Skąd się wzięły więzienne paski?
Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego więzienie kojarzy nam się z ubraniem w paski? (Łodzianom chyba prędzej z egzaminami na prawo jazdy). Przed wami kilka ciekawostek o tym specyficznym ubiorze.
Paskowany kombinezon to klasyczny wariant więziennego ubrania, który swoje istnienie zawdzięcza dwóm przyczynom. Pierwsza jest chyba najbardziej oczywista – tak ubranego więźnia łatwo zauważyć, jeśli uda mu się jakoś uciec z więzienia, a miejscowi szybko rozpoznają, że mają do czynienia właśnie z groźnym uciekinierem, a nie np. z turystą z innego kręgu kulturowego (ew. artystą). Drugą przyczyną jest efekt psychologiczny – przymus noszenia jednakowego ubrania miał osłabiać wolę uwięzionego do życia, a tym samym chęci ucieczki, i oddzielał go od świata wolnych ludzi. W 1310 roku we francuskim Rouen pewien szewc został skazany na karę śmierci za… noszenie ubrania w paski. Ten precedens świetnie oddaje średniowieczne podejście do paskowanych ubrań. Historyk Michel Pastoureau we wstępie do swojej książki „Diabelska materia: historia pasków i tkanin w paski” pisze „Począwszy od XII-, XIII-stulecia zachowała się obszerna dokumentacja świadcząca o tym, że paskowana odzież była uważana za haniebną, poniżającą i po prostu diabelską”. Takie ubrania nosili kaci i prostytutki, a oprócz tego cała masa osób wykluczonych ze społeczeństwa – cyrkowcy, błaźni, trędowaci, kalecy, heretycy i dzieci urodzone z nieprawego łoża.
W XIII wieku karmelici „bazujący” w Palestynie, którzy z racji położenia geograficznego byli odcięci od europejskich przesądów, wymyślili, że wprowadzą nowy wzór habitu – brązowy w białe paski. Znaleźli do tego nawet biblijną aluzję – starotestamentowy prorok Eliasz zniknął na niebie jadąc w ognistym rydwanie i pozostawiając za sobą wypalone na białym obłoku brązowe ślady kół. Nowe habity nie spodobały się pierwszym spotkanym Europejczykom – karmelitów obrzucano kamieniami i wygwizdywano. Konflikt dotarł do uszu samego papieża Aleksandra VI, który zakazał zakonnikom noszenia habitów w paski. Ci jednak nie chcieli się podporządkować i jeszcze przez ćwierć wieku brylowali w swoich paskowanych strojach. Sprawę ostatecznie zakończyła bulla Bonifacego VIII całkowicie i bez wyjątku zakazująca noszenia pasków przez wszystkich katolickich zakonników.
Do dziś nie wiemy, skąd wzięła się tak dziwna i ponura sława pasków na ubraniu. Wspomniany historyk przypuszcza, że jej źródłem jest biblijny cytat „Nie będziesz nosił ubrania utkanego z dwóch rodzajów nici”. Z drugiej strony powodem takiego stosunku do pasków jest fakt, że takie ubranie zaciera sylwetkę, a noszenie go uznano za próbę kamuflażu.
Diabelski charakter pasków rozprzestrzenił się również na zwierzęta – za pomocników diabła uważano nie tylko czarne, ale i paskowane koty, tygrysy, żmije i hieny. Zebry, o istnieniu których w średniowieczu wiedzieli nieliczni, również zostały zakwalifikowane przez katolickich naturalistów do kategorii diabelskich zwierząt, gdzie pozostawały aż do czasów reformacji włącznie.
Finał diabelskiego etapu w historii pasków nadszedł pod koniec XVIII wieku. Do rewolucji doszło nie tylko we Francji i w Nowym Świecie, ale i też w świadomości obywateli świata. Paski nie były już traktowane jak tabu. Wręcz przeciwnie – zapanowała moda na taki wzór w ubraniach, obiciach mebli i ścianach. Właśnie w tym okresie na arenę dziejów wkracza flaga Stanów Zjednoczonych…
Strach przed paskami znalazł swoje odbicie w kombinezonach dla więźniów. Taki wzór dotarł do USA w XIX wieku wraz z powstaniem dwóch systemów więziennictwa. Pensylwański był opracowany przez kwakrów i zakładał zmuszenie więźniów do życia i pracy w pojedynczych celach. System z Auburn organizował specjalne gałęzie przemysłu, pozwalając pracować w nich więźniom, ale z jednoczesnym zakazem rozmawiania z innymi więźniami. Każdy ich ruch był reglamentowany, włosy miały być jednakowo krótko ścięte, a całość uzupełniał słynny kombinezon w paski. Ten strój obowiązywał przez około 100 lat i ostatnimi, którzy go nosili (nie licząc ofiar niemieckich obozów koncentracyjnych) byli angielscy więźniowie (kobiety do 1971 r., mężczyźni do 1991 r.). Gdy zniesiono obowiązek noszenia jednakowych pasiaków i pozwolono skazanym nosić zwykłe ubrania, wielu z nich wolało kontynuować tradycję i zamawiało dla siebie… ubrania w paski.
Oglądany:
112112x
|
Komentarzy:
25
|
Okejek:
264
osób
Najpotworniejsze ostatnio
Najnowsze artykuły
29.03
- Najmocniejsze cytaty – Koterski o uczeniu uczuć (3)
- Tesle są bezobsługowe i się nie psują, ponieważ mają mniej ruchomych części – Niecodzienne problemy, z jakimi spotykają się mechanicy samochodowi (6)
- Zatrzymane w kadrze – Atak na pewnego premiera (2)
- Gwiazdy, które straciły fortunę (37)
- Kim była aktorka kina p00rno, która podbiła serca widzów? – Oto pięć tajemniczych osób, których tożsamości nigdy nie poznamy (0)
- Fani Batmana mogą się cieszyć. HBO prezentuje serial „Pingwin” – Filmoteka Joe Monstera (0)
- Nie uwierzycie, jakie cudowne rzeczy ludzie wyrzucają na śmietnik XI (3)
- Thomas Creech – czarujący seryjny morderca, który czeka na egzekucję od ponad 40 lat (2)
- „Nikogo nie obchodzisz” – kilka przytłaczających prawd o życiu (4)
- Obrazki AI, które trochę ryją psychikę (3)
- Patrzenie się na te zwierzaki grozi poprawą humoru na resztę dnia (0)
- Po prostu piękne dziewczyny (47)
- 20 celnych spostrzeżeń na temat randkowania (16)
- Zwykli ludzie, którzy przypadkiem trafili na cenne skarby (62)
- Kierowca tej ciężarówki nie będzie miał trudnego życia (39)
28.03
- Faktopedia – Co zrobił pewien paryski prawnik, gdy dowiedział się, że żona go zdradza (165)
- Największe obciachy – Łubudubu, łubudubu, niech nam żyje wójt gminy Łukowica (69)
- Tinder lat 90. – Demotywatory (589)
- Rzeczy, które ludzie uważali za „normalne”, dopóki nie zdali sobie sprawy, że bardzo się mylili (90)
- Rząd szykuje zakaz jednorazówek w Polsce – Co nowego w technologii? (60)
Sprawdź swoją wiedzę!
Jak to drzewiej bywało
Dobra, dobra. Chwila. Chcesz sobie skomentować lub ocenić komentujących?
Zaloguj się lub zarejestruj jako nieustraszony bojownik walczący z powagą