnica, założycielka Córek Miłosierdzia, błogosławiona (zm. 1966)
1893 – Jerzy Stempowski, polski eseista, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1969)
1894 – Tadeusz Roman Tomaszewski, polski generał (zm. 1967)
1895 – Józef Janos, polski artysta ludowy, rzeźbiarz, poeta (zm. 1985)
1896:
Vivienne Osborne, amerykańska aktorka (zm. 1961)
Luiz Vinhaes, brazylijski trener piłkarski (zm. 1960)
1897 – Karl Heinrich Waggerl, austriacki pisarz (zm. 1973)
1898 – Franciszek Zachara, polsko-amerykański kompozytor, pianista (zm. 1966)
1900 – Henryk Niewodniczański, polski fizyk jądrowy (zm. 1968)
1908 – Olivier Messiaen, francuski kompozytor, organista (zm. 1992)
1909 – Adam Borys, polski podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego, cichociemny (zm. 1986)
1910 – Leon Greenman, brytyjski publicysta (zm. 2008)
1912 – Jerzy Turowicz, polski publicysta, dziennikarz (zm. 1999)
1914:
Astrid Henning-Jensen, duńska reżyserka filmowa (zm. 2002)
Dorothy Lamour, amerykańska aktorka (zm. 1996)
1921:
Christine Brückner, niemiecka pisarka (zm. 1996)
Giuseppe Prisco, włoski działacz piłkarski (zm. 2001)
1922 – Harry Siljander, fiński bokser (zm. 2010)
1923:
Johnny Dixon, angielski piłkarz (zm. 2009)
Harold Gould, amerykański aktor (zm. 2010)
Sheldon Reynolds, amerykański reżyser filmowy (zm. 2003)
Jorge Semprún, hiszpański pisarz (zm. 2011)
1924:
Michaił Jerszow, rosyjski reżyser filmowy (zm. 2004)
Michael Manley, jamajski polityk, premier Jamajki (zm. 1997)
1926 – Bronisław Dostatni, polski pisarz, podróżnik (zm. 2001)
1927 – Marian Kozłowski, polski działacz sportowy (zm. 2004)
1928:
Dan Blocker, amerykański aktor (zm. 1972)
Milan Rúfus, słowacki poeta, eseista, tłumacz (zm. 2009)
1930 – Janusz Paradowski, polski kolarz szosowy (zm. 2013)
1931 – Joseph Peter O'Connell, australijski duchowny katolicki, biskup Melbourne (zm. 2013)
1933 – Eiichi Kawatei, japoński działacz sportowy (zm. 2013)
1935:
Ewa Berger-Jankowska, polska aktorka
Jaromil Jireš, czeski reżyser filmowy
Shūji Terayama, japoński reżyser filmowy (zm. 1983)
Zygmunt Trziszka, polski pisarz, krytyk literacki
1936:
Barbara Bosak, polska aktorka (zm. 1979)
Andrzej Nowiński, polski aktor
Janusz Pawłowski, polski operator filmowy
Roman Załuski, polski reżyser filmowy
1939 – Russell Means, amerykański aktor, polityk, działacz na rzecz praw Indian (zm. 2012)
1940 – Aleksander Smolar, polski politolog, publicysta
1945:
Marek Grechuta, polski piosenkarz, poeta, kompozytor, malarz (zm. 2006)
Andrzej Łuczeńczyk, polski pisarz (zm. 1991)
Wiesław Mering, polski duchowny katolicki, biskup włocławski
1946 – Jan Sawka, polski grafik, malarz, rysownik (zm. 2012)
1948:
Abu Abbas, palestyński terrorysta (zm. 2004)
Mieczysław Fiodorow, polski aktor (zm. 2011)
Bruno Yizek, kanadyjski curler
1953 – Zbigniew Leraczyk, polski aktor
1956 – Rod Blagojevich, amerykański polityk pochodzenia serbskiego
1957:
Michael Clarke Duncan, amerykański aktor (zm. 2012)
Tadeusz Filipek, polski grafik, malarz (zm. 2010)
1958:
Elżbieta Czerwińska-Sofulak, polska aktorka
Cornelia Funke, niemiecka pisarka
Agnieszka Różycka, polska scenarzystka filmowa
1959 – Adam Rapacki, polski generał policji
1960:
Rati Agnihotri, indyjska aktorka
Kenneth Branagh, brytyjski aktor, reżyser filmowy
1962 – John de Wolf, holenderski piłkarz
1963 – Zbigniew Nowak, polski przedsiębiorca, polityk
1964:
Wiktor Klimow, ukraiński kolarz szosowy
Klubbingman, niemiecki didżej, producent muzyczny
Edith González, meksykańska aktorka
1965:
Sławczo Binew, bułgarski taekwondzista, polityk
Hippolyt Kempf, szwajcarski narciarz alpejski
1968:
Paweł Janowski, polski historyk, teolog
Piotr Zelt, polski aktor
1969 – Rob Blake, kanadyjski hokeista
1971:
Michał Rogacki, polski kompozytor, autor piosenek
Carla Sacramento, portugalska lekkoatletka, biegaczka długodystansowa
1972:
Karl Jindrak, austriacki tenisista stołowy
Brian Molko, brytyjski muzyk pochodzenia belgijskiego, członek zespołu Placebo
1973:
Robert Mioduszewski, polski piłkarz, bramkarz
Tommi Nikunen, fiński trener skoków narciarskich
1974:
Paul Cleave, nowozelandzki pisarz
Michał Kowalski, polski aktor
Tadahiro Nomura, japoński judoka
Meg White, amerykańska wokalistka, członkini zespołu The White Stripes
1975 – Olga Woźniak, polska dziennikarka
1976:
Evidence, amerykański raper
Bartosz Kopeć, polski aktor
1977:
Andrea Henkel, niemiecka biathlonistka
Filip Kalczyński, polski dziennikarz, aktor
1978:
Anna Jesień, polska lekkoatletka, płotkarka
Summer Phoenix, amerykańska aktorka
Daniel Pliński, polski siatkarz
1980:
Michael Albasini, szwajcarski kolarz szosowy
Sarah Chang, amerykańska skrzypaczka
Rémi Santiago, francuski skoczek narciarski
1981:
Fábio Rochemback, brazylijski piłkarz
Paula Vesala, fińska piosenkarka, członkini zespołu PMMP
1983:
Manuel Félix Díaz, dominikański bokser
