Wyrywki z kultury i rozrywki

"(...) przypominały jej one postać drobnego urzędnika o martwej twarzy w pewnej instytucji, do której musiała zajrzeć w dniach, gdy ją i Łużyna odsyłano z kancelarii do kancelarii po jakiś papierek. Urzędnik był uraźliwy, umordowany i jadł chlebek dla cukrzyków, otrzymywał zapewne żałosną pensję, był żonaty, a dziecko miało wysypkę na całym ciele. Do papierka, którego im brakowało i który należało zdobyć, przywiązywał kosmiczne wręcz znaczenie, cały świat wspierał się na tym papierku i jeśli człowiek był go pozbawiony, beznadziejnie rozsypywał się w proch. Mało tego: okazywało się, że Łużynowie nie mogli go uzyskać przed upływem horrendalnych terminów, tysiącleci rozpaczy i pustki i ten ból istnienia wolno było łagodzić sobie wyłącznie pisaniem podań. Urzędnik skarcił biednego Łużyna za palenie w gmachu urzędowym, a Łużyn drgnął i wsunął niedopałek do kieszeni. Przez okno widać było dom w budowie w osłonie rusztowań, deszcz padał ukośnie; w rogu pokoju wisiała czarna marynareczka, którą urzędnik w godzinach pracy zmieniał na lustrynową, jego biurko zaś wytwarzało ogólne wrażenie fioletowego atramentu i nieodmiennie transcendentalnego smutku. Wyszli niczego nie załatwiwszy, a pani Łużyn czuła, jakby odbyła walkę z szarą i ślepą wiecznością, która ją też pokonała, odtrącając pogardliwie nieśmiałą ludzką daninę - trzy cygara. Papierek otrzymali w innej instytucji błyskawicznie. Pani Łużyn myślała potem ze zgrozą, że mały urzędniczek, który ich tam odesłał, wyobraża sobie zapewne, że oni, niczym niepocieszone widma, włóczą się w bezpowietrznych przestworzach, i być może wciąż czeka na ich pokorny, wśród szlochów, powrót."
Vladimir Nabokov, Obrona Łużyna