Miasta, których wygląd został zaplanowany

Stolica Gondoru - wspaniałe, zbudowane z olbrzymim rozmachem, fikcyjne miasto-twierdza z tolkienowskiego „Władcy Pierścieni”. Wbudowane w górskie zbocze, otoczone murem, wzniesione na siedmiu poziomach, z których ostatni zwieńczono Białą Wieżą, pałacem królewskim, kwaterami żołnierzy i pomieszczeniem do przechowywania palantira, wysokie na 300 metrów, a szerokie (wg różnych źródeł) nawet na 1200. Przez całą fortecę, od góry do dołu, biegnie skalna ostroga poprzecinana tunelami na każdym poziomie.

Canberra

Na samym początku XX wieku, w 1901 roku, Australia wyzwoliła się spod panowania Wielkiej Brytanii i została państwem federacyjnym. Narodziła się potrzeba posiadania stolicy. Trudny wybór padł dopiero w 1908 roku na położoną prawie 300 km na południowy-zachód od Sydney Canberrę. W 1911 roku rozpisano konkurs na projekt miasta, w którym zwyciężył - ku zwyczajowemu oburzeniu prasy - chicagowski architekt Walter Burley Griffin wraz żoną, pokonując 130 konkurentów z całego świata. W swoim projekcie Griffinowie postawili głównie na modne wówczas duże, białe budynki stojące wśród bulwarów otoczonych wodą i terenami zielonymi.

Waszyngton

Stolica USA to jedno z najbardziej wizjonerskich miast w całych Stanach. Konsekwentna, oparta na silnym fundamencie realizacja planu sprzyja zrównoważonemu rozwojowi Waszyngtonu. Pierwsze plany zabudowy miasta zostały stworzone w 1791 roku przez Pierre’a L’enfanta i Daniela Burnhama (później nazwano je Planem Macmillana). Już wtedy robiły wrażenie swoim rozmachem. Projekt zakładał m.in. budowę prostopadłych ulic, przecinających bulwary po przekątnej, przewidywał budowę Kapitolu na wzgórzu, połączonego z pałacem prezydenckim (późniejszym Białym Domem).

L’Enfant chciał ukształtować przestrzeń tak, by odzwierciedlała status rodzącego się właśnie narodu. Co węższe ulice Waszyngtonu tworzą swego rodzaju korytarze, które zwieńczone są widokiem monumentalnych pomników historii. Miejsce na prezydencką siedzibę również zostało wybrane nieprzypadkowo - L’Enfant nazywał je piedestałem oczekującym na odpowiednią budowlę. W miarę rozbudowy miasta kolejni architekci realizowali pierwotną myśl, jednocześnie rozwijając ją np. o inspiracje europejskie (fontanny).

Jaipur

Stolica północno-zachodniego stanu Radżastan w Indiach została założona w 1727 roku przez Maharadżę Sawai Jai Singha II, który osobiście nadzorował budowę nowego miasta. Prawdopodobnie dlatego już kilka lat po rozpoczęciu prac, w Jaipurze wyrosły kluczowe dla miasta części. Projekt nowej stolicy odzwierciedlał indyjską filozofię, według której centralnym punktem miasta miała być świątynia (Govind Deva) oraz położony niedaleko pałac królewski Chandra Mahal symbolizujący bliskość rodziny królewskiej Kachwaha z bogami. Kompleks budynków świątynno-rządowych miał wkrótce stać się centrum politycznym miasta.


Jaipur otoczone jest murem przerywanym dziewięcioma bramami. W obrębie miasta znajdują się sklepy, targowiska, haveli i mniejsze świątynie, których nieoficjalnie ma być ok. 400. Haveli to gęsto położone, kilkupiętrowe posiadłości, dostosowane do panującego w Indiach, ostrego klimatu, pełniące przy okazji rolę społeczno-kulturową. Okna haveli wychodzą bardzo często na dziedziniec, a nawet zespół kilku dziedzińców. Dostać się do nich można z wąskich uliczek Jaipuru. Większe ulice warunkują często kształt kompleksu haveli, który zwie się mohalla. Samo miasto podzielone zostało na kilka części. Każda z nich posiada główną ulicę z przylegającymi targowiskami. Przybyli do Indii Brytyjczycy „wyprowadzili” miasto poza jego pierwotne mury - zbudowali nowoczesną jak na tamte czasy infrastrukturę z drogami, szkołami, systemem kanalizacji i latarniami. W XX wieku doprowadzono kolej, wybudowano lotnisko i uniwersytet.

Machu Piccchu

Położone po wschodniej stronie Andów historyczne miasto Inków stanowi jedno z najbardziej zapierających dech w piersiach architektonicznych osiągnięć świata i nieoceniony fragment dziedzictwa Inków. Zbudowane na wysokości 2400 metrów, u styku gór i basenu Amazonii, Machu Picchu doskonale komponuje się z otaczającym krajobrazem. Miasto podzielono na dwie części: dolną - rolniczą i górną - mieszkalną. Na powierzchni prawie 33 tysięcy hektarów stoi około 200 budynków, natomiast w sercu kompleksu znajduje się wspaniała „Cytadela”. Całość przeplata świetnie zorganizowana sieć dróg, ścieżek oraz system irygacyjny.

Meknes

Historia tego marokańskiego miasta zaczyna się w XI wieku, kiedy to dynastia Almorawidów założyła tu wojskowy przyczółek, który kilka wieków później, w czasach sułtana Mulaja Ismaila, funkcjonował jako stolica. Dzisiaj Meknes reprezentuje ducha zamierzchłych czasów, żyjącego w starych hiszpańsko-mauryjskich budowlach, i nowoczesne, dynamicznie rozwijające się, miejskie wzornictwo. Tutaj spotykają się i wzrastają dwie kultury: europejska i islamska.

BoozeTown

Sen każdego fana alkoholu. W latach 50. Mel Johnson - wielki miłośnik napojów wyskokowych - doszedł do wniosku, że na świecie brakuje miejsc, w których można upijać się przez całą dobę. Postanowił więc założyć BoozeTown - miasto, które nigdy nie śpi (ani nie odstawia kieliszka). Utopia. Ruchome chodniki, publiczny transport, policja, która zamiast oklepać pałą w izbie wytrzeźwień, odstawia człowieka do domu, ulice nazwane na cześć alkoholi. Kto by nie chciał zostać boozetownianinem? Sen jednak rozmył się jak wspomnienie pijackiej nocy. Zanim Johnston zebrał wystarczające fundusze na zbudowanie miasta, sponsorzy się wycofali, a sam pomysłodawca skończył w zakładzie dla obłąkanych.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7