Patrick Flueger, amerykański aktor
Habib Mohamed, ghański piłkarz
Katrin Siska, estońska muzyk, członkini zespołu Vanilla Ninja
1984:
Edina Gallovits, rumuńska tenisistka
Jayson Paul, amerykański wrestler
1985:
Roman Červenka, czeski hokeista
Ollie Bridewell, brytyjski motocyklista wyścigowy (zm. 2007)
Raven-Symoné, amerykańska aktorka, piosenkarka, tancerka
1986 – Anicka van Emden, holenderska judoczka
1987 – Gonzalo Higuaín, argentyński piłkarz
1988:
Wilfried Bony, iworyjski piłkarz
Neven Subotić, serbski piłkarz
1989:
Rosalind Groenewoud, kanadyjska narciarka dowolna
Domagoj Kapec, chorwacki hokeista (zm. 2008)
Marion Maréchal-Le Pen, francuska polityk
1990:
Giulia Boverio, włoska aktorka
Lenka Dürr, niemiecka siatkarka
Pál Joensen, farerski pływak
Shōya Tomizawa, japoński motocyklista wyścigowy (zm. 2010)
1991 – Kiki Bertens, holenderska tenisistka
Zmarli[edytuj | edytuj kod]
1041 – Michał IV Paflagończyk, cesarz bizantyński (ur. 1010)
1198 – Awerroes, arabski filozof, teolog, lekarz, prawnik, matematyk, polityk (ur. 1126)
1339 – Jadwiga Kaliska, królowa Polski (ur. ok. 1266 lub później)
1475 – Paolo Uccello, włoski malarz (ur. 1397)
1508 – Rene I, książę Lotaryngii (ur. 1451)
1603 – William Gilbert, angielski lekarz, fizyk (ur. 1544)
1618 – Giulio Caccini, włoski kompozytor (ur. ok. 1545)
1626 – Edmund Gunter, angielski matematyk (ur. 1581)
1665 – Tarquinio Merula, włoski kompozytor (ur. 1595)
1736 – Antonio Manoel de Vilhena, portugalski arystokrata, wielki mistrz zakonu joannitów (ur. 1663)
1792 – William Hoare, angielski malarz (ur. ok. 1707)
1831 – Thomas Johann Seebeck, niemiecki fizyk (ur. 1770)
1850 – Józef Bem, polski generał, uczestnik powstania listopadowego i Wiosny Ludów (ur. 1794)
1851 – Karl Drais, niemiecki wynalazca (ur. 1785)
1865 – Leopold I Koburg, książę Saksonia-Coburg-Gotha, król Belgów (ur. 1790)
1873 – Ludwik Brzozowski, polski pisarz, poeta, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1833)
1884 – Jules Bastien-Lepage, francuski malarz (ur. 1848)
1887 – Henryk Janko, polski ziemianin, polityk, wojskowy, uczestnik powstania listopadowego, uczestnik Wiosny Ludów i powstania styczniowego (ur. 1807)
1889 – Ludwig Anzengruber, austriacki pisarz, poeta (ur. 1839)
1896 – Alfred Nobel, szwedzki chemik, wynalazca, fundator Nagrody Nobla (ur. 1833)
1897 – Alfred Hartmann, szwajcarski pisarz (ur. 1814)
1909 – Czerwona Chmura, wódz indiański (ur. 1822)
1911 – Joseph Dalton Hooker, brytyjski botanik, podróżnik (ur. 1817)
1917 – Mackenzie Bowell, kanadyjski polityk, premier Kanady (ur. 1824)
1926 – Nikola Pašić, serbski polityk, premier Serbii (ur. 1845)
1928 – Charles Rennie Mackintosh, szkocki architekt, malarz (ur. 1868)
1935 – John Carden, brytyjski konstruktor broni pancernej (ur. 1892)
1936:
Luigi Pirandello, włoski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1867)
Leon Wasilewski, polski polityk, dyplomata (ur. 1870)
1939:
Henryka Frenkel, polska lekarz pediatra pochodzenia żydowskiego (ur. 1880)
John Grieb, amerykański gimnastyk (ur. 1879)
1943 – Alfred Lampe, polski działacz komunistyczny, publicysta (ur. 1900)
1945 – Theodor Dannecker, niemiecki funkcjonariusz nazistowski, zbrodniarz wojenny (ur. 1913)
1946 – Damon Runyon, amerykański dziennikarz, pisarz (ur. 1884)
1948 – Na Hye-sok, koreańska malarka, rzeźbiarka, poetka, działaczka niepodległościowa, feministka (ur. 1896)
1951 – Algernon Blackwood, brytyjski pisarz, dziennikarz, spiker radiowy (ur 1869)
1953 – Lucyna Messal, polska aktorka, śpiewaczka, tancerka (ur. 1886)
1954 – Jerzy Lande, polskk prawnik, fotografik, taternik (ur. 1886)
1958 – Hans Næss, norweski żeglarz sportowy (ur. 1886)
1959 – Andrzej Sołtan, polski fizyk (ur. 1897)
1965 – Michał Grażyński, polski polityk, wojewoda śląski, minister informacji (ur. 1890)
1967 – Otis Redding, amerykański piosenkarz (ur. 1941)
1968:
Karl Barth, szwajcarski teolog protestancki (ur. 1886)
Thomas Merton, amerykański pisarz (ur. 1915)
1978 – Edward Davis Wood Jr., amerykański reżyser filmowy (ur. 1924)
1979 – Ann Dvorak, amerykańska aktorka (ur. 1912)
1980 – Phillip MacDonald, brytyjski pisarz, scenarzysta filmowy (ur. 1901)
1982:
Freeman Gosden, amerykański aktor (ur. 1899)
Tomasz Hopfer, polski dziennikarz sportowy (ur. 1935)
1983 – Hilary Chełchowski, polski polityk, wicepremier (ur. 1908)
1985 – Ewa Kołaczkowska, polska pisarka, tłumaczka (ur. 1910)
1986 – Susan Cabot, amerykańska aktorka (ur. 1927)
1987:
Jascha Heifetz, amerykański skrzypek pochodzenia żydowskiego (ur. 1901)
Slam Stewart, amerykański basista jazzowy (ur. 1914)
1988 – Richard S. Castellano, amerykański aktor (ur. 1933)
1991 – Franco Maria Malfatti, włoski polityk (ur. 1927)
1992:
Ignacy Loga-Sowiński, polski polityk, działacz komunistyczny i związkowy (ur. 1914)
Dan Maskell, brytyjski dziennikarz sportowy (ur. 1908)
