Producent opon poleca, czyli niezwykła historia gwiazdek Michelin

Zanim to jednak nastąpi, krótko o początkach firmy. Zainteresowanym polecam zgłębienie tematu, bo Michelin ma w swoim dorobku znacznie więcej osiągnięć i pionierskich rozwiązań, my skupimy się jedynie na początkach i drodze gwiazdek Michelin.

Jest rok 1889, Clermont-Ferrand, miasto położone w centralnej Francji. Dwaj bracia, Édouard i André Michelin zakładają firmę sygnowaną ich nazwiskiem. Zakład zajmuje się głównie produkcją rowerowych klocków hamulcowych.
Pewnego dnia do braci zgłasza się rowerzysta z prośbą o pomoc w naprawie koła.
Brzmi to dość śmiesznie, jednak rowerom z końca XIX wieku daleko do tych, jakie znamy dzisiaj, naprawa koła wymagała wtedy nawet kilkunastu godzin pracy. Wtedy to młodszy z braci, Édouard, wpada na genialny pomysł opony możliwej do zdemontowania z koła.
Świadomy potencjału swojego pomysłu szybko go patentuje i wkrótce firma Michelin poszerza swoją działalność o produkcję opon, początkowo rowerowych, z czasem również samochodowych.


W 1894 roku, podczas wystawy w Lyonie, André zwrócił uwagę na stos opon zdobiący wejście na stoisko firmy. W jego głowie zrodził się pomysł stworzenia maskotki firmy, który spodobał się również jego bratu.
Cztery lata później bracia Michelin zamówili u znanego francuskiego rysownika plakat z wizerunkiem ludzika z opon. Tak powstał Bibendum, znany bardziej jako ludzik Michelin, jeden z najbardziej rozpoznawalnych dziś na świecie znaków towarowych.

Przez lata Bibendum nieustannie zmieniał swoją formę, początkowo składał się z 40 opon rowerowych, w ustach trzymał cygaro (z którego potem zrezygnowano), obecnie zaś z 26 opon samochodowych. Dodatkowo w 2007 roku ludzika odchudzono o 20%.


Przez lata firma rozwijała się, wdrażając nowe technologie, zwiększając udział w rynku i zatrudniając kolejnych pracowników. Dziś przedsiębiorstwo zatrudnia na całym świecie ponad 100 tys osób, produkuje rocznie niemal 200 mln opon (od samochodowych do tych dla samolotów, a nawet promów kosmicznych), a przychody sięgają 20 mld euro.

Ale wciąż nie wiemy, jak producent ogumienia zaczął oceniać lokale gastronomiczne. Otóż w 1900 roku starszy z braci, André, wydaje pierwszy przewodnik dla zmotoryzowanych. Miał on być pomocny dla kierowców, zawierał bowiem adresy warsztatów samochodowych, stacji paliw, sklepów z oponami, a także miejsc, gdzie można zjeść czy przenocować, wraz z cennikami poszczególnych usług czy części. Przez pierwsze 20 lat istnienia przewodnik był rozprowadzany za darmo, dopiero potem wniesiono za niego opłatę.
Podobno sami bracia Michelin opowiadali, że zdecydowali się na taki krok, gdy w jednym z warsztatów samochodowych wykorzystano przewodniki do podpierania stołu. Miało to dać im do zrozumienia, że darmowa publikacja nie jest traktowana poważnie.


W 1926 roku do przewodnika wprowadzono gwiazdkę, proste oznaczenie restauracji wyróżniające te serwujące dobre jedzenie.
Z początkiem kolejnej dekady skalę oceny zwiększono do trzech gwiazdek. W 1931 roku do oferty dodano zielone przewodniki przeznaczone dla turystów, również zawierające trzygwiazdkową skalę oceny miejsc godnych odwiedzenia. Jedna gwiazdka oznacza miejsce godne uwagi, dwie to lokal, który warto odwiedzić, trzy to po prostu miejsce z rodzaju tych “must see”. Wraz z dynamicznym rozwojem ruchu drogowego i towarzyszącej mu infrastruktury, zaczęto wprowadzać system oceny gwiazdkami do innych krajów.
Od momentu pierwszego wydania przewodnik po Francji sprzedał się w ponad 30 mln egzemplarzy. Obecnie Michelin wydaje również serię przewodników po krajach europejskich i pozaeuropejskich.