1994:
Keith Joseph, brytyjski arystokrata, polityk (ur. 1918)
Alex Wilson, kanadyjski lekkoatleta, sprinter i średniodystansowiec (ur. 1905)
1996:
Faron Young, amerykański piosenkarz (ur. 1932)
Maryna Zagórska, polska tłumaczka (ur. 1906)
1999:
Rick Danko, kanadyjski muzyk, członek zespołu The Band (ur. 1942)
Shirley Hemphill, amerykańska aktorka (ur. 1947)
Franjo Tuđman, chorwacki polityk, prezydent Chorwacji (ur. 1922)
2000 – Marie Windsor, amerykańska aktorka (ur. 1919)
2003 – Janusz Pajewski, polski historyk (ur. 1907)
2005:
Mary Jackson, amerykańska aktorka (ur. 1910)
Eugene McCarthy, amerykański polityk (ur. 1916)
Richard Pryor, amerykański aktor (ur. 1940)
2006:
Ivan Dieška, słowacki taternik, alpinista, pisarz (ur. 1941)
Salvatore Pappalardo, włoski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Palermo (ur. 1918)
Augusto Pinochet, chilijski generał, polityk, prezydent Chile (ur. 1915)
Włodzimierz Rzeczycki, polski aktor (ur. 1916)
Kazimierz Schilling, polski astronom (ur. 1943)
2007:
Leonard Duszeńko, polski leśniczy, działacz opozycji antykomunistycznej (ur. 1931)
Ashleigh Aston Moore, kanadyjska aktorka dziecięca (ur. 1981)
Andrzej Rogalski, polski piłkarz (ur. 1951)
Gordon Samuels, australijski prawnik, polityk, gubernator Nowej Południowej Walii (ur. 1923)
2008 – Mark Diesen, amerykański szachista (ur. 1957)
2009 – Henryk Groszyk, polski prawnik (ur. 1926)
2010:
Czesław Budzyński, polski poeta, powieściopisarz, dyplomata (ur. 1932)
John Fenn, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1917)
Mieczysław Krajewski, polski ekonomista, polityk (ur. 1932)
2012:
Iajuddin Ahmed, banglijski polityk, prezydent Bangladeszu (ur. 1931)
Lisa Della Casa, szwajcarska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1919)
Ludwik Górski, polski chemik (ur. 1924)
John Small, amerykański futbolista (ur. 1946)
Krzysztof Zalewski, polski historyk, dziennikarz (ur. 1966)
1279 – W krypcie kościoła franciszkanów w Krakowie pochowano księcia Bolesława V Wstydliwego.
1671 – Sułtan Imperium Osmańskiego Mehmed IV wypowiedział wojnę Polsce.
1789 – Na posiedzeniu Sejmu odczytano list króla Prus Fryderyka Wilhelma II, w którym obiecywał on zawarcie sojuszu z Rzeczpospolitą pod warunkiem przeprowadzenia reform ustrojowych i wzmocnienia władzy wykonawczej w państwie.
1796 – Nowy car Paweł I ogłosił amnestię dla uczestników insurekcji kościuszkowskiej przebywających na zesłaniu w Rosji.
1806 – Przebywający w Poznaniu Napoleon Bonaparte przyjął delegację Elektoratu Hanoweru.
1811 – W Szczecinie spłonął doszczętnie kościół św. Mikołaja, używany przez okupacyjne wojska francuskie jako magazyn paszy dla koni.
1812 – Inwazja Napolona na Rosję: wojska rosyjskie ponownie zajęły Wilno.
1874 – We wsi Kłoda Mała koło Białej Podlaskiej, w proteście przeciw szykanom związanym z narzuceniem wyznania prawosławnego, dokonała samospalenia rodzina Koniuszewskich – rodzice z dwójką małych dzieci. Józef Koniuszewski za odmowę porzucenia grekokatolicyzmu miał zostać pobity, obciążony podatkami i zamknięty w areszcie. Desperacką decyzję podjął na wieść o przymusowym chrzcie córki w cerkwi prawosławnej.
1875 – Otwarto jednotorową linię kolejową Poznań-Kluczbork.
1898 – Oddano do użytku Palmiarnię Legnicką.
1920 – Utworzono diecezję łódzką.
1926 – Powołano Radę Finansową.
1939 – NKWD aresztowało we Lwowie w dniach 9 i 10 grudnia około 2 tysięcy oficerów Wojska Polskiego, których osadzono w poklasztornym więzieniu przy ul. Kazimierzowskiej (tzw. Brygidkach), a następnie wywieziono w głąb ZSRR.
1942 – We wsi Wola Przybysławska (powiat lubelski) hitlerowcy zamordowali 16-19 Polaków i 2 Żydów.
1956:
Rada Państwa wydała dekret przywracający Katowicom i województwu katowickiemu pierwotne nazwy.
Została powołana tzw. Komisja Mazura, mająca zbadać przypadki łamania prawa w naczelnych organach ścigania i wymiaru sprawiedliwości do 1956 roku.
1959 – Sejm PRL przyjął ustawę o Służbie Więziennej.
1966 – Grupa Czerwone Gitary wydała swój pierwszy album To właśnie my.
1972 – Premiera filmu Trzeba zabić tę miłość w reżyserii Janusza Morgensterna.
1980 – Powstał Instytut Nauk Ekonomicznych PAN.
1982 – Podczas meczu Górnik Wałbrzych-Pogoń Szczecin Mieczysław Młynarski ustanowił rekord rzuconych punktów (90) polskiej ekstraklasy koszykarskiej.
1989:
Premiera filmu telewizyjnego Dekalog I w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.
Zdemontowano pomnik Włodzimierza Lenina w Nowej Hucie.
1993 – Instytut Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego powołał organizowaną corocznie olimpiadę informatyczną, skierowaną do uczniów szkół średnich i gimnazjów.
2004 – Po wieloletniej przebudowie otwarto nowoczesny gmach Filharmonii Łódzkiej im. Artura Rubinsteina.
2007 – Wystartowała Biełsat TV.
2011 – Leszek Miller został ponownie wybrany na przewodniczącego SLD.
Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]
Marcin Luter pali bullę Exsurge Domine (1520)
W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
10 grudnia
741 – Zachariasz został papieżem.
1041 – Michał V Kalafates objął tron Bizancjum.
1260 – Zwycięstwo mameluków nad Mongołami w I bitwie pod Hims.
1508 – Wojny włoskie: z inicjatywy papieża Juliusza II sformowano antywenecką Ligę z Cambrai.
1520 – W Wittenberdze Marcin Luter spalił publicznie papieską bullę Exsurge Domine, wzywającą go do odwołania 95 tez.
1541 – Wykonano wyroki śmierci na Francisie Derehamie i Thomasie Culpeperze, kochankach (byłym i aktualnym) Katarzyny Howard, piątej żony króla Anglii Henryka VIII.
1652 – I wojna angielsko-holenderska: flota holenderska pod dowództwem admirała Maartena Trompa pokonała Anglików w bitwie pod Dungeness.
1684 – Odwołująca się do praw Keplera praca Isaaca Newtona De Motu Corporum o pojęciu grawitacji i jej wpływie na orbity planet, została odczytana w Royal Society przez Edmunda Halleya. Praca ta obejmowała początki praw ruchu, które zostały szerzej omówione w Principiach.
1710 – Wojna o sukcesję hiszpańską: wojska francusko-hiszpańskie pokonały Austriaków w bitwie pod Villaviciozą.
1716 – W Lipsku powstało stowarzyszenie studentów Sorabija.
1726 – Agnieszka z Montepulciano została kanonizowana przez papieża Benedykta XIII.
1768 – W Londynie odbyło się zebranie założycielskie Royal Academy of Arts.
1807 – Napoleon Bonaparte przyłączył Królestwo Etrurii ze stolicą we Florencji do Cesarstwa Francuskiego.
1809 – W Jönköping podpisano traktat pokojowy kończący wojnę duńsko-szwedzką.
1817 – Missisipi jako 20. stan dołączyło do Unii.
1821 – W Santiago otwarto Cmentarz Generalny, będący chilijską nekropolią narodową.
1831 – W Paryżu założono Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich.
1832 – W Gruzji aresztowano grupę młodych szlachciców, którzy zainspirowani rosyjskim powstaniem dekabrystów polskim powstaniem listopadowym zorganizowali spisek mający na celu wyzwolenie kraju spod okupacji rosyjskiej.
1834 – W Wielkiej Brytanii powstał pierwszy rząd Roberta Peela.
1848 – Ludwik Napoleon Bonaparte został wybrany na prezydenta Francji.
1859:
Wojna domowa w Wenezueli: zwycięstwo Federalistów w bitwie pod Santa Inés.
Założono Uniwersytet Ateneum Manilski.
1861 – Wojna secesyjna: Kentucky jako 12. stan przystąpiło do Skonfederowanych Stanów Ameryki.
1865 – Leopold II Koburg został królem Belgów.
1868 – W Londynie uruchomiono pierwszą na świecie uliczną sygnalizację świetlną.
1869:
Amerykanin George Hull przyznał się w prasie do zorganizowania oszustwa naukowego, polegającego na odkopaniu skamieniałych rzekomych szczątków człowieka o wzroście 3 m (tzw. Giganta z Cardiff).
Wyoming (wówczas terytorium) przyznało prawa wyborcze kobietom.
1870 – Wojna francusko-pruska: zwycięstwo wojsk pruskich w bitwie pod Beaugency.
1877 – X wojna rosyjsko-turecka: po 5 miesiącach oblężenia wojska rosyjsko-rumuńskie zdobyły Plewen.
1879:
Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę Isolda.
Zmierzono najniższą temperaturę w historii Paryża (–23,9°C).
1889 – Amerykanin George Stafford Parker opatentował swoje pierwsze wieczne pióro.
1890 – Zakończono budowę nieistniejącego już pierwszego nowojorskiego drapacza chmur New York World Building.
1895 – W Petersburgu odbyła się premiera opery Noc wigilijna Nikołaja Rimskiego-Korsakowa.
1898 – W Paryżu zawarto pokój kończący wojnę amerykańsko-hiszpańską.
1899:
II wojna burska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Stormbergiem.
Sobhuza II został królem Suazi.
1901 – Przyznano po raz pierwszy Nagrody Nobla.
1902:
Na Tasmanii kobiety uzyskały prawa wyborcze.
W Egipcie otwarto Tamę Asuańską.
1903 – Maria Skłodowska-Curie, Pierre Curie i Henri Becquerel odebrali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.
1905 – Henryk Sienkiewicz odebrał literacką nagrodę Nobla.
1910 – W nowojorskiej Metropolitan Opera odbyła się premiera opery Dziewczyna ze Złotego Zachodu Giacomo Pucciniego.
1911 – Maria Skłodowska-Curie odebrała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
1918 – Bolszewicy zajęli opuszczony przez Niemców Mińsk.
1921 – José María Orellana został prezydentem Gwatemali.
1924:
Adolf Hitler został przedterminowo zwolniony z więzienia.
Władysław Reymont odebrał literacką nagrodę Nobla.
1928:
Joseph Ward został po raz drugi premierem Nowej Zelandii.
Wilhelm Miklas został prezydentem Austrii.
1931:
Niceto Alcalá-Zamora został wybrany przez parlament na pierwszego prezydenta II Republiki Hiszpańskiej.
Uruchomiono kombinat hutniczy w Magnitogorsku.
1932 – Tajlandia została monarchią konstytucyjną.
1936 – Król Wielkiej Brytanii Edward VIII Windsor zrzekł się tronu z powodu planów zawarcia małżeństwa z amerykańską rozwódką Wallis Simpson.
1937 – W Miami otwarto Orange Bowl Stadium.
1941 – Wojna na Pacyfiku: pod Kuantanem doszło do pierwszego w czasie wojny starcia brytyjsko-japońskiego.
1942 – Minister spraw zagranicznych Edward Raczyński przedstawił aliantom szczegółowy raport o holokauście, sporządzony na podstawie dokumentów przywiezionych do Londynu przez Jana Karskiego.
1944 – W Moskwie zawarto sojusz radziecko-francuski.
1945 – Alcide De Gasperi został premierem Włoch.
1948:
István Dobi został premierem Węgier.
ONZ uchwaliła Powszechną Deklarację Praw Człowieka.