W odznaczonych restauracjach przoduje oczywiście Francja, z olbrzymią liczbą 558 restauracji (455 z jedną gwiazdką, 77 z dwoma i 26 z trzema)*. Miastem z największą liczbą restauracji uhonorowanych trzema gwiazdkami nie jest jednak Paryż (10 takich restauracji), a... Tokio (13 lokali).

Z roku na rok inspektorzy Michelin otwierają się coraz bardziej na kuchnie świata, również na naszą, polską.


Jak w ogóle zdobyć zdobyć gwiazdkę? Zanim nasza restauracja dostąpi tego zaszczytu, musi otrzymać wyróżnienie "wschodzącej gwiazdki Michelin" i utrzymać je do kolejnej wizyty. Jak długo? Nie wiadomo, inspektorzy Michelin nie podają konkretnych dat kontroli, dodatkowo te przeprowadzane są zawsze anonimowo. Trzeba więc konsekwentnie utrzymywać jakość świadczonych usług. Gwiazdki są przyznawane według pięciu kryteriów dotyczących jakości oferowanych dań: ich smaku, sposobu podania, stylu kuchni, stosunku jakości do ceny oraz stałości poziomu kuchni lokalu. Wszystko co nie znajduje się na talerzu, czyli wystrój wnętrz, załoga lokalu, jakość udogodnień dla klientów itd. nie zostaje uwzględnione przy ocenie. Gwiazdki przyznaje się bez żadnych opłat, jednak firma rości sobie prawo do wizytacji miejsca średnio co 1,5 roku, celem aktualizacji oceny (gwiazdki można stracić). Na stronach przewodnika przy restauracjach oznaczonych gwiazdkami podaje się trzy specjalności kulinarne kuchni.

O tym, jak trudne do zdobycia jest to wyróżnienie świadczy fakt, że w Polsce tylko dwie restauracje zasłużyły sobie w oczach Michelin na gwiazdkę. Pierwsza to warszawska Atelier Amaro specjalizująca się w kuchni molekularnej (stracisz wypłatę, a się nie najesz), która otrzymała gwiazdkę w 2013 roku. Drugą, dosłownie parę dni temu, otrzymała warszawska restauracja Senses, której szefem jest Włoch Andrea Camastra. Jako ciekawostkę dodam, że tradycją jest nieinformowanie wcześniej właściciela o zdobyciu przez niego gwiazdki.
Dowiaduje się on więc o tym z informacji podanych przez firmę do opinii publicznej.


Pewnie myślicie sobie, że takie wyróżnienie to naprawdę coś i każdy restaurator chciałby poszczycić się faktem posiadania gwiazdki Michelin? No niekoniecznie. Jak wspomniałem wcześniej, proces dążenia i uzyskania tego wyróżnienia jest długotrwały i wymaga ogromu pracy na pełnych obrotach. Dużo wysiłku, dużo stresu, niepewny rezultat sprawiają, że wielu restauratorów nie stawia sobie gwiazdki Michelin jako zawodowego celu. Znany jest nawet przypadek, gdy szef kuchni Marco Pierre White dobrowolnie zrezygnował z 3 (!) gwiazdek Michelin.

Odznaczone restauracje na całym świecie cieszą się ogromnym zainteresowaniem, w wielu z nich rezerwacje wybiegają miesiące do przodu. A wszystko to dzięki rekomendacji producenta opon.

Bojownik Turnavine podesłał link, pod którym znajdziecie listę polskich wyróżnionych (nie tylko gwiazdką) restauracji. A to link tegorocznego zestawienia.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6