Otwarto Port lotniczy Meigs Field w Chicago.
1949 – Chińska wojna domowa: wojska komunistyczne podeszły pod Chengdu, ostatnie miasto na kontynencie znajdujące się pod kontrolą Kuomintangu. Tego samego dnia Czang Kaj-szek ewakuował się samolotem na Tajwan.
1954 – Ichirō Hatoyama został premierem Japonii.
1957 – Dokonano oblotu włoskiego myśliwca Aermacchi MB-326.
1961 – ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Albanią.
1962 – Premiera brytyjskiego filmu przygodowego Lawrence z Arabii w reżyserii Davida Leana.
1963:
Brytyjski protektorat Zanzibar uzyskał niepodległość jako sułtanat.
Wybuchło powstanie antybrytyjskie w Jemenie.
1969:
Premiera amerykańskiego filmu Czyż nie dobija się koni? w reżyserii Sydneya Pollacka.
Prezydent Dahomeju (późniejszego Beninu) Émile Derlin Zinsou został obalony w wojskowym zamachu stanu.
Została wręczona po raz pierwszy Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii.
1974 – Premiera amerykańskiego filmu katastroficznego Płonący wieżowiec w reżyserii Johna Guillermina.
1975 – Utworzono Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.
1977 – Rozpoczęła się załogowa misja Sojuz 23 na stację orbitalną Salut 6.
1980:
Czesław Miłosz odebrał literacką nagrodę Nobla.
W Ugandzie odbyły się pierwsze od 1962 roku wybory parlamentarne, w których zwyciężył Kongres Ludowy Ugandy, co umożliwiło powrót do władzy prezydentowi Miltonowi Obote, obalonemu w 1971 roku przez generała Idi Amina.
1982:
Premiera amerykańskiej komedii filmowej Spokojnie, to tylko awaria w reżyserii Kena Finklemana.
W Montego Bay na Jamajce podpisano Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza.
1983:
Danuta Wałęsa, w imieniu swego męża Lecha, odebrała w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla.
Raúl Alfonsín został prezydentem Argentyny.
1984 – Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur.
1988 – W amerykańskim Lake Placid szwedzki skoczek narciarski Jan Boklöv po raz pierwszy wygrał zawody o Pucharu Świata dzięki zastosowaniu tzw. "stylu V".
1989 – Marián Čalfa został premierem Czechosłowacji.
1990 – Rada Najwyższa Gruzji podjęła decyzję o likwidacji Południowoosetyjskiego Obwodu Autonomicznego.
1991 – Władze Górskiego Karabachu przeprowadziły referendum, w którym przygniatająca większość mieszkańców opowiedziała się za niepodległością.
1993 – Premiera gry komputerowej Doom.
1996 – Wisława Szymborska odebrała literacką nagrodę Nobla.
1997 – Stolica Kazachstanu została przeniesiona z Ałmaty do Astany.
1999 – Fernando de la Rúa został prezydentem Argentyny.
2000 – Ion Iliescu został po raz drugi prezydentem Rumunii.
2002 – Premiera amerykańskiego musicalu filmowego Chicago w reżyserii Roba Marshalla.
2005:
Islandka Unnur Birna Vilhjálmsdóttir zdobyła w chińskim kurorcie Sanya tytuł Miss Świata.
W katastrofie lotu Sosoliso Airlines 1145 w Nigerii zginęło 108 osób, a 2 zostały ranne.
Wystartowała rosyjska telewizja informacyjna w języku angielskim Russia Today.
2007:
Cristina Fernández de Kirchner jako druga kobieta (po Isabel Perón) objęła urząd prezydenta Argentyny.
Koncert Led Zeppelin w Londynie (reaktywacja zespołu).
2009 – W Dublinie otwarto Most im. Samuela Becketta.
2010 – Były premier Chorwacji Ivo Sanader został aresztowany na autostradzie w Austrii, dokąd uciekł po uchyleniu mu immunitetu parlamentarnego w związku z zarzutami korupcyjnymi.
2011:
Mohammed Basindawa został premierem Jemenu.
Na podstawie porozumienia z opozycją ustąpił ze stanowiska prezydent Osetii Południowej Eduard Kokojty. Tymczasowym prezydentem został premier Wadim Browcew.
2012 – W Republice Środkowoafrykańskiej partyzanci z koalicji Seleka wznowili rebelię zmierzającą do obalenia prezydenta François Bozizé.
Urodzili się[edytuj | edytuj kod]
1394 – Jakub I Stuart, król Szkocji (zm. 1437)
1452 – Johannes Stöffler, niemiecki matematyk, astronom (zm. 1531)
1489 – Gaston z Foix, francuski książę, dowódca wojskowy (zm. 1512)
1538 – Giovanni Battista Guarini, włoski poeta, filozof, dyplomata (zm. 1612)
1588 – Isaac Beeckman, holenderski filozof, naukowiec (zm. 1637)
1751 – George Shaw, brytyjski botanik, zoolog (zm. 1813)
1773 – Antonina Campi, polska śpiewaczka operowa (mezzosopran) (zm. 1822)
1775 – Giacomo Filippo Fransoni, włoski kardynał (zm. 1856)
1776:
Maria Leopoldyna Habsburg-Este, elektorowa Bawarii i Palatynatu (zm. 1848)
Franz Krieg von Hochfelden, austriacki polityk (zm. 1856)
Abraham Mendelssohn-Bartholdy, niemiecki bankier, filantrop pochodzenia żydowskiego (zm. 1835)
1778 – Antonio Francesco Orioli, włoski kardynał (zm. 1852)
1787 – Mikołaj Sikatka, polski pasterz, wizjoner (zm. 1857)
1791 – Friedrich von Gärtner, niemiecki architekt (zm. 1847)
1800 – Philippe Ricord, francuski lekarz, fizyk (zm. 1889)
1804 – Carl Gustav Jakob Jacobi, niemiecki matematyk (zm. 1851)
1805:
Karl Ferdinand Sohn, niemiecki malarz (zm. 1867)
Joseph Škoda, czeski lekarz (zm. 1881)
Amelia Załuska, polska kompozytorka, poetka, malarka, (zm. 1858)
1814 – Sebastian Brunner, austriacki pisarz, teolog katolicki (zm. 1893)
1815 – Ada Lovelace, brytyjska matematyk (zm. 1852)
1818 – František Ladislav Rieger, czeski polityk, ekonomista (zm. 1903)
1819 – Felice Orsini, włoski rewolucjonista, zamachowiec (zm. 1858)
1821 – Nikołaj Niekrasow, rosyjski pisarz (zm. 1878)
1822 – César Franck, francuski kompozytor, organista pochodzenia belgijskiego (zm. 1890)
1827 – Alojzy Maria Palazzolo, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1886)
1830 – Emily Dickinson, amerykańska poetka (zm. 1886)
1841 – Joseph Blackburne, brytyjski szachista (zm. 1924)
1849 – Prosper Henry, francuski optyk, astronom (zm. 1903)
1852:
Henri Gervex, francuski malarz (zm. 1929)
Israel Cook Russell, amerykański geolog (zm. 1906)
1853 – Marian Józef Ryx, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski (zm. 1930)
1854 – Thomas Cooper Gotch, brytyjski malarz, ilustrator (zm. 1931)
1855:
Shigetō Dewa, japoński admirał (zm. 1930)
August Spies, niemiecki anarchista, dziennikarz (zm. 1887)
1864 – Carl Hellström, szwedzki żeglarz sportowy (zm. 1962)
1866 – Dušan Makovický, słowacki lekarz, pisarz, publicysta, tłumacz (zm. 1921)
1867 – Lauritz Christiansen, norweski żeglarz sportowy (zm. 1930)
1870:
Pierre Louÿs, francuski pisarz, poeta (zm. 1925)
Ferdynand Ruszczyc, polski malarz, grafik, rysownik (zm. 1936)
1873 – Arnold Hasse, niemiecki polityk, nadburmistrz Torunia (zm. 1933)
1876 – Sven Wingqvist, szwedzki inżynier, wynalazca, przemysłowiec (zm. 1953)
1878 – Chakravarthi Rajagopalachari, indyjski polityk, prawnik, pisarz (zm. 1972)
1879 – E.H. Shepard, brytyjski malarz, ilustrator (zm. 1976)
1880 – Charles King, amerykański lekkoatleta, skoczek w dal, trójskoczek (zm. 1958)
1881 – Arnold Bolland, polski chemik (zm. 1940)
1882:
Kazimierz Czarnecki, polski śpiewak operowy (tenor) (zm. 1964)
Otto Neurath, austriacki socjolog, ekonomista, filozof (zm. 1945)
Louis Wilkins, amerykański lekkoatleta, skoczek o tyczce (zm. 1950)
1883:
Giovanni Messe, włoski marszałek polny (zm. 1968)
Andriej Wyszynski, radziecki prawnik, działacz komunistyczny, dyplomata, minister spraw zagranicznych (zm. 1954)
1884 – Albert Steffen, szwajcarski poeta, malarz, dramatopisarz, eseista, powieściopisarz (zm. 1963)
1886 – Victor McLaglen, amerykański bokser, aktor (zm. 1959)
1887:
Stanley Cobb, amerykański neurolog, psychiatra (zm. 1968)
John Cudahy, amerykański dyplomata (zm. 1943)
1888 – Julien Pouchois, francuski kolarz torowy (zm. 1955)
1890:
László Bárdossy, węgierski polityk, dyplomata, premier Węgier (zm. 1946)
Leon Indenbaum, ukraiński rzeźbiarz pochodzenia żydowskiego (zm. 1981)
1891:
Harold Alexander, brytyjski marszałek polny (zm. 1969)
Nelly Sachs, niemiecka poetka, laureatka Nagrody Nobla (zm. 1970)
1892 – Maria od Jezusa Ukrzyżowanego Petković, chorwacka zakonnica, założycielka Córek Miłosierdzia, błogosławiona (zm. 1966)
1893 – Jerzy Stempowski, polski eseista, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1969)
1894 – Tadeusz Roman Tomaszewski, polski generał (zm. 1967)
1895 – Józef Janos, polski artysta ludowy, rzeźbiarz, poeta (zm. 1985)
1896:
Vivienne Osborne, amerykańska aktorka (zm. 1961)
Luiz Vinhaes, brazylijski trener piłkarski (zm. 1960)
1897 – Karl Heinrich Waggerl, austriacki pisarz (zm. 1973)
1898 – Franciszek Zachara, polsko-amerykański kompozytor, pianista (zm. 1966)
1900 – Henryk Niewodniczański, polski fizyk jądrowy (zm. 1968)
1908 – Olivier Messiaen, francuski kompozytor, organista (zm. 1992)
1909 – Adam Borys, polski podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego, cichociemny (zm. 1986)
1910 – Leon Greenman, brytyjski publicysta (zm. 2008)
1912 – Jerzy Turowicz, polski publicysta, dziennikarz (zm. 1999)
1914:
Astrid Henning-Jensen, duńska reżyserka filmowa (zm. 2002)
Dorothy Lamour, amerykańska aktorka (zm. 1996)
1921:
Christine Brückner, niemiecka pisarka (zm. 1996)
Giuseppe Prisco, włoski działacz piłkarski (zm. 2001)
1922 – Harry Siljander, fiński bokser (zm. 2010)
1923:
Johnny Dixon, angielski piłkarz (zm. 2009)
Harold Gould, amerykański aktor (zm. 2010)
Sheldon Reynolds, amerykański reżyser filmowy (zm. 2003)
Jorge Semprún, hiszpański pisarz (zm. 2011)
1924:
Michaił Jerszow, rosyjski reżyser filmowy (zm. 2004)
Michael Manley, jamajski polityk, premier Jamajki (zm. 1997)
1926 – Bronisław Dostatni, polski pisarz, podróżnik (zm. 2001)
1927 – Marian Kozłowski, polski działacz sportowy (zm. 2004)
1928:
Dan Blocker, amerykański aktor (zm. 1972)
Milan Rúfus, słowacki poeta, eseista, tłumacz (zm. 2009)
1930 – Janusz Paradowski, polski kolarz szosowy (zm. 2013)
1931 – Joseph Peter O'Connell, australijski duchowny katolicki, biskup Melbourne (zm. 2013)
1933 – Eiichi Kawatei, japoński działacz sportowy (zm. 2013)
1935:
Ewa Berger-Jankowska, polska aktorka
Jaromil Jireš, czeski reżyser filmowy
Shūji Terayama, japoński reżyser filmowy (zm. 1983)
Zygmunt Trziszka, polski pisarz, krytyk literacki
1936:
Barbara Bosak, polska aktorka (zm. 1979)
Andrzej Nowiński, polski aktor
Janusz Pawłowski, polski operator filmowy
Roman Załuski, polski reżyser filmowy
1939 – Russell Means, amerykański aktor, polityk, działacz na rzecz praw Indian (zm. 2012)
1940 – Aleksander Smolar, polski politolog, publicysta
1945:
Marek Grechuta, polski piosenkarz, poeta, kompozytor, malarz (zm. 2006)
Andrzej Łuczeńczyk, polski pisarz (zm. 1991)
Wiesław Mering, polski duchowny katolicki, biskup włocławski
1946 – Jan Sawka, polski grafik, malarz, rysownik (zm. 2012)
1948:
Abu Abbas, palestyński terrorysta (zm. 2004)
Mieczysław Fiodorow, polski aktor (zm. 2011)
Bruno Yizek, kanadyjski curler
1953 – Zbigniew Leraczyk, polski aktor
1956 – Rod Blagojevich, amerykański polityk pochodzenia serbskiego
1957:
Michael Clarke Duncan, amerykański aktor (zm. 2012)
Tadeusz Filipek, polski grafik, malarz (zm. 2010)
1958:
Elżbieta Czerwińska-Sofulak, polska aktorka
Cornelia Funke, niemiecka pisarka
Agnieszka Różycka, polska scenarzystka filmowa
1959 – Adam Rapacki, polski generał policji
1960:
Rati Agnihotri, indyjska aktorka
Kenneth Branagh, brytyjski aktor, reżyser filmowy
1962 – John de Wolf, holenderski piłkarz
1963 – Zbigniew Nowak, polski przedsiębiorca, polityk
1964:
Wiktor Klimow, ukraiński kolarz szosowy
Klubbingman, niemiecki didżej, producent muzyczny
Edith González, meksykańska aktorka
1965:
Sławczo Binew, bułgarski taekwondzista, polityk
Hippolyt Kempf, szwajcarski narciarz alpejski
1968:
Paweł Janowski, polski historyk, teolog
Piotr Zelt, polski aktor
1969 – Rob Blake, kanadyjski hokeista
1971:
Michał Rogacki, polski kompozytor, autor piosenek
Carla Sacramento, portugalska lekkoatletka, biegaczka długodystansowa
1972:
Karl Jindrak, austriacki tenisista stołowy
Brian Molko, brytyjski muzyk pochodzenia belgijskiego, członek zespołu Placebo
1973:
Robert Mioduszewski, polski piłkarz, bramkarz
Tommi Nikunen, fiński trener skoków narciarskich
1974:
Paul Cleave, nowozelandzki pisarz
Michał Kowalski, polski aktor
Tadahiro Nomura, japoński judoka
Meg White, amerykańska wokalistka, członkini zespołu The White Stripes
1975 – Olga Woźniak, polska dziennikarka
1976:
Evidence, amerykański raper
Bartosz Kopeć, polski aktor
1977:
Andrea Henkel, niemiecka biathlonistka
Filip Kalczyński, polski dziennikarz, aktor
1978:
Anna Jesień, polska lekkoatletka, płotkarka
Summer Phoenix, amerykańska aktorka
Daniel Pliński, polski siatkarz
1980:
Michael Albasini, szwajcarski kolarz szosowy
Sarah Chang, amerykańska skrzypaczka
Rémi Santiago, francuski skoczek narciarski
1981:
Fábio Rochemback, brazylijski piłkarz
Paula Vesala, fińska piosenkarka, członkini zespołu PMMP
1983:
Manuel Félix Díaz, dominikański bokser
Patrick Flueger, amerykański aktor
Habib Mohamed, ghański piłkarz
Katrin Siska, estońska muzyk, członkini zespołu Vanilla Ninja
1984:
Edina Gallovits, rumuńska tenisistka
Jayson Paul, amerykański wrestler
1985:
Roman Červenka, czeski hokeista
Ollie Bridewell, brytyjski motocyklista wyścigowy (zm. 2007)
Raven-Symoné, amerykańska aktorka, piosenkarka, tancerka
1986 – Anicka van Emden, holenderska judoczka
1987 – Gonzalo Higuaín, argentyński piłkarz
1988:
Wilfried Bony, iworyjski piłkarz
Neven Subotić, serbski piłkarz
1989:
Rosalind Groenewoud, kanadyjska narciarka dowolna
Domagoj Kapec, chorwacki hokeista (zm. 2008)
Marion Maréchal-Le Pen, francuska polityk
1990:
Giulia Boverio, włoska aktorka
Lenka Dürr, niemiecka siatkarka
Pál Joensen, farerski pływak
Shōya Tomizawa, japoński motocyklista wyścigowy (zm. 2010)
1991 – Kiki Bertens, holenderska tenisistka
Zmarli[edytuj | edytuj kod]
1041 – Michał IV Paflagończyk, cesarz bizantyński (ur. 1010)
1198 – Awerroes, arabski filozof, teolog, lekarz, prawnik, matematyk, polityk (ur. 1126)
1339 – Jadwiga Kaliska, królowa Polski (ur. ok. 1266 lub później)
1475 – Paolo Uccello, włoski malarz (ur. 1397)
1508 – Rene I, książę Lotaryngii (ur. 1451)
1603 – William Gilbert, angielski lekarz, fizyk (ur. 1544)
1618 – Giulio Caccini, włoski kompozytor (ur. ok. 1545)
1626 – Edmund Gunter, angielski matematyk (ur. 1581)
1665 – Tarquinio Merula, włoski kompozytor (ur. 1595)
1736 – Antonio Manoel de Vilhena, portugalski arystokrata, wielki mistrz zakonu joannitów (ur. 1663)
1792 – William Hoare, angielski malarz (ur. ok. 1707)
1831 – Thomas Johann Seebeck, niemiecki fizyk (ur. 1770)
1850 – Józef Bem, polski generał, uczestnik powstania listopadowego i Wiosny Ludów (ur. 1794)
1851 – Karl Drais, niemiecki wynalazca (ur. 1785)
1865 – Leopold I Koburg, książę Saksonia-Coburg-Gotha, król Belgów (ur. 1790)
1873 – Ludwik Brzozowski, polski pisarz, poeta, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1833)
1884 – Jules Bastien-Lepage, francuski malarz (ur. 1848)
1887 – Henryk Janko, polski ziemianin, polityk, wojskowy, uczestnik powstania listopadowego, uczestnik Wiosny Ludów i powstania styczniowego (ur. 1807)
1889 – Ludwig Anzengruber, austriacki pisarz, poeta (ur. 1839)
1896 – Alfred Nobel, szwedzki chemik, wynalazca, fundator Nagrody Nobla (ur. 1833)
1897 – Alfred Hartmann, szwajcarski pisarz (ur. 1814)
1909 – Czerwona Chmura, wódz indiański (ur. 1822)
1911 – Joseph Dalton Hooker, brytyjski botanik, podróżnik (ur. 1817)
1917 – Mackenzie Bowell, kanadyjski polityk, premier Kanady (ur. 1824)
1926 – Nikola Pašić, serbski polityk, premier Serbii (ur. 1845)
1928 – Charles Rennie Mackintosh, szkocki architekt, malarz (ur. 1868)
1935 – John Carden, brytyjski konstruktor broni pancernej (ur. 1892)
1936:
Luigi Pirandello, włoski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1867)
Leon Wasilewski, polski polityk, dyplomata (ur. 1870)
1939:
Henryka Frenkel, polska lekarz pediatra pochodzenia żydowskiego (ur. 1880)
John Grieb, amerykański gimnastyk (ur. 1879)
1943 – Alfred Lampe, polski działacz komunistyczny, publicysta (ur. 1900)
1945 – Theodor Dannecker, niemiecki funkcjonariusz nazistowski, zbrodniarz wojenny (ur. 1913)
1946 – Damon Runyon, amerykański dziennikarz, pisarz (ur. 1884)
1948 – Na Hye-sok, koreańska malarka, rzeźbiarka, poetka, działaczka niepodległościowa, feministka (ur. 1896)
1951 – Algernon Blackwood, brytyjski pisarz, dziennikarz, spiker radiowy (ur 1869)
1953 – Lucyna Messal, polska aktorka, śpiewaczka, tancerka (ur. 1886)
1954 – Jerzy Lande, polskk prawnik, fotografik, taternik (ur. 1886)
1958 – Hans Næss, norweski żeglarz sportowy (ur. 1886)
1959 – Andrzej Sołtan, polski fizyk (ur. 1897)
1965 – Michał Grażyński, polski polityk, wojewoda śląski, minister informacji (ur. 1890)
1967 – Otis Redding, amerykański piosenkarz (ur. 1941)
1968:
Karl Barth, szwajcarski teolog protestancki (ur. 1886)
Thomas Merton, amerykański pisarz (ur. 1915)
1978 – Edward Davis Wood Jr., amerykański reżyser filmowy (ur. 1924)
1979 – Ann Dvorak, amerykańska aktorka (ur. 1912)
1980 – Phillip MacDonald, brytyjski pisarz, scenarzysta filmowy (ur. 1901)
1982:
Freeman Gosden, amerykański aktor (ur. 1899)
Tomasz Hopfer, polski dziennikarz sportowy (ur. 1935)
1983 – Hilary Chełchowski, polski polityk, wicepremier (ur. 1908)
1985 – Ewa Kołaczkowska, polska pisarka, tłumaczka (ur. 1910)
1986 – Susan Cabot, amerykańska aktorka (ur. 1927)
1987:
Jascha Heifetz, amerykański skrzypek pochodzenia żydowskiego (ur. 1901)
Slam Stewart, amerykański basista jazzowy (ur. 1914)
1988 – Richard S. Castellano, amerykański aktor (ur. 1933)
1991 – Franco Maria Malfatti, włoski polityk (ur. 1927)
1992:
Ignacy Loga-Sowiński, polski polityk, działacz komunistyczny i związkowy (ur. 1914)
Dan Maskell, brytyjski dziennikarz sportowy (ur. 1908)
1994:
Keith Joseph, brytyjski arystokrata, polityk (ur. 1918)
Alex Wilson, kanadyjski lekkoatleta, sprinter i średniodystansowiec (ur. 1905)
1996:
Faron Young, amerykański piosenkarz (ur. 1932)
Maryna Zagórska, polska tłumaczka (ur. 1906)
1999:
Rick Danko, kanadyjski muzyk, członek zespołu The Band (ur. 1942)
Shirley Hemphill, amerykańska aktorka (ur. 1947)
Franjo Tuđman, chorwacki polityk, prezydent Chorwacji (ur. 1922)
2000 – Marie Windsor, amerykańska aktorka (ur. 1919)
2003 – Janusz Pajewski, polski historyk (ur. 1907)
2005:
Mary Jackson, amerykańska aktorka (ur. 1910)
Eugene McCarthy, amerykański polityk (ur. 1916)
Richard Pryor, amerykański aktor (ur. 1940)
2006:
Ivan Dieška, słowacki taternik, alpinista, pisarz (ur. 1941)
Salvatore Pappalardo, włoski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Palermo (ur. 1918)
Augusto Pinochet, chilijski generał, polityk, prezydent Chile (ur. 1915)
Włodzimierz Rzeczycki, polski aktor (ur. 1916)
Kazimierz Schilling, polski astronom (ur. 1943)
2007:
Leonard Duszeńko, polski leśniczy, działacz opozycji antykomunistycznej (ur. 1931)
Ashleigh Aston Moore, kanadyjska aktorka dziecięca (ur. 1981)
Andrzej Rogalski, polski piłkarz (ur. 1951)
Gordon Samuels, australijski prawnik, polityk, gubernator Nowej Południowej Walii (ur. 1923)
2008 – Mark Diesen, amerykański szachista (ur. 1957)
2009 – Henryk Groszyk, polski prawnik (ur. 1926)
2010:
Czesław Budzyński, polski poeta, powieściopisarz, dyplomata (ur. 1932)
John Fenn, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1917)
Mieczysław Krajewski, polski ekonomista, polityk (ur. 1932)
2012:
Iajuddin Ahmed, banglijski polityk, prezydent Bangladeszu (ur. 1931)
Lisa Della Casa, szwajcarska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1919)
Ludwik Górski, polski chemik (ur. 1924)
John Small, amerykański futbolista (ur. 1946)
Krzysztof Zalewski, polski historyk, dziennikarz (ur. 1966)
--
Żyje się raz a potem straszy
tl;dr
